Жылқы оксиурозы

Оксиуратодоздар

Орындаған: Серік С. С.

Тобы: ВМ-107

Тексерген:

Мазмұны:

I. Кіріспе .

II. Негізгі бөлім

2. 1 Жалпы нематодоздар. Нематодоздар жіктелуі

2. 2 Оксиуратодоздар жіктелуі. Жылқы оксиурозы

2. 3 Үй қояндарының пассалурозы

2. 4 Тауық гетеракидозы

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиет тізімі

Кіріспе

Нематодоздар - жұмыр құрттар-нематодтар тудыратын, жануарлардың әртүрлі ағзалары мен тіндерін зақымдайтын паразиттік аурулар. Нематодтар - гельминттердің ең көп таралған тобы, олардың кесіндісінде шеңбер сияқты ұршық тәрізді денесі бар. Олар ұрғашы мен еркек деп бөлінеді, оларды бір-бірінен құйрық шеті бойынша ажырату қиын емес: аналығында ол тік өткір немесе ағытылған; еркектерінде ілгекпен бүгілген немесе сыпырғыш түрінде кеңейтілген. Нематодтың дамуы өте әртүрлі. Негізінен мына топтарға бөлуге болады:

1) Биогельминттер - дамуына аралық иесі міндетті түрде керек

2) Геогельминттер - олардың дамуы тікелей өтеді, яғни аралық иесінің қатысуынсыз өтеді.

Негізгі бөлім 2. 1 Жалпы нематодоздар. Нематодоздар жіктелуі

Ғалымдар 25 мыңға жуық нематод түрлерін есептейді. Олардың көпшілігі ауыр ауруларды тудырады, олардың арасында жануарларда жиі кездесетіндер мыналарі:

Ірі қара малда және қойда - нематодоз, буностомоз, маршаллагиоз, гемонхоз, протостронгилез, диктиокаулез;

шошқа-трихинеллез, аскаридоз, трихоцефалез, метастронгилез;

жылқылар-альфортиоз, параскаридоз, трихостронгилез, диктиокаулез, оксиуроз, стронгилез, делафондиоз

құстар - амидостомоз, эхинуриоз, гетеракидоз, аскаридиоз, тетрамероз.

Ауру көздері. Нематодоздың көзі-әр түрлі нематодтың жұмыртқалары мен құрттары (Dictyocaulus, Haemonchus, Ostertagia, Thelazia, Trichostrongylus, Nematodirus және т. б. ) Дернәсілдерді тасымалдаушылар, жер құрттары болуы мүмкін. Нематодтарды тоғышарлық ететін ағзадағы негізгі орын-асқазан ішек жолдары, алайда өкпе, тері қабаттарын зақымдайтын аурулар жиі кездеседі.

Нематодоздың белгілері. Жануарларды нематодтармен жұқтыруды анықтайтын бірқатар жалпы белгілер бар:

Жануарлар, әсіресе қозғалыста жөтеледі.

Танаудан шырыш ағады, жиі өкпенің, бронхтардың қабынуы байқалады.

Тәбеттің төмендеуінен салмақтың күрт төмендеуі.

Жиі құсу, диарея іш қатумен өзгереді.

Іш өте кебеді, ішектің жарылуы мүмкін.

Мал аз қозғалады.

Жас төлдерде жүйке тырысуы, ұстамалары пайда болуы мүмкін.

Орта есеппен алғанда, ағзаға түсетін нематод личинкалары 10-15 күн бойы өседіі, ал сол кезең өткеннен кейін жыныстық жетілген болып есептеледі. . Ересек нематодтарды жұқтырғанда аурудың алғашқы белгілері 5-7 күннен кейін пайда болады.

Диагностика. Көбінесе жұмыртқалар мен ересектер нематодын жануарлар нәжісін зерттеу кезінде микроскоппен анықтайды.

Патологоанатомиялық зерттеу кезінде ішекте нематод, тіндерде - қан кету және қабыну анықталады.

Нематодоздарды емдеуге арналған препараттар

Нематодоздарды емдеу үшін Nita-FARM компаниясы Риказол препаратын ұсынады - клиникалық зерттеулерден өткен өз зерттеуін ұсынады. Ол нематодтық және аралас инвазияларда, сондай-ақ фасциолез, парамфистоматоз, дикроцелиоз сияқты ауруларда дегельминтизацияның жоғары тиімділігін дәлелдеді.

Инъекциялық форма негізінде-рикобендазол. Бұл барлық гельминттерге әсер ететін белсенді Альбендазол метаболиті.

Бір рет инъекция жеткілікті. Препараттың максималды тиімділігі 8 сағаттан кейін жетеді.

Іс-әрекет жыныстық жетілген және жартылай жетілген нематодтарға, сондай-ақ цестод пен жыныстық жетілген трематодтарға таралады.

Риказолдың 98-100% әсері бар. ІҚМ, шошқа, қой нематодоздарында бірдей тиімді.

100% биожетімділігі бар. Препарат өтпен бірге оңай шығарылады.

Сиыр сүтін 5 тәуліктен кейін, етті инъекциядан кейін 30 тәуліктен кейін пайдалануға болады.

Нематодоздардың алдын алу

Жайылымдарды мелиорациялауды жүргізу және оларды мезгіл-мезгіл өзгерту қажет.

Жануарларды ұстау орындары үнемі тазаланып, өңделуі керек.

Қи жиналып, зарарсыздандырылуы қажет.

Алдын алу мақсатында Риказол препаратын жылына екі рет - көктемде және күзде пайдалану ұсынылады.

2. 2 Оксиуратодоздар жіктелуі. Жылқы оксиурозы

Оксиуратоз (Оксиуроз) - бұл Oxiurata тармағына жататын жұмыр құрттар қоздыратын аурулар. Осы топқа жататын аурулар:

Жылқы оксиурозы

Үй қояндарының пассалурозы

Тауық гетеракидозы

Жылқы оксиурозы (бөген) .

Бір тұяқты жануарлардың кең таралған гельминтоз ауруы. Бұл гельминтозбен жылқыдан басқа, есек, қашыр, зебралар ауырады. Бұл тақ тұяқталардың тоқ ішегінде тоғышар тіршілік етіп, артқы аналь тесік маңайына жұмыртқа салатын жұмыр құрттар тудыратын, артқы тесік айналасы дуылдап қышып, жануардың қасуынан құйрық қылдары түгел түсіп қалып, осы маңдағы терінің қабынуы және асқазан жолдарының қызметі бұзылуымен байқалатын гельминтоз ауруы.

Этиология.

Қоздырғыштар-oxyuris equi нематодтары, жылқылардың, есектердің және басқа да бір тұяқты жануарлардың жуан ішегінде паразиттік тіршілік етеді. Гельминттер сары-ақ түсті, еркект гелминт ұзындығы 1-1, 5 және ұрғашы гельминт ұзындығы 4-12 см . Аталық оксиурис нематоданың денесінің арт жағы сәл сүйірлеу, бір спикуласы бар, ұрғашы құрттың бас жағы жұмыр, қысқа, ал құйрығы өте сүйір, әрі ұзын. Оксиурид үшін өңеш құрылымы тән, оның артқы жағында "бульбус"түрінде кеңейту бар.

Оксиуридтер-геогельминттер(аралық иелерінің қатысуынсыз дамиды) . Ішектегі ұрғашылар паразиттелген орында (соқыр және тоқ ішектерде) жұмыртқаны кейінге қалдырмайды. Жатырда жұмыртқаның жеткілікті мөлшерін жинап, ұрғашылар шырышты қабықтан алынып, ішектің ішіндегісімен тікелей ішекке түседі, одан анальды тесікке белсенді жылжиды. Ұрғашылар жануардың анальды тесігінен сыртқа қарай алдыңғы (кеңейтілген) ұшын шығарып, қалың шырышты тәрізді жабысқақ массамен бірге жұмыртқаның үлкен мөлшерін бөліп алады. Жұмыртқа теріге анус, құйрық түбінің төменгі бетіне жабыстырылады. Жануарларды қарқынды жұқтыру кезінде кейбір ұрғашы оксиурид тік ішектен толығымен шығып, нәжіспен сыртқы ортаға тасталуы мүмкін, онда да жұмыртқадан босатылады.

Жұмыртқаны салғаннан кейін ұрғашы өледі және олардың бүлінген қалдықтары сыртқа шығарылады.

Жұмыртқалаған кезде паразиттердің ұрғашылары малдарда жұмыртқа жиналу орындарында терінің тітіркенуін тудырады. Жануарлар қышып, қоршаған заттарды (астаулар, бағаналар, қабырғалар және т. б. ) тарылтып, гельминт жұмыртқаларын таратады. Жануарлардың денесінде жұмыртқада оксиурид 2-3 тәуліктен кейін инвазиялық құрттар қалыптасады. Әр түрлі заттарда немесе нәжістерде сыртқы ортада болатын жұмыртқалар баяу дамиды және олардың жетілу мерзімі қоршаған температураға байланысты. Жануарлар инвазиялық жұмыртқаларды жұтқанда жұғады, оның ішінен тоқ ішек бөлімінде 1-1, 5 айдан кейін жыныстық жолмен жетілген паразиттер дамиды.

Паразиттеу ұзақтығы оксиурид аналығында жұмыртқаның қалыптасу уақытымен шектеледі және 2-3 айдан артық болмауы мүмкін. Еркек оксиурид бұрын өледі.

Эпизоотология. Патогенез.

Оксиуроз-елдің әртүрлі аймақтарында тіркелетін бір тұяқты жануарлардың кең таралған инвазиясы. Ең қарқынды оксиуридтермен бір жасқа дейінгі жас төлдер және кәрі әлсіреген жануарлар зақымданады. Инвазия санитарлық-гигиеналық деңгейі төмен үй-жайларда жануарларды ат қорада ұстағанда жиі байқалады. Жылқыларда табынды ұстау кезінде экстенсивтілігі және оксиуро қарқындылығы әдетте айтарлықтай төмен, негізгі жұғуы ат қораларда ластанған азық-түліктер мен жабдықтар арқылы өтеді деп болжауға негіз береді, онда гельминттер жұмыртқаларының көп мөлшері шоғырланады. Малдарды қарқынды жұқтыруға ірі жемді азықтармен қоректендіру тәжірибесі де ықпал етеді.

Жылқыларды ат қорада ұстау кезінде оксиурозды инвазияның шыңы көктемде қоралық кезеңнің соңында байқалады.

Инвазиялық жұмыртқалар оксиурид тұрақты және ұзақ уақыт бойы өміршеңдігін сақтайды.

Оксиуроз қоздырғышы тұтас тұяқты жануарлардың ағзасына механикалық және уытты әсер етуі мүмкін. Тоқ ішектің шырышты қабығының паразитпен зақымдануы нәтижесінде проктиттер жиі дамиды. Ұрғашылар мен олардың жұмыртқаларының анальды тесіктер мен перианальды аймақта болуы қатты қышу мен терінің қабынуының себебі болып табылады.

Клиникалық белгілері.

Оксиуроз кезіндегі ең тән клиникалық белгілер: құйрық тамырында шаштың түсуі - "құйрық шаштары", сондай-ақ бұт пен сандағы дерматиттер мен экземалар. Күшті инвазия кезінде қышу, шырышты қабықтың бозаруы, проктит байқалады. Дефекация кезінде жиі шырышты пленкалармен жабылған қалыпталмаған нәжіс бөлінеді.

Оксиуридтермен инвазирленген жануарлар қарқынды жұғу кезінде мазасыздық танытады. Құлындар нашар өсіп, дамиды. Анемия біртіндеп дамиды, фекалиялар сұйылтылған, шырышты қоспамен. Ұрғашы гельминт жұмыртқасын бөлген кезде анус аймағында қатты қышу пайда болады. Құлындар тістермен құйрықтың тамырын тістейді. Осының нәтижесінде дерматит, ошақтық шаш жоғалуына әкеледі. Оксиурозға иммунитетінің нашар байқалуына байланысты жануарларда бірнеше рет реинвазияланады және сондықтан инвазия ұзаққа созылатын сипат алуы мүмкін.

Диагноз.

Оксиурозды инвазияға күдіктенген кезде (жануарлардың мазасыздануы, құйрық тамырының шаштарының жоқ болуы) жануарларда анальды тесіктің, бұттың, құйрық тамырының ішкі бетінің айналасындағы теріні мұқият қарайды. Теріге лас-сұр жұмыртқа салулары анықталған жағдайда ( ұрғашылары бөлген жұмыртқалардың жиналуы) күрек түрінде қайралған және 50% глицерин ерітіндісімен суланған ағаш таяқшамен тығындап, материал алады. Заттық шыныға сұйылтылған глицериннің шағын тамшысын апарады және оксиуристердің жұмыртқаларын табу мақсатында микроскоппен зерттейді. Кейде жануарларды қарау кезінде ұрғашылар анальды тесіктің сфинктерінің қатпарларымен қысылған гельминттерді анықтауға болады, ал қарқынды инвазия кезінде оларды жаңа бөлінген нәжістерде (әдетте таңғы уақытта) табуға болады.

Емі.

Жылқыларды дегельминтизациялау үшін оксиуроз кезінде көміртекті тетрахлорид (төртхлорлы көміртегі) 8-ден 40 мл-ге дейінгі мөлшерде жануарларға (жасына байланысты) қолданады, ол мұрын-өңеш зонды арқылы немесе желатинді капсулаларда беріледі. Сондай-ақ, пиперазин препараттарын 0, 1 г/кг дозада 24 сағаттан кейін екі рет тағайындауға болады. Жануарлардың оксиуридтермен инвазирленген дегельминтизация үшін антигельминтиктерді параскариоз ретінде қолданады.

Алдын алу шаралары

Жылқыларды оксиурозда алдын алу шараларын инвазияны дер кезінде анықтауға және оны жоюға, аурудың таралуына кедергі келтіретін жануарларды ұстауға тиісті санитарлық-гигиеналық жағдайлар жасауға бағыттау керек. Оксиурозға күдік туған кезде жануарларға міндетті түрде гельминтологиялық тексеру жүргізіледі. Инвазияланған жануарларды оқшаулайды және арнайы бөлінген орында дегельминтизациялайды.

Дегельминтизация кезінде :

бөлінген гельминттерді жояды, қиды залалсыздандырады, қора жай дезинвазияланады.

Станоктарды, денниктерді, астаушаларды, жабдықтарды мұқият механикалық тазартуды және дезинвазияны жүргізеді.

Емізіктер мен қабықтар ыстық сілтімен жуылады. Денниктер мен станоктардың қабырғалары сөндірілмеген әкпен зарарсыздандырылады.

Ат қораларды жинау үшін пайдаланылатын мүкәммалды (сыпырғыштар, қырғыштар, күректер және т. б. ) дезрастворы бар ыдыстарда сақтайды.

Қатты жемді еденнен тамақтандыруға тыйым салынады.

2. 3 Үй қояндарының пассалурозы

Пассалуроз (passalurosis) - қояндардың тоқ ішегінде, соқыр ішегінде мекендейтін, жұмыр құрт қоздыратын, ас қортыу жүйесінің бұзылуымен, өліммен сипатталатын созылмалы гельминтозды ауру.

Этиология.

Пассалурус - ұршық тәрізді нематода. Ауыз қуысы кішкентай, ішінде 3 тісі бар. Өңешінің түп жағы шар тәрізді торсиып кеңейген, бульбусты құрастырады. Еркегінің тұрқы 3, 8-5, 0 мм дейін. Оның артқы жағы жұқа шил тәрізді өсіндімен аяқталады. Клоака маңында ірі бүртіктер мен бір спикуласы бар. Спикула ұзындығы 0, 09-0, 12 мм. Ұрғашысының тұрқы 7, 75-11, 0 мм дейін жетеді, ұзын құйрығы бар, сүйірленіп келеді. оның артқы жағында сақина сияқты қалыңдаған буылтықтары көрінеді. Вульва дененің алдыңғы бөлігінде орналасқан. Жұмыртқа мөлшері 0, 095-0, 115 х 0, 043-0, 056 мм, асимметриялы.

Эпизоотология. Белгілері мен өтуі.

Инвазияның көзі-ауру жануар. 3-7 ай жастағы қояндар ең сезімтал. Жануарлардың пассалурустармен зақымдануы жыл бойы алиментарлы жүреді. Инвазияның тез таралуына паразит жұмыртқаларының жетілуінің қысқа мерзімі, жануарлардың зақымдануының жоғары қарқындылығы, қояндардың қайта жұғуы мен өзін-өзі зақымдану мүмкіндігі, олардың топтық құрамы ықпал етеді.

Пассалуроз созылмалы өтеді. Қояндарда қатты жұғу кезінде шырышты қабықтың бозаруы, температураның шамалы көтерілуі, кебуі, диарея, анус аймағындағы қышу байқалуы мүмкін. Бұл жерлердегі тері лас, ісіну, жаралар және көгерулер, жүні жабыстырылған. Қояндар өсуде қалады, кейбір жағдайларда өлуі де мүмкін, тері сапасы төмендейді.

Диагноз. Емі.

Қояндардың пассалурозына диагнозды тірі кезінде Фюллеборн, Дарлинг және т. б. әдістерімен гельминтоовоскопия жолымен қояды. Өлгеннен кейін, қалың ішекте паразиттерді анықтау бойынша диагноз қойылады.

Жақсы емдік әсерді фенотиазин мен пиперазин береді. Фенотиазин-1-1, 5 г/кг дозада екі күн қатарынан береді. Пиперазин тұзын (адипинат, фосфат, сульфат) ересек қояндарға 0, 5 г/кг дозада бір рет, жас жануарларға - 0, 75 г/кг екі рет қатарынан береді. Пиперазин мен фенотиазин 18-24-сағаттық аштан кейін азықпен бірге тамақтанады.

Қазіргі жағдайда 0, 2 г/кг (ДВ), панакур - 0, 008 г/кг (ДВ), ринтал - 0, 01 г/кг (ДВ), тимбендазол таблеткалары - 0, 015 г/кг (ДВ) және т. б. қолданылады.

Профилактикалық іс-шаралар.

Қояндарды сапалы азықпен қамтамасыз етеді. Күн сайын клеткаларды қи мен жем қалдықтарынан тазартады, азықтандырудан және суарудан кейін қайнаған сумен шаяды. Қолайсыз шаруашылықтарда химиялық алдын алуды ұйымдастырады: пиперазин тұзы 0, 1-0, 15 г/кг дозада және фенотиазин мөлшері 0, 15-0, 2 г/кг қоян массасынна топтық тәсілмен ұрғашыдан 50 күн бойы қоректендіреді.

2. 4 Тауық гетеракидозы

Құстардың H. gallinarium дейтін жұмыр құрт тудыратын, ішін өткізіп, әлсірететін, жұмыртқа салуын доғаратын немесе сирететін ішқұрт ауруы

Тауықтар, үйректер мен қаздар жиі гетеракидоздармен зақымданады.

Қоздырғыштар.

Гетеракис-кішкентай нематод, өңештің бульбусы бар. Еркегінің ұзындығы 6-11 мм-ге жетеді, шағын преанальды соратын және екі тең емес спикуласы бар, біреуінің ұзындығы екіншісінен үш есе қысқа, үшкір болып келеді. Құйрық жағында жабысқақ бүртігі бар. Аналығы ұзындығы 8-ден 12 мм-ге дейін. Ұрғашысыныңқынабы денесінің артқы жағында орналасқан. Орташа көлемдегі жұмыртқалар (0, 05-0, 07 x 0, 03-0, 04 мм), екі бұрыштық қабықпен жабылған, сыртқы ортаға жетілмеген болып бөлінеді.

Даму циклы.

Гетеракистер тікелей дамиды. Ұрғашылар жұмыртқаларды соқыр ішек қуысында үзбей бөліп тұрады. Олар сыртқы ортаға түсіп, . Қолайлы жағдайда жұмыртқалар инвазиялық сатыға 1-3 аптадан кейін жетеді. Ішінде балаң құрт пайда болады. Осындай қауіпті жұмыртқалар жеммен, сумен, тауықтардың ас қорыту жүйесіне түседі. Майда ұрықтары босайды да, кілегей қабына енеді, түлейді, 6-12 күннен кейін ішек қуысына түседі де, 24-35 күннен кейін ересек сатысына айналады. .

Эпизоотологиялық мәліметтер.

Гетеракидозбен барша жастағы құстар ауырады. Бірақ 8 айдан 2 жасқадейінгі тауықтарда бұл ауру жиі кездеседі. Ауру жаз, күз және қыс айларында жиі таралады.

Инвазияның негізгі таралу көзі-ересек тауықтар, қаздар мен үйректер - гетеракис тасушылар Гетеракидоз қоздырғыштарының жұмыртқалары сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына өте төзімді.

Гетеракидоз қоздырғыштарын шыбындар және т. б. жәндіктер тасымалдауы мүмкін. Сондай ақ жауын құрттары шемендер гетеракистің қор жинағыш иесі болып саналады.

Ұқсас жұмыстар

ОКСИУРАТОЗДАР ЖЫЛҚЫ ОКСИУРОЗЫ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ

ОКСИУРАТОЗДАР. ЖЫЛҚЫ ОКСИУРОЗЫ. ҮЙ ҚОЯНДАРЫ ПАССАЛУРОЗЫ. ТАУЫҚ ГЕТЕРАКИДОЗЫ

ШОШҚА АСКАРИДОЗЫ

Шошқа аскаридозын, жылқы параскаридозын диагностикалау

Жылқының қасиеті

Қазақстандағы жылқы тұқымдары

Жылқы тұқымдары

Жылқы тұқымдары туралы

Жылқы етіне түсініктеме беру

Жылқы. Жылқы тұқымдарының шығу тегі мен шығару жолдары

Пәндер