Карта - белгілі бір топографиялық проекциялар көмегімен Жер бетінің үлкен өлшем бірліктерінде анықталатын аудандардың нақты жазықтықта кішірейтілен кескіні

Картографияның басқа ғылымдармен байланысы

Орындаған: ТУР 18-1 тобы студенті Тәуекел Р.

Тексерген: Джумабаева С.

Ақтау қ. 2019 ж.

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Ш. Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті

Картаны пайдалану - картографиялық өнімдерді (карта, глобус, атлас, т. б. ) тәжірибелік, ғылыми, мәдени-ағартушылық, оқу салаларында, оның ерекшеліктері мен бағыттарын үйрететін картографиялық өнімдермен жұмыс істеу әдістері жасалатын, алынған нәтижелердің сенімділігі мен ықпал ету деңгейіне баға берілетін картографияның бір бөлімі.

Карта - белгілі бір топографиялық проекциялар көмегімен Жер бетінің үлкен өлшем бірліктерінде анықталатын аудандардың нақты жазықтықта кішірейтілен кескіні.

Карталар әртүрлі белгілеріне: бейнеленуіне, территориясына, масштабына, мазмұны мен мақсатына байланысты жіктеледі.

Карталар қажетті масштабына сәйкес шартты түрде:

- ірі масштабты 1:1000 - 1:100 000 аралығында

орта масштабыты 1:200 000 - 1:1 000 000 аралығында

ұсақ масштабты 1:1 000 000 деп бөлінеді.

Территориясы бойынша дүниежүзі картасын, материктер, мұхиттар, материктердің бөліктері мен жеке мемлекеттер, әкімшілік облыстар, аудандар, қалаларды бөледі.

Мақсатына қарай карталар:

Тақырыптық карталар - белгілі бір нақты тақырыпты ашады. Мысалы, ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің таралуы, табиғат зоналары мен жауын-шашын, т. б. Бұл карталарды екі топқа бөлуге болады: қоғамдық және табиғи құбылыстар картасы.

Табиғи құбылыстар картасы қоршаған ортаның барлық компоненттерін қамтиды. Бұл топқа геологиялық, геофизикалық, жер беті және Дүниежүзілік мұхит түбінің бедері картасы, метеорологиялық және климаттық, гидрологиялық, топырақ картасы, физико-географиялық ландшафтану мен физико-географиялық аудандастыру карталары және т. б. жатады.

Қоғамдық-саяси карталарға экономикалық, саяси, тарихи, әлеуметтік-географиялық, елді мекендер картасы жатады.

Геологиялық

Метеорологиялық және климаттық

Табиғи құбылыстар карталары

тектоникалық және неотектоникалық

литолого-стратиграфиялық

гидрогеологиялық

пайдалы қазбалар

сейсмикалық және вулканизм

геологиялық ортаны қорғау

құрылымдық -геологиялық аудандастыру

климат қалыптастырушы факторлар

термикалық режим

ылғалдану

қысым

жел режимі

атмосфералық құбылыстар

аудандардың климаты,

ауа-райы және атмосфералық әрекеті

Геофизикалық карталар

Гидрологиялық карталар (құрлықтағы сулар)

гравитациялық өріс

магниттік өріс

Сейсмометрлік

электрлік өріс

жылу энергиясы

физикалық өлшемдер

гидрографиялық

су режимі

қар жамылғысы

мұздану режимі және

гидрологиялық құбылыстар

судың физико-химиялық сипаттамасы

судың ластануы

гидрологиялық аудандастыру

Жер беті және мұхит түбі рельефі (бедері)

Мұхиттық карталар (теңіз және мұхиттардың суы)

гипсометриялық және батиметриялық

морфометриялық және морфографиялық

геоморфологиялық (жалпы және жеке құбылыстардың)

геоморфологиялық аудандастыру

гидрографиялық

физикалық қасиеттері (гидрофизикалық)

су массасының динамикасы

гидрохимиялық

теңіздер мен мұхиттардың флорасы және фаунасы

мұхит суының ластануы

мұхиттық аудандастыру

Топырақ картасы

Ботаникалық карталар

топырақтың генетикалық түрлері

топырақтың физико-механикалық қасиеттері

геохимиялық

климаттық

мелиоративті

топырақтың ластануы

топырақтардың аудандастырылуы

қазіргі өсімдіктер жамылғысы

қалпына келтірілген өсімдіктер жамылғысы

өсімдіктердің жеке түрлері

фенологиялық

өсімдік жамылғысының бұзылуы

геоботаникалық аудандастыру

Зоогеографиялық карталар

Медико-географиялық карталар

Жалпы физико-географиялық карталар

жануарлардың жеке түрлері

жануарлар кешені

зоогеографиялық аудандастыру

нозоареалдар (ареалдардың ауыруы)

аурулар мен эпидемиялардың таралуы

медико-географиялық аудандастыру

аумақтарды емдеу

ландшафтық

қоршаған ортаның бұзылуы

табиғатты қорғау

физико-географиялық аудандастыру

Қоғамдық құбылыстар қарталары социосфера мен техносфераны қамтиды. Олардың тақырыптары әр алуан: халық, экономика мен шаруашылық, ғылым, білім және мәдениет, қызмет ету және денсаулық сақтау, дін және саясат, археология мен ұоғамның даму тарихы және т. б. Бұл топтағы карталар жылдан-жылға өсуде.