ТОПОГРАФИЯЛЫҚ ПЛАН ЖӘНЕ КАРТА

Әуесуреттердегі құжаттар арқылы топографиялық план және карта құрастыру. Жергілікті фототопографиялық түсірілім.

Орындаған: Сұлтанғали Ж.,

Шынжырхан Ш,

Азханов Х,

Түзелбай С, Ұйқас Қ

Тексерген: Какимжанов Е. Х

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

а. Әуесуреттердегі құжаттар арқылы топографиялық план және карта құрастыру

б. Жергілікті фототопографиялық түсірілім

в. Жеке (дара) суреттер теориясы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Халықаралық фотограмметрия және қашықтықтан зондтау қоғамының (ISPRS) қазіргі анықтамасы бойынша, "фотограмметрия және қашықтықтан зондтау-бұл байланыссыз түсірілім құралдарымен және жер және оның қоршаған ортасы, басқа да физикалық объектілер мен процестер туралы басқа да құрылымдарымен, тіркеу, өлшеу, талдау және ұсыну жолымен сенімді ақпарат алу көзі, ғылымы және технологиясы". Фотограмметрияны және қашықтықтан зондтауды барынша қолдану аэротопографияда, топографиялық және кадастрлық карталарды құру және жаңарту кезінде, сондай-ақ геоақпараттық жүйелерді құру кезінде кеңінен қолданылады.

Алғаш рет фотосурет пайда болғаннан 13 жылдан кейін фотограмметрия ғылымы пайда болды. 1852 жылы жергілікті жердің жоспарын жасау үшін француздық инженер Эмме Лосседа Париждің алғашқы перспективті суреттерін алды. Түсірілім әуе шарында өткізілді. Кейінірек стерео компаратор құрастырылды, ол стереоскопиялық түрде кейбір базадан (кейбір қашықтықтан) алынған екі жабылатын суретті қарауға мүмкіндік берді. Бұл база суретке түсіру базисі деп аталды, ал жабылатын суреттер - суреттер стереопарасы. Сол және оң көзді бөлек қараған кезде байқаушының санасында суреттер бірыңғай көру бейнесіне қосылады. Сондықтан стереокомпаратордың өнертабысынан кейін суреттердің координаттары мен параллакстарын жоғары дәлдікпен өлшеу мүмкіндігі пайда болды.

Топографиялық карталарды жасау технологиясы жұмыстардың толық циклін - ЖҚЗ деректерін алдын ала өңдеуден және дешифрлеуден бастап дайын картаны векторлық түрде және қажетті форматта алғанға дейін орындауды көздейді. ЖҚЗ деректерінен басқа картографияланатын аумаққа әртүрлі картографиялық және анықтамалық деректер (дешифрлеуге арналған эталондар, далалық зерттеу нәтижелері және т. б. ) пайдаланылуы мүмкін.

Топографиялық карталарды құру және жаңарту процесі ЖҚЗ деректерін өңдеуді және векторлық картаны тікелей жасауды (немесе жаңартуды) қамтиды. ЖҚЗ деректерін өңдеу Trimble INPHO фотограмметриялық кешенінде және ENVI ЖҚЗ деректерін өңдеуге арналған бағдарламалық кешенде жүргізіледі. Цифрлау және атрибуттау ArcGIS геоақпараттық жүйесінде немесе басқа ГАЖ-қосымшаларда жүргізіледі.

-ЖҚЗ деректерін өңдеу және шифрлеу кезеңі:

-ЖҚЗ деректерін фотограмметриялық өңдеу;

-рельефтің сандық моделін құру (ЦМР) ;

-топографиялық карта мазмұнының элементтерін дешифрлеу және векторлау;

-жер бедерінің, табиғи және антропогендік объектілердің биіктігі мен нысандарын анықтау, басқа да қажетті өлшемдерді жүргізу (жолдардың, өзендердің ені және т. б. ) ;

-қажет болған жағдайда далалық зерттеулер үшін жерге шыға отырып, ЖҚЗ деректерін өңдеу және дешифрлеу нәтижелерін тексеру;

-ортофотоплан құру.

-Картаны тікелей жасау кезеңі қамтиды:

-редакциялық-дайындық жұмыстары;

-ортофотоплан бойынша Жоспарлы-биіктік негіз элементтерін векторлау (гидрография, жол желісі, ғимараттар мен құрылыстар және т. б. ) ;

-ортофотопланда жоқ мазмұн элементтерін құру (шекаралар, атаулар және т. б. ) ) ;

-адрестік деректер базасын құру;

1-сурет. WorldView-1 ғарыштық суретінің фрагменті.

2-сурет. Карта мазмұнының нысандарын векторлау.

3-сурет. Құрылған векторлық картаның фрагменті.

Жергілікті фототопографиялық түсірілім

Фототопография - топографиялық карталар мен жоспарлар жасау және фототүсірілім материалдарын пайдалана отырып, жергілікті жердің сандық модельдерін құру міндетін атқарады. Бұл фотограмметрияның бір бөлімі болып табылады. Суреттер бойынша топографиялық карталар мен жоспарлар жасау процестері кешені фототопографиялық түсірілім деп аталады

Жергілікті жерді суретке түсіру үшін қолданылатын техникалық құралдарға байланысты фототопографиялық түсірудің екіге бөледі:

жергілікті фототопографиялық

аэрофототопографиялық

таулы жерлерде оларды кейде біріктіреді.

Жергілікті фототопографиялық түсірілімде жер бетіндегі нүктелерді фототеодолитпен суретке түсіреді. Оны көбінесе биік таулы және таулы, ашық жерде, және рельефі күрделі нысандары бар жерлерде қолданады.

Жер бетіндегі фототопографиялық түсірілім кейбір Базис ұшынан фототеодолиттердің көмегімен алынған зерттелетін аумақтың жер бетіндегі фотосуреттерін пайдалануға негізделген .

Фотосуреттерді өңдеуді әдіспен, арнайы аспаптардың көмегімен орындайды. Бұл түсіру әдісі кейде фототеодолит немесе жер бетіндегі түсірілім деп аталады. Қазіргі жағдайда фототеодолитті түсіру негізінен сәулет өлшемдері, жер жұмыстарының көлемін анықтау, карьерлерді, тау-кен қазбаларын түсіру, инженерлік құрылыстар мен т. б. деформациясын зерттеу кезінде қолданылады.

түсірілім 1: 100 000-нан 1: 500-ге дейінгі масштабтағы топографиялық карталарды түсірудің негізгі түрі болып табылады. Бұл жағдайда жерді суретке түсіру ұшаққа, тікұшаққа орнатылған басқа тасымалдағышта аэрофотоаппаратпен жүргізіледі. Осы түрдегі карталар мен жоспарларды жасаудың негізгі әдістері құрамдастырылған және стереотопографиялық болып табылады. түсірілім жергілікті жерді әуе тасығышта (ұшақта, тікұшақта, ғарыш аппаратында және т. б. ) орнатылған аэрофотоаппаратпен суретке түсіруді және алынған нәтижелерді кейіннен өңдеуді көздейді. Аэрофототопографиялық түсірудің екі әдісі: құрамдастырылған және стереотопографиялық.