Сот практикасының қорытындылары

Презентация қосу

Пәні:ҚР Әкімшілік құқығы

Тақырыбы:Әкімшілік құқықтың қайнар
көздері
Тексерген:
Орындаған:
Әкімшілік құқықтың қайнар көздері – бұл басқару
қатынастарының субъектілерінің мінез – құлық
ережелері көрсетілген және бекітілген мемлекеттік
билік ресми түрде мақұлдаған нысандар.
• Құқықтың қайнар көзі болып табылуы үшін әрбір
осындай нысанда бірқатар мынадай белгілер
болуы қажет:
1)Субъектілердің белгілі бір категориялары
орындау үшін міндетті бір немесе бірнеше мінез
– құлық ережелері (құқық нормалары) болуы
қажет.
2)Осындай болуы үшін мемлекеттік билік ресми
түрде мақұлдауы қажет;
3) практикалық маңыздылығы болуы қажет,
әкімшілік құқықтық қатынас субъектілерінің
қызметінде жиі қолданылатындай болуы тиіс.
• Құқықтың қайнар көздері
1) нормативті-құқықтық акт
2) құқықтық әдет-ғұрып
3) заң прецеденті
4) нормативті шарттар
5) Сот практикасының қорытындылары
6) Ғылыми құқықтық доктрина
• нормативті-құқықтық акт - бұл осыны шығаруға
құзырлығы бар, заңмен белгіленген тәртіпте
қабылданған, жалпыға міндетті сипаты бар
құқық нормаларынан тұратын, бірнеше рет
қолданылуға арналған ресми құжат. Нормативті-
құқықтық акт -қоғамдық қатынастарды құқықтық
реттейтін негізгі құрал, сондықтан да құқықтың
қайнар көздері ішінде ең негізгісі және
маңыздысы болып табылады.
• 2) құқықтық әдет-құрып -бұл ұзақ уақыт бойында
бірнеше рет қолданылу нәтижесінде әдетке
енген және мемлекет санкциялаған мінез-құлық
ережелері. Құқықтық әдет-ғұрып мемлекет пен
құқытың ертерек даму кезеңдерінде маңызды
болды. Қазіргі уақытта ол қайтадан өз
қолданылуын тауып отыр. Осылай, 1994 жылы
27 желтоқсанда ҚР Азаматтық Кодексі
қабылданып, оның 3 бабында азаматтық
құқықтың қайнар көздерінің бірі деп құқықтық
әдет-ғұрыпты көрсетеді.
• заң прецеденті - бұл нақты заңды іс бойынша
қабылданған шешім және кейіннен дәл осындай
істерді қарастырғанда міндетті болып
басшылыққа алынады. Оның екі түрі бар: сот
және әкімшілік прецеденттер. Құқықтың бұл
қайнар көздері әкімшіліктің құқықтың қайнар
көзі ретінде англо-саксондық құқықтық жүйеде
кең таралған. Ал Қазақстанда құқықтың қайнар
көзі ретінде танылмайды.
• нормативті шарттар - мінез-құлық ережелерінен
тұратын, екі немесе одан да көп субъектілердің
келісімі және осы шартқа қатысушылар үшін
міндетті күші болады.
• Сот практикасының қорытындылары - бұл соттардың
нақты істерді шешу кезінде қалыптасқан, сәйкес
нормативті-құқықтық актілермен барынша толық
реттелмеген қатынастарға біркелкі және бірнеше рет
қолданылу нәтижесінде әзірленген құқықтық ережелер.
Егерде олар ҚР Жоғарғы Сотының нормативті
қаулысымен рәсімделген болса ғана құқықтың дербес
қайнар көзі ретінде ресми танылады. Сот практикасын
қорытындылау құқық қолданушылық және құқық
шығармашылық қызметте зор рөл атқарады, өйткені сот
практикасын есепке алып талқыламаусыз соттардың
қызмет етулері, заңнаманың болуы, жалпы, заң
ғылымының дамуы мүмкін емес. Олар құқықтағы
кемшіліктердің орнын толтыруда, сондай-ақ
қолданыстағы құқық нормаларын нақтылау кезінде өте
маңызды мәнге ие болады.
• Ғылыми құқықтық доктрина - бұл заң
ғылымының қандайда болсын саласында
қалыптасқан, жалпыға мәлім ресми көзқарастар,
жағдайлар мен қағидалар жүйесі. Ғылыми
құқықтық доктринаға сәйкес және соның
негізінде мыналар жүзеге асырылады:
- құқық шығармашылық қызмет;
- құқық нормаларын қолдану барсында заң
баптарына түсінік беру;
- құқықтағы кемшіліктерді жою.
Іс жүзінде ғылыми құқықтық доктрина құқықтың
қайнар көзінің функциясын атқарады, бірақта
оны бірқатар себептер бойынша әкімшіліктің
құқықтың қайнар көзі бола алмайды.

Ұқсас жұмыстар

Сот жүйесі

Республикасының сот жүйесі

Сот билігі

Апелляциялық сотта істі қарау

Аудандық соттың төрағасы

Облыстық соттың органдары

Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы

Келісімді жүргізу бойынша қылмыстық істерді сотта қарау

Пайдаланылған әдебиеттер

Бақылау және қадағалау органдарын басқару қызметтері мен міндеттері

Пәндер