Жүрек гликозидтері агликондары

Шымкент, 2019ж

Жүрек гликозидтері агликондары: Жүрек гликзидтері құрылысының жалпы прициптері

Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау министрлігі

Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы

Химия кафедрасы

Орындаған:

Тобы:

Қабылдаған:

ЖОСПАР

1. Кіріспе.

2. Негізгі бөлім.

а) Жүрек гликозидтеріне жалпы сипаттама.

б) Жүрек гликозидтерін химиялық және биологиялық стандарттау.

с) Карденолидтер және буфадиенолидтер.

3. Қорытынды.

4. Пайдаланған әдебиеттер.

Жүрек гликозидтері (грекше glykys - тəтті) - өсімдік текті азотсыз қосылыстар, декомпенсацияланған миокардқа кардиотоникалық əсер береді жəне жүрек жетімсіздігін емдеу мақсатында қолданылады.

Жүрек гликозидтері бар өсімдіктердің дəрілік қасиеттері Көне Мысырда белгілі болған. Біздің дәуірімізге дейін 1600 жыл бұрын теңіз пиязы оның тітіркендіруші қасиетіне қарай құстыратын, қабынуға қарсы, іш жүргізетін жəне зəр айдаушы дəрі ретінде қолданылады. XVIII ғасырдың соңында ғылыми медицинада жүрек гликозидтері қолданыла бастады.

КІРІСПЕ

Жүрек гликозидтерінің өсімдіктері табиғатта кеңінен таралған. Олар әлемнің барлық континенттерінде кездеседі. Жүрек гликозидтері өсімдіктің барлық тіршілік формасында жинақталады, олар таралған:

бұталарда,

шырмауықтарда,

шөптесін өсімдіктерде.

Кендірлер

Лалагүлдер

Жүрек гликозидтері мына тұқымдастықтардың өсімдіктерінде кездеседі:

Тұттар

Жүрек гликозидтерін дəрілік өсімдіктерден алады:

қара қошқыл оймақгүл, ірі гүлді оймақгүл, түкті оймақгүл, сарыгүлден, көктем жалынгүлінен, масыр інжугүлінен, Комбе строфанты, теңіз пиязы.

Жүрек гликозидтерінде қанттың циклдық формаларының қалдықтары (гликозильді қалдықтар) агликон деп аталатын молекуланың негізгі фармакологиялық белсенді бөлігімен оттегі атомы (0-гликозидтер) арқылы байланысады. Жүрек гликозидтерінде агликондар болып саналады. Жүрек гликозидтерінің агликондары табиғи стероидтар болып саналады.

Гликондар жүрек гликозидтерінің фармакокинетикасына əсер етеді. Гликондар табиғатта кең тараған қанттермен беріледі Д-глюкоза, Д-фруктоза, Д-ксилоза, L-рамноза, сонымен қатар тек қана жүрек гликозидтері құрамына кіретін қантамырмен - Д-дигитоксоза, Д-цимароза, Д-алеандрозамен беріледі. Спецфизикалық қанттары бар жүрек гликозидтері бауырда биотрансформацияға баяу ұшы райды жəне ұзақ əсер етеді.

Агликондар биологиялық белсенділіктің тасушалары болып табылады, сонымен қатар жүрек гликозидтерінің фармакокинетикасына əсер етеді. Олардың цис-пішіндемесі бар сақиналы () стероидты құрылысы бар. Стероидты сақинадағы метилды жəне альдегидты топтар кардиотоникалық əсерді күшейтеді.

С-17 байланысындағы бүйір тізбегінің сипаты бойынша жүрек гликозидтері екі топқа бөлінеді:

Карденолидтер - агликондары С-17 байланысында қанықпаған бес мүшелі лактон сақинасы бар гликозидтер;

Буфадиенолидтер - агликондары С-17 байланысында алты мүшелі қанықпаған лактон сақинасы бар гликозидтер;

Белгілі агликондарда жүрек гликозидтерінде көміртекте әр түрлі орынбасулар болуы мүмкін. Қазіргі кездегі жіктелуі бойынша С-10 байланысындағы метил тобы бар карденолидтер (дигиталис типі) ; С-10 байланысында альдегид тобы бар карденолидтер (строфант типі) ; кейде С-10 спиртті тобы бар карденолидтер кездеседі.

ОН-тобы барлық кезде С-3 және С-14-те, ал кейбір қосылыстарда С-5 немесе С-16 болуы мүмкін. С-13-те әдетте, СН3 тобы болады.

Карденолид (кард-20-энолид)

Буфадиенолид (буфа-20, 22-диенолид)

Қант компонентінің құрамының әртүрлі 45 моносахаридтер табылған. Олардан D-глюкоза, D-фукоза, D-ксилоза, D-рамноза өсімдік әлемінде кеңінен таралған. Қалған моносахаридтер (D-глюкометилоза, D-дигиталоза, D-дигитоксоза және т. б. ) әзірге тек жүрек гликозидтерінде табылған.

Жүрек гликозидтерінің қанттарына тән қасиет, олардың көпшілігінде оттегі жетіспейді, олар дезоксиканттар мен олардың метилді эфирлері түрінде кездеседі.

Жүрек гликозидтерінің өсімдік шикізатынан бөлінуі.

Жүрек гликозидтерінің өсімдіктерде түзілуі мен таралуына вегетация фазалары мен ауа райының жағдайы әсер етеді. Сондықтан да өсімдіктердің құрамында жүрек гликозидтері бар түрлерін даярлауды тек құрғақ, ашық ауада жүргізеді. Құрамындағы гликозидтердің тұрақсыздығына байланысты жиналған шикізатты тез арада кептіруге жіберу керек. Кептіруді кептіргіштерде 60-70 С-та ферменттердің белсенділігін бәсеңдету үшін жүргізеді.

СОКСЛЕТ АППАРАТЫ

Жүрек гликозидтерін алу:

Сокслет аппаратында хлороформ мен этанол қоспасымен (9:1) жүргізеді.

Жүрек гликозидтерінің сақталуы.

Кептірілген шикізатты құрғақ жерлерде сақтау керек, себебі ылғалды ауадан ферменттер белсенді күйге ауысып гликозидтерді гидролизге ұшыратады, жүрек гликозидтерін бөлу кезінде өсімдіктерде гликозидтер 10-30-ға дейінгі жақын қосылыстардан тұратын кешен күйінде болатынын ескерген жөн.

Буфадиенолидтер

Буфадиенолидтер жүрек гликозидтерінің аздаған түрін құрайды. Олар тек Helleborus, Urginea және Bowiea туыстарының өсімдіктерінен табылған. Буфадиенолидтер кейбір жануар ағзаларында да түзіледі. Олар жоғары биологиялық белсенділік көрсете отырып оймақгүл мен строфант препараттарының оң әсерін ерекше үйлестіре алады. Буфадиенолидтер түсті реакциялар көрсетпейді.

Карденолидтердің дәрілік шикізатта бар екенін дәлелдеу үшін 2 сапалы реакция ұсынылған:

Шаршауды басу

1. Балье реакциясы. Нәтижесі: қызғылт-сары-қызыл түс.

2. Легаль реакциясы. Нәтижесі: қызыл түс.

Либерман-Бурхард реакциясы

(сіркелі ангидрид+концентрлі күкірт қышқылы) .

Буфадиенолидтерге тән спецификалық реакция:

Биологиялық стандарттау.

Оймақгүл жапырақтарының белсенділігін биологиялық әдіспен бақаларға немесе мысықтарға оймақгүл экстрактысының МСҮ (ГСО) үлгісімен салыстыра отырып анықтайды.

Стандартты және сыналатын үлгілердің, бақалардың систоликалық жүрек тоқтауын шақыратын аз дозасын анықтау арқылы оймақгүлдің жапырағының 1 граммындағы БЭБ (ЛЭД) мөлшерін анықтайды.

Сандық анықтау:

Химиялық стандарттау.

Бөліп шығару: Меруертгүл жапырақтары.

2-3 г ұсақталған өсімдік шикізатына 30мл 70%-дық этил спиртін қосып, бір тәулікке тұндырып қояды, фильтрлейді, спиртті вакууммен айдайды. Қалдығын төртхлорлы көміртегімен бөлгіш воронкада жуады (хлороформмен, изопропилді хлороформ спиртпен 3:1), натрий сульфит қабаты арқылы фильтрлейді.

Препарат ерітінділерін қолдануға болады.

Сапалық анықтау. Реактивтер:

Сандық анықтау әдістері:

Жұқа қабатты хроматография;

Спектрофотометрия;

Гравиметрия;

Комбе строфанты - Строфант Комбе - Strophanthus Kombe

Химиялық құрамы: тұқымдарынан негізгі біріншілік гликозидтерге 2-3% құрайтын К-строфантозид жатады. Негізгі әсер етуші заты: Цимарол және G-Строфантин (уабаин) .

(3бета, 5бета) -[(2, 6-Дидезокси-3-О-метил-бета-D-рибогексопиранозил) окси] -5, 14- дигидрокси-19-оксокард-20(22) -енолид