САЯСИ ДАҒДАРЫС

Презентация қосу

ӘЛЕУМЕТТІК – ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУДАҒЫ
ДАҒДАРЫС ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПАЙДА БОЛУ

СЕБЕПТЕРІ

ОРЫНДАҒАН: МОЛДАХМЕТ АСЫЛ
Д А Ғ Д Ы Р Ы С [ К Р И З И С ] - МӘ С Е Л Е Н І Ң А С Қ Ы Н Ы П , У Ш Ы Ғ Ы П , Б А С Қ А
МӘСЕЛЕЛЕРДІ КЕРІ ЫСЫРЫП, АЛДЫ ҢҒЫ ОРЫНҒА ШЫҒАТЫНДАЙ
ДЕҢГЕЙГЕ КӨТЕРІЛУ ДӘРЕЖЕСІ. АЛ ОНЫҢ ЖАҒЫМСЫЗ (ҰНАМСЫЗ)
САЛДАРЫНЫҢ ОРНЫН ТОЛТЫРУ ОҢАЙҒА ТҮСПЕЙДІ. МЫСАЛЫ, САЯСИ
, Э К О Н О М И К А Л Ы Қ, Э К О Л О Г И Я Л Ы Қ Ж Ә Н Е Т . Б . Д А Ғ Д А Р Ы С Т А Р .
• Қазіргі әдебиетте әлеуметтік-экономикалық жүйенің дамуындағы
дағдарыс туралы жалпы көріністер әлі анықталмаған. Дағдарыстың
өндірістік капиталистік әдісінің сипаттамалық белгісі екендігі және
социалистік кезеңінде болмау керектігі туралы көзқарас бар. Бұрын
социализм кезінде теориялық жағынан алғанда «дағдарыс болмайды»,
тек «өсу қиындықтары бар» деген пікір қалыптасқан. Көп жылдар
бойы біздің елімізде дағдарыс түсінігінің өзі өндірістік дамуының
экономикалық саясатын жасаудың нақты факторы болуына қарағанда
көбінесе идеологиялық түсінік болып табылады.
• Дағдарыс проблемасына басқа жақтан да қарауға болады. Әлеуметтік-
экономикалық жүйенің өзінің түрлі түрінде және формасында,ол
қоғамдық формация, фирма немесе кәсіпорын болсын, өзінің өмір
сүруінің 2 тенденциясы бар: қызмет ету және даму.
• Қызмет ету - бұл оның тұтастығын, сапалы нақтылығын, сипаттарын
анықтайтын функцияларды сақтау, өміршеңділігін қолдау.
• Даму - өміршеңдікті өзгерістегі орта жағдайларында бекемдейтін жаңа
сапа алу. Қызмет ету және даму өзара байланысты.
Дағдарыстардың ішіндегі жалпы
және желілік дағдарыстар. Жалпы
дағдарыстар әлеуметтік –
экономикалық жүйенің бәрін
қамтыса , ал жергілікті тек оның бір
бөлігін ғана қамтиды. Бұл
дағдарыстардың көрсетілу
масштабтары бойынша бөлудің
шартты сипаттары бар. Дағдарыстық
жағдайды нақты талдауда
әлеуметтік – экономикалық жүйенің
шектерін оның құрылымын және
қызмет ету ортасын ескеру керек.
Дағдарыстық жағдайларды макро
және микро дағдарыстар деп бөлуге
болады. Макро дағдарысқа
туындайтын жағдайдың үлкен
көлемі мен ауқымы тән; ал микро
дағдарыстар тек жеке мәселелерді
немесе мәселелер тобын қамтиды.
Дағдарыстың ерекшклігі ретінде
жергілікті немесе микро дағдарсы
болса да ол тізбекті реакция секілді
дамудың бүкіл жүйесіне немесе
мәселесіне қарай тарай алады.
Себебі жүйеде барлық
элементтердің өзара әсерлесулері
болады және мәселелер жеке
шешілмейді. Бірақ ол дағдарыстық
жағдайды басқару, дағдарыстарды
жою және оның өткірлігін төмендету
шаралары болмаса немесе керісінше
дағдарыс дамуының мотивациясы
болса ғана пайда болады.
Дағдарыстың негізгі сипаттамалары

Дағдарыс мәселелері

Дағдарыспен
Дағдарыс
қамтылған даму аумағы
масштабы

Дағдарыстың көріну стадиясы

Дағдарыс себептері Дағдарыстың мүмкін
салдары

Дағдарыс өткірлігі
ЭКОЛОГИЯЛ
ЫҚ
ДАҒДАРЫС

қоғам мен табиғат арасындағы
қатынастарда қарама-
қайшылықтың күрт шиеленісуі.

Экологиялық дағдарыстан
экология апатты ажырата
білу керек: дағдарыс
адамның белсенді әрекетінен
болатын қайтымды күй, апат
– қайтымсыз құбылыс, адам
мәжбүрлі түрде енжар,
зардап шегуші тарап
(мысалы, ұзаққа созылған
қуаңшылық, малдың жаппай
қырылуы). Қоршаған ортаның
ластануы адамның, әсіресе
өндірістің әсері нәтижесінде
түрлі нысандарда көрініс
табады. Олар: контоматация
(ортаның инертті
материалдарға қанығуы),
уыттану (хим. активті
субстанциялармен қанығу,
радиациямен ластану, ұзақ
жасайтын
САЯСИ
ДАҒДАРЫС
Әлеуметтік дағдарыс
тобында саяси
дағдарыстың орны ерекше.
Ол қоғмадың саяси
құрылымындағы
дағдарыстар, билік
бағдарыстары, түрлі
әлеуметтік топ мүдделерін
жүзеге асыру
дағдарыстары, қоғамды
басқаруда кездесетін
дағдарыстар. Саяси
дағдарыс дамудың барлық
қамтиды да экономикалық
дағдарысқа ұласып кетеді.
ПСИХОЛОГИЯЛ
ЫҚ ДАҒДАРЫС
Бұл дағдарыс түрі
әлеуметтік–
экономикалық
дамудың қазіргі
жағдайында сирек
кездеспейді. Бұл
адамның
психологиялық
жағдайындағы
дағдарыстар. Олар
күйзеліс, сенімсіздік,
болашақтан қорқуы,
жұмыспен, құқықты
түрде көрініс береді.
Бұл қоғамдағы
ұжымның немесе
жеке топтың
әлеуметтік–
психологиялық
климатындағы
дағдарыстар.
ТЕХНОЛОГИЯЛ
ЫҚ
ДАҒДАРЫС
Технологиялық дағдарыстар
жаңа технологияға
қажеттілік жағдайында
технологиялық идеялардың
дағдарысы ретінде пайда
болады. Бұл заттардың
технологиялық сәйкессіздігі
енмесе жаңа технологиялық
шешімдерден бас тарту
дағдарысы болуы мүмкін.
Жалпы осындай
дағдарыстар ғылыми
техникалық прогресс
дағдарысы болып көрінуі
мүмкін. Оның
тенденциялары,
мүмкіндіктері, салдары
арасындағы
қайшылықтардың
күшеюінен көрінеді.
Мысалы, қазір атомдық
энергияны пайдалану,
атомдық электростанцияны
салу идеялары дағдарысты
бастан кешіріп отыр.
НАЗАРЛАРЫНЫЗ Ғ А РАХМЕТ

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтік – экономикалық дамудағы дағдарыс түсінігі және оның пайда болу себептері

Этносаяси дау - жанжалдар

Рухани адамгершілік білімінің қазіргі әлемдегі басымдылығы

Отбасындағы дағдарыстар

Экономикалық шиеленістің түрлері және түсінігі

Саяси шиеленістер

Соғыс машиналары

Дағдарыс алдындағы қоғамның жағдайы

Жұмысшылар туралы

Адамзаттың жаһандық мәселелерін шешудегі білім берудің рөлі

Пәндер