Жағар майлар

Презентация қосу

Қазақстан Оңтүстік Қазақстан
Республикасының Медицина академиясы
Денсаулық Сақтау
Министрлігі

Дәрілер технологиясы кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИ
Я
Такырыбы: Жағар майлар
Жоспар
• Кіріспе
• Негізгі бөлім
• Жағар майлар сипаттамасы
• Жағар майлардың жіктелуі
• Дайындалу технологиясы
• Қорытынды
• Қолданылған әдебиеттер
Жағар майлар –
Unguentum
• Жағар майлар - бұл теріге, жаралар мен шырышты
қабықтарға қолдануға арналған және құрамында
біркелкі бөлінген негіз мен дәрілік заттардан тұратын
жұмсақ дәрілік зат.

• Дисперсті жүйелер түріне сәйкес жақпа біртекті
(қорытпалар, ерітінділер), суспензия, эмульсия және
біріктірілген болып бөлінеді; тұрақты қасиеттерге
байланысты - нақты жақпа, гельдер, линименттер,
пасталар.
Жағар майлар бірнеше
белгілеріне
байланысты жіктеледі
Дәрілік
Қолданылаты заттардың
Белгіленуі
н жері дисперстік
бойынша
бойынша дәрежесі
бойынша
Белгіленуі бойынша:
1. Қорғаныс жағар майлары: Теріні органикалық
заттардан, микроорганизмдерден және улы
заттардан қорғау мақсатында, кілегейлі
қаббаттарға жағу үшін қолданылады.
2. Косметикалық жағар майлар: Терідегі дақтарды
кетіру, емдеу, жұмсарту және қоректендіру үшін
қолданады.
3. Медициналық жағар майлар: Бұл топтағы жағар
майлардың маңызы зор. Себебі олар терінің түрлі
зақымдалулары кезінде қолданылады.
Қолданылатын жері
бойынша:
Дерматологиялы
қ жағар майлар;

Көзге арналған
Вагиналды
жағар майлар;

Мұрынға
Ректалды арналған жағар
майлар;

Уретралды
Технологиялық жіктелуі:

1. Гомогенді жағар майлар: Дәрілік заттар
негізде молекулалық немесе мицеллярлық
дисперске дейін жеткізілген, ерітінді
түрінде таралады.
2. Гетерогенді жағар майлар: Дәрілік затпен
негіз арасында фаза аралық бөліну болады.
Негіздерге қойылатын
талаптар:
• Нейтралды реакциялы болуы
• Жағылған жерден оңай кетуі
• Физикалық және химиялық
• Қолданылатын мақсатына сәйкестігі
• Микроорганизмдерге тұрақтылығы
• Жұмсақ консестенйиялығы
• Биологиялық қауіптілігі
Жағар майлардың технологиялық
принципі бойынша жіктелуі:

Гидрофобты Гидрофильді Дифильді
Гидрофобты негіздер

Майлардың туындылары
Балауыздар
Көмірсутектер
Силиконды негіздер
• Майлар және туындылары.

• Жануар майы -майлар организмде энергия беруші
ролін атқарады және пластикалық материал
болады. Жануар майы көзі — шошқа майы (90-92).
Жануар майы стеариндері ішінде холестериннің
маңызы ерекше зор.
• Өсімдік майы– түрлі өсімдік дәні мен шырынынан
алынатын табиғи өнім. Өсімдік майы негізінен
глицериннің, қаныққан және қанықпаған бір негізді
май қышқылдарының күрделі эфирлерінен (95 –
98%) түзіледі.
• Балауыз— араның балауыз безінен бөлінетін зат.
Балауыз ежелден шырақ жасау және бальзамдау үшін
қолданылған. Қалыпты температурада балауыз ақ,
ақшыл сары, қара қоңыр, не қара түсті зат.
• Көмірсутектер - молекулалары көміртек пен сутек
атомдарынан тұратын органикалық
қосылыстар.Құрамына байланысты көмірсутектер
ациклды, алициклды және ароматты қосылыстарға
бөлінеді.
• Вазелин (Vaselіnum) –фармацевтік іс-тәжірибеге 1876
жылы енгізілген. Вазелин өзінің құндылығын осы
уақытқа дейін жоғалтпаған. Ол атом саны С17 - С35
болатын қатты және сұйық көмірсутектер қоспасы. Бұл
тұтқыр, мөлдір, сыртқы көрінісі бойынша ақ түсті
(Vaselіnum album) немесе сары түсті (Vaselіnum flavum)
жіп тәрізді созылмалы біртекті масса.
Гидрофильді негіздер
• Сумен шексіз араласуы мен суда еруі бұл негіздердің
өзіне тән ерекшелігі болып табылады. Бұл гидрофильді
негізге дәрілік заттың сулы ерітіндісін енгізуге
мүмкіндік береді және жағар майдың жоғары
резорбциясын қамтамасыз етеді. Олардың
кейбіреулері теріде серпімді пленка түзеді.
Гидрофильді негіздер майлы із қалдырмайды және
тері мен киімдерден оңай жуылады. Гидрофильді
негіздердің кемшілігі: микробты контаминацияға
тұрақсыз. Гидрофильді негіздер тобына жоғарғы
молекулалы көмірсулар және ақуыздар сілітпелері,
синтетикалық ЖМҚ, бейорганикалық заттар,
фитостеринді негіздер кіреді.
• Жағар майларды гидрофильді негізде
дайындаған кезде, алдымен негіз дайындалады.
Желатин-глицерин негізі ех tempore
дайындалады. Гидрофильді негізге дәрілік
заттар олардың физико-химиялық қасиеттеріне
байланысты еңгізіледі. Барлық гидрофильді
негіздер гель тәріздес консистенциялы
болғандықтан, осы негізде дайындалған жағар
майларды гельдер деп аталады.
• Бұл негіздердің артықшылықтары:

- суда жақсы ериді, сондықтан дәрілік затты оңай
босатады;
- микробтық бұзылуға ұшырамайды құрамындағы
гидроксил (он) тобына байланысты бактерицидтік
әсері бар;
- теріден және киімнен оңай жуылады
- жарықтың, температураның және ылғалдың әсеріне
тұрақты;
- осмостық белсенділікке ие.
• Кемшіліктері:

- кілегей қабаттарды майсыздандырады;
- тітіргендіргіш, күйдіргіш әсері бар;
- күміс тұздарымен, қорғасын тұздарымен, салицил
қышқылымен, бромидтермен, иодидтермен,
резорцинмен, фенолмен сыйымсыз.
Дифильді негіздер
• Липофильді - гидрофильді (дифильді) негіздер.Құрамы
жасанды түрде құралған липофильді және гидрофильді
қасиеттерге ие композициялар. Бұл негіздерге суда және
майда еритін заттарды, дәрілік заттардың сулы
ерітінділерін енгізуге болады.
• Липофильді-гидрофильді негіздер көмірсутектермен
салыстырғанда жағар майдағы дәрілік заттардың жоғары
резорбциясын қамтамасыз етеді. Тері қабатындағы газ және
жылу алмасуына кері әсер етпейді. Жақсы консистентті
қасиеттерге ие. Липофильді-гидрофильді негіздер
адсорбциялық және эмульсиялық болып бөлінеді. Бұл екі
топтың негізгі міндетті компоненті - эмульгатор БАЗ кіреді.
Дайындау технологиясы

Жағар май дайындау үшін медициналық
қолдануға рұқсат етілген негіздер қолданылады.
Медициналық қолдануға рұқсат етілген
консерванттар, беттік-белсенді заттар және
басқа да қоспалар жақпа ішіне енгізілуі мүмкін.
Майлар жеке фармакопея мақаласында
көрсетілген негізінде жасалады.
• Майды жақсырақ өндіруде, рецептте көрсетілмеген
болса, негіз жақпа компоненттерінің физика-
химиялық үйлесімділігі ескеріліп таңдалады. Дәрілік
заттардың концентрациясының белгілері болмаған
жағдайда 10% жақпа дайындалуы керек.
• Егер жақпа құрамында А немесе В тізіміндегі дәрілік
заттар болса, онда олардың рецепт бойынша
шоғырлануы міндетті болып табылады
• Майда еритін дәрілік заттар липофильді негіздің
балқымасында немесе күрделі негіздердің
липофильді компоненттерінде алдын-ала ерітіледі.
Суда еритін дәрі-дәрмектер жақпа құрамдас бөлігі
болып табылатын суда ериді, содан кейін оны
негізмен араластырады.
• Сусыз негізде жақпа дайындаған кезде препарат
ең аз мөлшерде суда ерітіліп, сусыз ланолиннің
тең мөлшерімен эмульсияланып, негізмен
араластырылады. Негізде ерімейтін дәрілер, егер
қатты фазаның мөлшері 5% -дан асатын болса
немесе құрамына ұқсас сұйықтықпен (сұйық
парафин немесе майлы май, су немесе глицерин)
болса, ерітілген негіздегі препараттың
салмағының жартысына тең болатын ең
кішкентай ұнтаққа алдын-ала ұнтақталады, қатты
фазаның мөлшері 5% -дан аз.Қоспалы заттар
жақпа құрамына соңғы айналымда 40 ° C жоғары
емес температурада енгізіледі.
• Майлар белгіленген жарамдылық мерзімі
ішінде тұрақтылықты қамтамасыз ететін
пакетте, салқын, қараңғы жерде
сақталады.
Қорытынды
• Жағар майлар – сыртқа қолданылатын дәрілік тѕрлер, олар
терінің бетінде немесе кілегей қабатта тегіс, жылжымайтын
қабат тѕзуге қабілетті тұтқырлығы жоғары болғандықтан түрін
сақтайды, ал жоғары температурада жоғалтады, яғни қою
сұйықтыққа айналады. Жағар майлар официналдық дәрілік
тѕрлер, МФ Хl басылымына арнайы жалпы “Жағар майлар”
мақаласы еңгізілген. Фармакопея анықтамасы бойынша, жағар
майлар – теріге, жараға, кілегей қабатқа жағуға арналған жұмсақ
дәрілік түрлер. Жалпы мақаладан басқа МФ ІХ, Х
басылымдарына - кейбір жағар майларға жеке мақалалар
енгізілген. Физико-химиялық, агрегаттық кѕйіне байланысты
жағар майлар сұйық және қатты дәрілік түрлер аралығында
жатады. Дисперсологиялық жіктелу бойынша жағар майлар
еркін, тұтқыр-пластикалық дисперсті ортасы бар жүйеге жатады.
Қолданылған әдебиеттер
1. Сағындықова Б.А., Анарбаева Р.М. Дәрілердің
дәріханалық технологиясы. –Алматы: «Эверо»,
2011. -432б
2. ССРО МФ ХІ басылымы
3. https://ru.wikipedia.org/wiki/%
D0%9C%D0%B0%D0%B7%D1%8C
4. https://lektsii.org/7-6245.html

Ұқсас жұмыстар

ЖАҒАР МАЙ

Аралас линиментер

Топырақ өңдеудің ғылыми негізі мен маңызы

Мұнайды айдаудың екіншілік процесі

Ластаушы заттар

ЖҰМСАҚ ДӘРІЛІК ЗАТ ФОРМАЛАРЫ

Жұмсақ және сұйық дәрілік түрлер

Нәрестенің дене салмағы

Мұнай - газ кендері

Мұнай

Пәндер