ТОПОГРАФИЯЛЫҚ ПЛАН ЖӘНЕ КАРТА

Презентация қосу

ӘУЕСУРЕТТЕРДЕГІ
ҚҰЖАТТАР АРҚЫЛЫ
ТОПОГРАФИЯЛЫҚ
ПЛАН ЖӘНЕ КАРТА
ҚҰРАСТЫРУ. Орындаған:

ЖЕРГІЛІКТІ
С ұ л та н ға л и Ж . ,

ФОТОТОПОГРАФИЯЛ
ЫҚ ТҮСІРІЛІМ. Шы н ж ы р х а н Ш,
Азханов Х,
Түзелбай С,
Ұйқас Қ
Тексерген:
Какимжанов
Е.Х
ЖОСПАР

Кіріспе
Негізгі бөлім
а. Әуесуреттердегі құжаттар арқылы
топографиялық план және карта құрастыру
б. Жергілікті фототопографиялық түсірілім
в. Жеке (дара) суреттер теориясы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
КІРІСПЕ

Х а л ы қ а р а л ы қ ф о т о г р а м м е т р и я ж ә н е қ а ш ы қ т ы қ т а н з о н д т а у қ о ғ а м ы н ы ң
(ISPRS) қазіргі анықтамасы бойынша, "фотограмметрия және
қ а ш ы қ т ы қ т а н з о н д т а у - бұ л б а й л а н ы с с ы з т ү с і р і л і м қ ұ р а л д а р ы м е н ж ә н е
ж е р ж ә н е о н ы ң қ о р ш а ғ а н о р т а с ы , б а с қ а д а ф и з и к а л ы қ о бъ е к т і л е р м е н
п р о ц е с т е р т у р а л ы ба с қ а д а қ ұ р ы л ы м д а р ы м е н , т і р к е у , ө л ш е у , т а л д а у
және ұсыну жолымен сенімді ақпарат алу көзі, ғылымы және
технологиясы". Фотограмметрияны және қашықтықтан зондтауды
барынша қолдану аэротопографияда, топографиялық және кадастрлық
к а р та л а р д ы қ ұ р у ж ә н е ж а ңа р т у к е з і н д е , с о н д а й - а қ г е о а қ п а р а т т ы қ
жүйелерді құру кезінде кеңінен қолданылады.

А л ғ а ш р е т ф о т о с у р е т п а й д а бо л ға н н а н 1 3 ж ы л д а н к е й і н
ф о т о г р а м м е т р и я ғ ы л ы м ы п а й д а бо л д ы . 1 8 5 2 ж ы л ы ж е р г і л і к т і ж е р д і ң
жоспарын жасау үшін француздық инженер Эмме Лосседа Париждің
а л ғ а ш қ ы п е р с п е к т и в т і с у р е т те р і н а л д ы . Т ү с і р і л і м ә у е ш а р ы н д а ө т к і з і л д і .
К е й і н і р е к с те р е о к о м п а р а т о р қ ұ р а с ты р ы л д ы , о л с т е р е о с к о п и я л ы қ тү р д е
к е й б і р б а з а д а н ( к е й бі р қ а ш ы қ т ы қ т а н ) а л ы н ғ а н е к і ж а б ы л а т ы н с у р е т т і
қарауға мүмкіндік берді. Бұл база суретке түсіру базисі деп аталды, ал
ж а б ы л а т ы н с у р е тт е р - с у р е тт е р с т е р е о п а р а с ы . С о л ж ә н е о ң к ө з д і б ө л е к
қ а р а ғ а н к е з д е б а й қ а у ш ы н ы ң с а н а с ы н д а с у р е т те р бі р ы ң ғ а й к ө р у
бейнесіне қосылады. Сондықтан стереокомпаратордың өнертабысынан
к е й і н с у р е т те р д і ң к о о р д и н а т т а р ы м е н п а р а л л а к с та р ы н ж о ғ а р ы д ә л д і к п е н
ө л ш е у м ү м к і н д і г і п а й д а бо л д ы .
Топографиялық карталарды жасау
технологиясы жұмыстардың толық
циклін — ЖҚЗ деректерін алдын ала
өңдеуден және дешифрлеуден
бастап дайын картаны векторлық
түрде және қажетті форматта
алғанға дейін орындауды көздейді.
ЖҚЗ деректерінен басқа
картографияланатын аумаққа әртүрлі
картографиялық және анықтамалық
деректер (дешифрлеуге арналған
эталондар, далалық зерттеу
Топографиялық карталарды құру және
жаңарту процесі ЖҚЗ деректерін өңдеуді
және векторлық картаны тікелей жасауды
(немесе жаңартуды) қамтиды. ЖҚЗ
деректерін өңдеу Trimble INPHO
фотограмметриялық кешенінде және ENVI
ЖҚЗ деректерін өңдеуге арналған
бағдарламалық кешенде жүргізіледі.
Цифрлау және атрибуттау ArcGIS
геоақпараттық жүйесінде немесе басқа
ГАЖ-қосымшаларда жүргізіледі.
-ЖҚЗ деректерін өңдеу және шифрлеу кезеңі:
-ЖҚЗ деректерін фотограмметриялық өңдеу;
-рельефтің сандық моделін құру (ЦМР);
-топографиялық карта мазмұнының элементтерін
дешифрлеу және векторлау;
-жер бедерінің, табиғи және антропогендік
объектілердің биіктігі мен нысандарын анықтау,
басқа да қажетті өлшемдерді жүргізу (жолдардың,
өзендердің ені және т. б.);
-қажет болған жағдайда далалық зерттеулер үшін
жерге шыға отырып, ЖҚЗ деректерін өңдеу және
дешифрлеу нәтижелерін тексеру;
-ортофотоплан құру.
-Картаны тікелей жасау кезеңі
қамтиды:
-редакциялық-дайындық жұмыстары;
-ортофотоплан бойынша Жоспарлы-
биіктік негіз элементтерін векторлау
(гидрография, жол желісі,
ғимараттар мен құрылыстар және т.
б.);
-ортофотопланда жоқ мазмұн
элементтерін құру (шекаралар,
атаулар және т. б.));
1-сурет. WorldView-1 ғарыштық
суретінің
фрагменті.
2-сурет. Карта
мазмұнының нысандарын
векторлау.
3-сурет. Құрылған
векторлық картаның
фрагменті.
ЖЕРГІЛІКТІ
ФОТОТОПОГРАФИЯЛЫҚ ТҮСІРІЛІМ
Фототопография - топографиялық
карталар мен жоспарлар жасау және
фототүсірілім материалдарын пайдалана
отырып, жергілікті жердің сандық
модельдерін құру міндетін атқарады.
Бұл фотограмметрияның бір бөлімі болып
табылады. Суреттер бойынша
топографиялық карталар мен жоспарлар
жасау процестері кешені
фототопографиялық түсірілім деп
аталады
Жергілікті жерді суретке түсіру үшін
қолданылатын техникалық құралдарға
байланысты фототопографиялық
түсірудің екіге бөледі:
жергілікті фототопографиялық
аэрофототопографиялық
таулы жерлерде оларды кейде
біріктіреді.
Жергілікті фототопографиялық түсірілімде жер
бетіндегі нүктелерді фототеодол итпен суретке түсіреді.
Оны көбінесе биік таулы және таулы, ашық жерде, және
рельефі күрдел і нысандары бар жерл ерде қолданады.
Жер бетіндегі фототопографиялық түсірілім кейбір
Базис ұшынан фототеодол иттердің көмегімен ал ынған
зерттелетін аумақтың жер бетіндегі фотосуреттерін
пайдал ануға негіздел ген .
Фотосуреттерді өңдеуді стереофотограмметриялық
әдіспен, арнайы аспаптардың көмегімен орындайды.
Бұл түсіру әдісі кейде фототеодолит немесе жер
бетіндегі стереофотограмметриялық түсірілім деп
атал ады. Қазіргі жағдайда фототеодолитті түсіру
негізінен сәулет өл шемдері, жер жұмыстарының
көл емін анықтау, карьерлерді, тау-кен қазбаларын
түсіру, инженерлік құрылыстар мен т. б.
деформациясын зерттеу кезінде қолданыл ады.
Аэрофотототопографиялық түсірілім 1: 100 000-
нан 1: 500-ге дейінгі масштабтағы топографиялық
карталарды түсірудің негізгі түрі болып табылады.
Бұл жағдайда жерді суретке түсіру ұшаққа,
тікұшаққа орнатылған басқа тасымалдағышта
аэрофотоаппаратпен жүргізіледі. Осы түрдегі
карталар мен жоспарларды жасаудың негізгі
әдістері құрамдастырылған және
стереотопографиялық болып табылады.
Аэрофототототопографиялық түсірілім жергілікті
жерді әуе тасығышта (ұшақта, тікұшақта, ғарыш
аппаратында және т.б.) орнатылған
аэрофотоаппаратпен суретке түсіруді және
алынған нәтижелерді кейіннен өңдеуді көздейді.
Аэрофототопографиялық түсірудің екі әдісі:
құрамдастырылған және стереотопографиялық.
Әуеден-түсіру процесінің міндетіне
жергілікті жерді әуемен суретке түсіру,
суретке түсіру кезінде суреттердің
жағдайын тіркейтін арнайы құралдардың
көрсеткіштерін тіркеу,
сондай-ақ суретке түсіру материалдарын
фотографиялық өңдеу және
фотосуреттерді дайындау (Егер суреттер
сандық камералармен алынбаса) кіреді.
АЭРОФОТОТҮСІРІС
Аэрофотототүсіріс - жер бетін
топографиялық зерттеу ісінде үлкен
маңызды рөлді атқарады және
қазіргі уақытта карталарды жасау
және жаңартудағы түсірістердің
басты тәсілі болып табылады.
Аэрофотототүсірістің ерекшелігі-
жұмыс өндірісінің жылдамдығы.
Ж Е Р ГІЛІК Т І Ж Е Р ДІ С У Р Е Т К Е Т ҮС ІР У Ұ ШУ
АППАР АТ ТАР Ы Н АН (АЭ Р О ТҮС ІР ІС ) Н Е М Е С Е Ж Е Р
БЕ Т ІН Е Н ( Ж Е Р ДЕ ГІ ТҮ С ІР ІЛІС ) Ж Ү Р Г ІЗ ІЛУІ М Ү М К ІН .

Аэрофототүсіріс мақсаты бойынша
- контур-ситуациялық жоспарлар мен
карталарды құрастыру
- биіктік-топографиялық материалдарды
жасау
- алаңдық-карталарды жасау
- маршруттық-профильдерді құрастыру

Аэрофототүсіріс 700-5000 м биіктіктен орындалады.
Фототопограф ия л ық түс іріл імд ерд ің үл к ен а рты қшы л ығ ы
ол арды ң то л ы қ о бъективтіл ігі б ол ып та б ыл а ды,
өйткені ф о то суреттер де с уретке түс іру к ез інд е ко нтурл ар мен
заттард ың орнал асуы дәл бел гіл енед і,
ал кәдімгі жерд егі түс іріл імд ерд ің са па с ы к өб інес е
түсірушінің б іл іктіл ігіне б айл аныс ты б ол ад ы.
Түсіріл імнің ф ототопогра ф ия л ық әдіс тер і к артаны жас ау
бо йынша о перациял ард ың кө п б өл ігін камерал ды қ
жағ д айл арғ а ауыстыруғ а мүмкінд ік б еред і.
Бұдан басқа, картад ан б ас қа , ос ы жұмы ста рдың с о ңғ ы
нәтиж есі ретінде ж ергіл ікті жерд ің ф отос уреттерін а л а ды ,
ол ар б о с тұр ған аума қты жан-жа қты зерттеуге мүмк індік
беред і.
Суретке түсіру коо рди на ттары а л д ын ал а геодези ял ық
әд істермен (жердегі ф о то грам метрия л ық немесе
ф ототео до л иттік түсіру) анықтал ғ ан жер б етінің нүктел ер інен
және ұшақ та о рнатыл ғ ан а рнай ы ф о то аппара ттың кө мегімен
әуед ен жүрг ізіл уі мүмк ін (аэ роф о түс іріл ім).
Қазіргі уақ ытта ф о то то по граф и я үл кен д аму ал д ы және
топог раф иял ы қ түсірул ердің кө пшіл ігі ос ы әд іспен
орындал ад ы. Мензул ьд і және Т ахеом етриял ық түс ірул ер
шағ ы н учаскел ерд ің ірі мас штаб ты түс ірул ері үшін ғ ана
қол даныл ад ы.

Ұқсас жұмыстар

Карта және жобаларды графикалық безендіру

Топографиялық түсірістер және сапасы

ИНЖЕНЕРЛІК ГЕОДЕЗИЯ пәні

ТОПОГРАФИЯЛЫҚ КАРТА ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР

Карта план жайлы жалпы түсінік

Геодезия және топография ғылымдарының даму тарихы

Автоматтандырылған топографиялық түсірістер. Лазерлік сканерлеу технологиясы

Тік бұрышты жазық координаталар жүйесі

Құрылыс алаңындағы геодезиялық жұмыстар

Топографиялық картаның рамкасы

Пәндер