Жағар майлар

Қазақстан Республикасының Денсаулық Сақтау Министрлігі

Оңтүстік Қазақстан Медицина академиясы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ Такырыбы: Жағар майлар

Дәрілер технологиясы кафедрасы

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

Жағар майлар сипаттамасы

Жағар майлардың жіктелуі

Дайындалу технологиясы

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Жағар майлар -Unguentum

Жағар майлар - бұл теріге, жаралар мен шырышты қабықтарға қолдануға арналған және құрамында біркелкі бөлінген негіз мен дәрілік заттардан тұратын жұмсақ дәрілік зат.

Дисперсті жүйелер түріне сәйкес жақпа біртекті (қорытпалар, ерітінділер), суспензия, эмульсия және біріктірілген болып бөлінеді; тұрақты қасиеттерге байланысты - нақты жақпа, гельдер, линименттер, пасталар.

Жағар майлар бірнеше белгілеріне байланысты жіктеледі

Белгіленуі бойынша:

Қорғаныс жағар майлары: Теріні органикалық заттардан, микроорганизмдерден және улы заттардан қорғау мақсатында, кілегейлі қаббаттарға жағу үшін қолданылады.

Косметикалық жағар майлар: Терідегі дақтарды кетіру, емдеу, жұмсарту және қоректендіру үшін қолданады.

Медициналық жағар майлар: Бұл топтағы жағар майлардың маңызы зор. Себебі олар терінің түрлі зақымдалулары кезінде қолданылады.

Қолданылатын жері бойынша:

Технологиялық жіктелуі:

Гомогенді жағар майлар: Дәрілік заттар негізде молекулалық немесе мицеллярлық дисперске дейін жеткізілген, ерітінді түрінде таралады.

Гетерогенді жағар майлар: Дәрілік затпен негіз арасында фаза аралық бөліну болады.

Негіздерге қойылатын талаптар:

Нейтралды реакциялы болуы

Жағылған жерден оңай кетуі

Физикалық және химиялық

Қолданылатын мақсатына сәйкестігі

Микроорганизмдерге тұрақтылығы

Жұмсақ консестенйиялығы

Биологиялық қауіптілігі

Жағар майлардың технологиялық принципі бойынша жіктелуі:

Гидрофобты негіздер

Майлардың туындылары

Балауыздар

Көмірсутектер

Силиконды негіздер

Майлар және туындылары.

Жануар майы -майлар организмде энергия беруші ролін атқарады және пластикалық материал болады. Жануар майы көзі - шошқа майы (90-92) . Жануар майы стеариндері ішінде холестериннің маңызы ерекше зор.

Өсімдік майы- түрлі өсімдік дәні мен шырынынан алынатын табиғи өнім. Өсімдік майы негізінен глицериннің, қаныққан және қанықпаған бір негізді май қышқылдарының күрделі эфирлерінен (95 - 98%) түзіледі.

Балауыз- араның балауыз безінен бөлінетін зат. Балауыз ежелден шырақ жасау және бальзамдау үшін қолданылған. Қалыпты температурада балауыз ақ, ақшыл сары, қара қоңыр, не қара түсті зат.

Көмірсутектер - молекулалары көміртек пен сутек атомдарынан тұратын органикалық қосылыстар. Құрамына байланысты көмірсутектер ациклды, алициклды және ароматты қосылыстарға бөлінеді.

Вазелин (Vaselіnum) -фармацевтік іс-тәжірибеге 1876 жылы енгізілген. Вазелин өзінің құндылығын осы уақытқа дейін жоғалтпаған. Ол атом саны С17 - С35 болатын қатты және сұйық көмірсутектер қоспасы. Бұл тұтқыр, мөлдір, сыртқы көрінісі бойынша ақ түсті (Vaselіnum album) немесе сары түсті (Vaselіnum flavum) жіп тәрізді созылмалы біртекті масса.

Гидрофильді негіздер

Сумен шексіз араласуы мен суда еруі бұл негіздердің өзіне тән ерекшелігі болып табылады. Бұл гидрофильді негізге дәрілік заттың сулы ерітіндісін енгізуге мүмкіндік береді және жағар майдың жоғары резорбциясын қамтамасыз етеді. Олардың кейбіреулері теріде серпімді пленка түзеді. Гидрофильді негіздер майлы із қалдырмайды және тері мен киімдерден оңай жуылады. Гидрофильді негіздердің кемшілігі: микробты контаминацияға тұрақсыз. Гидрофильді негіздер тобына жоғарғы молекулалы көмірсулар және ақуыздар сілітпелері, синтетикалық ЖМҚ, бейорганикалық заттар, фитостеринді негіздер кіреді.

Жағар майларды гидрофильді негізде дайындаған кезде, алдымен негіз дайындалады. Желатин-глицерин негізі ех tempore дайындалады. Гидрофильді негізге дәрілік заттар олардың физико-химиялық қасиеттеріне байланысты еңгізіледі. Барлық гидрофильді негіздер гель тәріздес консистенциялы болғандықтан, осы негізде дайындалған жағар майларды гельдер деп аталады.

Бұл негіздердің артықшылықтары:

- суда жақсы ериді, сондықтан дәрілік затты оңай босатады;

- микробтық бұзылуға ұшырамайды құрамындағы гидроксил (он) тобына байланысты бактерицидтік әсері бар;

- теріден және киімнен оңай жуылады

- жарықтың, температураның және ылғалдың әсеріне тұрақты;

- осмостық белсенділікке ие.

Кемшіліктері:

- кілегей қабаттарды майсыздандырады;

- тітіргендіргіш, күйдіргіш әсері бар;

- күміс тұздарымен, қорғасын тұздарымен, салицил қышқылымен, бромидтермен, иодидтермен, резорцинмен, фенолмен сыйымсыз.

Дифильді негіздер

Липофильді - гидрофильді (дифильді) негіздер. Құрамы жасанды түрде құралған липофильді және гидрофильді қасиеттерге ие композициялар. Бұл негіздерге суда және майда еритін заттарды, дәрілік заттардың сулы ерітінділерін енгізуге болады.

Липофильді-гидрофильді негіздер көмірсутектермен салыстырғанда жағар майдағы дәрілік заттардың жоғары резорбциясын қамтамасыз етеді. Тері қабатындағы газ және жылу алмасуына кері әсер етпейді. Жақсы консистентті қасиеттерге ие. Липофильді-гидрофильді негіздер адсорбциялық және эмульсиялық болып бөлінеді. Бұл екі топтың негізгі міндетті компоненті - эмульгатор БАЗ кіреді.

Дайындау технологиясы

Жағар май дайындау үшін медициналық қолдануға рұқсат етілген негіздер қолданылады.

Медициналық қолдануға рұқсат етілген консерванттар, беттік-белсенді заттар және басқа да қоспалар жақпа ішіне енгізілуі мүмкін. Майлар жеке фармакопея мақаласында көрсетілген негізінде жасалады.

Майды жақсырақ өндіруде, рецептте көрсетілмеген болса, негіз жақпа компоненттерінің физика-химиялық үйлесімділігі ескеріліп таңдалады. Дәрілік заттардың концентрациясының белгілері болмаған жағдайда 10% жақпа дайындалуы керек.

Егер жақпа құрамында А немесе В тізіміндегі дәрілік заттар болса, онда олардың рецепт бойынша шоғырлануы міндетті болып табылады

Майда еритін дәрілік заттар липофильді негіздің балқымасында немесе күрделі негіздердің липофильді компоненттерінде алдын-ала ерітіледі. Суда еритін дәрі-дәрмектер жақпа құрамдас бөлігі болып табылатын суда ериді, содан кейін оны негізмен араластырады.