Өткізгіштің кедергісі

Ашық сабақ

Физика

8 - “Б” сынып

Физика пәнінің мұғалімі: Базарбаев Б. С.

Шымкент қаласының №114 “Сайрам” жалпы орта мектебі

Сабақтың оқу мақсаты:

8. 4. 2. 11 өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғауда тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолданып, электр тізбектеріне есептеулер жүргізу;

Сабақтың күтілетін нәтижесі:

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:

Өткізгіштерді тізбектей және параллель қосу жайлы мағлұмат алады

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:

Өткізгіштерді тізбектей және параллель қосуды күнделікті өмірде және өндірістерде, есептер шығаруда қолдана білуге үйрене.

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Ойлау қабілетін, танымын, өткізгіштердің тізбектей және параллель жалғауын күнделікті өмірмен байланыстыра отырып түсінеді

Сабақ келесі тәртіппен жүргізіледі

Үй жұмысын сұрау

Терминдермен жұмыс жасау

Жаңа сабақты түсіндіру

Тапсырмалар орындау

Сабақты қорытындылау

Үй тапсырмасын беру

Бағалау рефлекция

І. Үй тапсырмасын сұрау. «Есептерді тексеру»

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. «Зияткерлік

мектеп-сапалы білім деңгейі»

Сематикалық картаны толтыру

№

Сұрақ

Кернеу

лік

Ампер

метр

Ом заңы

Вольт

Андре Мари Ампер

Тоқ күші

Елбасы

Жолдауы

Кернеудің өлшем бірлігі

Тоқ ұғымын физикаға енгізген ғалым

мен өлшенетін шама

Бұл формула нені

білдіреді.

Тоқ күшін өлшейтін құрал

Зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы

Мәңгілік ел - ортақ тағдыр

ІІІ. «Үш тілділік» Деңгейлік есептер шығару

«5»

Көлденең қимасының ауданы 0, 1мм2,

ұзындығы 8м никель сымның ұштарындағы

кернеу 3, 2В болса, онда оның бойымен

қандай тоқ өтеді?

«4»

Радиусы 30см шарға заряды 9нКл заряд

берілген. Шар бетіндегі электр өрісінің

кернеулігін табыңдар?

«3»

Тоқ күші 5А болғанда, кедергісі 65 Ом болатын реостатқа қандай кернеу түсірілген?

Өткізгіштерді қосудың ең қарапайым және ең жиі кездесетін түрлеріне тізбектей және паралелль жалғаулар жатады

Енді осы жалғауларды жеке-жеке қарастырайық

1- жағдай. Егер бірінші өткізгіштің соңы екінші өткізгіштің басымен, екіншінің соңы үшіншінің басымен жалғанса, онда мұндай қосуды тізбектей жалғау деп атайды.

Өткізгіштерді тізбектей жалғағанда ток күштері тең, ал тізбектегі жалпы кернеу оның бөліктеріндегі кернеулердің қосындысына тең болады, ал жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергілерінің қосындысынан тұрады:

2-жағдай. Егер өткізгіштердің басын бір ғана А нүктесінде, ал ұштарын екінші бір В нүктесінде жалғасақ, онда мұндай жалғауды параллель жалғау деп атайды.

Өткізгіштерді параллель жалғағанда, тізбектің барлық бөліктерінде кернеу бірдей, ал жалпы ток күші әрбір өткізгіштегі ток күштерінің қосындысына тең, жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергісінен кем болады.

Балама тест орындату

Өткізгіштерді тізбектей қосқан кезде тоқ күштері өзара тең болады.

Ток күшін өлшейтін құралды вольтметр деп атайды.

Өткізгіштерді параллель қосқан кезде кернеу оның жеке бөліктеріндегі кернеулердің қосындысына тең болады. .

R= R1+R2+……Rn өткізгіштерді параллель қосу формуласы .

Меншікті кедергінің өлшем бірлігі - Вольт .

Білім беретін қызметкерлердің жалақысын 30% пайыз өсіруді қамтамасыз ету керек

20-жаттығу

1. Суретте тізбектей жалғанған үш өткізгіштің сұлбасы берілген. Кедергісі өткізгіштегі кернеудің төмендеуі . Кедергісі болатын өткізгіштің кернеуін және олардың ұштарындағы кернеу 120 В болғандағы өткізгіштің кедергісін анықтаңдар.

Берілгені:

Табу керек -?

Жауабы: 16 В, 480 Ом

2. Суретте параллель жалғанған екі өткізгіштің сұлбасы берілген. Кедергісі өткізгіш арқылы ток өтеді.

ток өткендегі өткізгіштің кедергісін анықтаңдар.

Берілгені:

Табу керек - ?

Жауабы: 275 Ом

3. Кедергілері 20 Ом және 30 Ом болатын екі резистор кернеуі 24 В электр тізбегіне жалғанған. Тізбекке екі резисторды тізбектей және параллель жалғағандағы ток күші қандай?

Берілгені:

Табу керек - ? - ?

Жауабы: 0, 48 А; 2 А.

Үйге тапсырма:

«Өткізгіштерді

тізбектей және параллель қосу»

20 жаттығу:

№4 - №6 есептер.

Сапалық есептерден сұрақтар

Аккумуляторды зарядтау кезінде оның қақпақтарын ашып қояды неге?

Жауабы: аккумуляторды зарядтау кезінде сутегі мен оттегі бөлінеді. Егер қақпақ ашылмаса жиналған газ аккумуляторды жарып жіберуі мүмкін.

2. Қараңғыда қант сындырғанда әлсіз жарқылды байқауға болады. Осыны түсіндіріңдер.

Жауабы: Қант сындырғанда зарядталады.

3. Неге электр сымдарына қонып отырған құс, жоғары кернеуді қосқанда ұшып кетеді?

Жауабы: Электростатикалық өрістен құс қауырсындары өзара әсерлесіп аралары ашыла бастайды. Осы қолайсыз әсер құстың ұшуына себеп болады.

4. Электр желісіне ұшып келіп қонған құсқа токтың әсері неге білінбейді?

Жауабы: Құстың денесі мен оның аяқтары арасындағы өткізгіш бөлігі өзара параллель. Мұндай тізбектегі ток күші кедергіге кері пропорционал құс денесінің кедергісі АВ өткізгіш кедергісінен анағұрлым артық болатын, ондағы ток күші аз. Ол құсқа қауіпті.