БІРІНШІ АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП

Презентация қосу

БІРІНШІ
АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП
КАТИОНДАРЫНЫҢ
ЖАЛПЫ
СИПАТТАМАСЫ.
КАТИОНДАРДЫҢ АНАЛИТИКАЛЫҚ
КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
Бейорганикалық заттардың сапалық анализі катиондар және
аниондар анализі болып бөлінеді. Катиондар 5 аналитикалық топқа
бөлінеді де, бірінші топ катиондарынан басқа әр топтың өзіндік
топтық реагенті болады.
КАТИОНДАРДЫҢ АНАЛИТИКАЛЫҚ
КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
Аналитикалық катиондар жіктелуі маңыздылары:

1. Күкіртті - сутекті

2. Қышқылды-сілтілік

3. Аммиакты-фосфатты

4. Тиоацетат-амидті

5. Хроматографиялықтық
Катиондардың аналитикалық жіктелуі жасауда сол
катиондардың Д. И. Менделеевтің периодтық
таблицасындағы орнын, атом құрылысын, ионның
зарядын, радиусын, сыртқы электрон қабатының
орналасуын және басқа көптеген қасиеттерін
басшылыққа алған. Осы классификациялардың
практикада көп қолданытын күкіртті-сутектік және
қышқылды-сілтілік классификацияларына тоқталамыз.
Аналитикалық катиондар жіктелуіне теориялық жағынан ең терең
тексерілгені – сульфидтік классификация. Бұл катиондардың жіктелуі
системалы анализ кезінде катиондардың сульфид, полисульфид аммоний
және күкіртті сутек қышқылымен реакцияларына негізделген.
БУЛ ЖІКТЕЛУІ БОЙЫНША КАТИОНДАР БЕС
АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОПТАРҒА БӨЛІНЕДІ:

Бірінші аналитикалық топқа NH4+, Na+, K+, Mg2+
катиондары жатады. Бұл топтың топтық реактиві жоқ. Екінші
аналитикалық топ Ba2+, Sr2+, Ca2+ катиондарынан тұрады. Топтық
реактив есебінде карбонат аммоний тұзы пайдаланады. Бұл
иондардың карбонат тұздары суда ерімейді.

Үшінші аналитикалық топты Al3+, Сr3+, Fe2+, Fe3+, Mn2+
және Zn2+ иондары құрайды. Бұл топқа периодтық системаның
үшінші негізгі топ катиондары мен төртінші топтың
ауыспалываленттілікке ие катиондаоы жатады. Бұл катиондардың
сульфидтері мен негіздері судаерімейді, бірақ қышқылдарда жақсы
ериді. Топтық реактив есебінде нейтралды немесе негіздік (сілтілік)
ортада (NH4)2S тұзының ерітіндісі пайдаланады.
Төртінші аналитикалық топтың құрамына периодтық
системаның төртінші периодына кіретін элементтер және
бесінші , алтыншы периодтың металдары кіреді, яғни Ag+,
Hg2 2+, Hg2+, Pb2+, Bi3+, Cu2+, Cd2+ катиондары кіреді. Бұл
топтың топтық реактиві – күкіртті сутек қышқылы (Н2S). Бұл
реактив тұз қышқылының ерітіндісінен осы топ катиондарын
сульфид түрінде тұнбаға түсіреді.

Бесінші аналитикалық топқа полисульфид анионында
еритін сульфид түзуші катиондар жатады. Олар, Sb3+, Sn4+,
Sn2+, As3+, As5+ . Бесінші топ катиондарының төртінші топ
катиондарынан айырмашылығы олардың сульфидтері
полисульфид және сілті ерітінділерінде, натрий және калий
сульфидтерінде жақсы ериді. Топтық реактив есебінде
аммоний сульфиді ерітіндісі пайдаланады. Бұл реактив топтың
иондары тұз қышқылы ерітіндісінде тұнбаға түсіреді.
Аналитикалық топтың иондарды жүйелі анализ жолымен бөлгенде
төменнен жоғары қарай бөледі. Біріншіден бесінші және алтыншы топтың,
соңынан бірінші топтың катиондарын бөледі.
Сульфидтік катиондар классификациясының басты реактиві сульфид-
ионы, оның улы келетіні белгілі. Оны себепті аналитикалық
лабораторияларда өте жақсы істейтін мықты вентилятор мен шкафтар және
басқа көптеген құралдармен жабдықтау қажет. Сонымен бірге кейбір
иондар сульфид-ионымен әрекеттескенде толық тұнбаға түспеуі және
бөлінбеуі, кейбір жағдайларда коллоид ерітінділерін түзетіндігі бұл
классификацияның пайдалануын шектейді. Осы себептерді ескере отырып,
көп жерде сульфидті классификация орнынакатиондардың қышқылды -
негізді класификациясы пайдаланады.
БІРІНШІ ТОП КАТИОНДАРЫНЫҢ
РЕАКТИВТЕРІ
Натрийдің кобальтинитриті – натрий (III)
гексанитрокобальтатыNa3[Co(NO2)6]. Бұл комплексті тұз, келесі теңдеу
арқылы диссоциацияға ұшырайды:
Na3[Co(NO2)6] ↔ 3Na+ + [Co(NO2)6]3 -.
Бұл комплексті тұз суда жақсы ериді, бірақ келесі тұздары ерімейді:
K2Na[Co(NO2)6], K2Ag[Co(NO2)6], K3[Co(NO2)6], (NH4)3[Co(NO2)6],
(NH4)2Ag[Co(NO2)6], (NH4)2Na[Co(NO2)6]
Натрийдің кобальтинитриті аммоний иондары жок ерітіндіде калий
иондарын анықтау үшін қолданады.
Натрийдің гидротартраты NaHC4H4O6. Бұл вин қышқылының
H2C4H4O6 тұзы, келесі теңдеу арқылы диссоциацияға ұшырайды:
NaHC4H4O6 ↔ Na+ + HC4H4O6-,
HC4H4O6- ↔ H+ + C4H4O62-.
Магний және натрий гидротартраты суда ериді, ал калий және
аммоний гидротартраты ерімейді. Сондықтан да натрий гидротартраты
әлсіз сірке немесе бейтарап ортада аммоний катионы жоқ ерітіндіден калий
иондарын анықтауға қолданылады.
Магний – уранил – ацетат Mg[(UO2)3(CH3COO)8] және цинк –
уранил – ацетатZn[(UO2)3(CH3COO)8]. Осы реактивтер арқылы натрий
ионын анықтауға болады.
Уранил деп екі валентті катионды айтады UO22+. Бұл натрий ионын
анықтауға қолданылатын реактивтердің бірі.
КАТИОНДАРДЫҢ ҚЫШҚЫЛДЫ-СІЛТІЛІК
ЖІКТЕЛУІ (КЛАССИФИКАЦИЯ)
Қышқылды-негізді жіктелуі бойынша барлық катиондар алты
аналитикалық топқа бөлінеді. Әрбір топ кезегімен хлорлы сутек, күкірт
қышқылдарымен, сілті ерітіндісімен тұнбаға түсіру арқылы бөлінеді.
Алтыншы топ иондары сілті ерітіндісімен, бесінші топ иондарымен
тұнбаға бірге түсіріледі де, одан аммиактың судағы ерітіндісі арқылы
аммиак комплексі түрінде ерітіндіге өткізу арқылы бөліп алады.
Бұл классификация көптеген реактивті қажет етпейді және аз уақыт
алады. Қышқылдық- негіздік классификацияға элементтердің негізгі
қасиеттерін, оның ішінде элементтердің қышқылдармен, сілтілермен
әрекеттеуі, гидрототықтардың амфотерлік және комплексті қосылыстар
түзу қасиеттері кеңінен пайдаланылған.

Ұқсас жұмыстар

Катиондардың аналитикалық жіктелуі

АНАЛИТИКАЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРЫ

КАТИОНДАРДЫҢ АНАЛИТИКАЛЫҚ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ

Сапалық талдау әдістері

Сапалық талдаудың негізгі принциптері

АНИОНДАРДЫҢ САПАЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРЫ

Катиондардың аналитикалық топтары және элементтердің периодтық жүйесі

Есептеу техникасының даму тарихы туралы

Арифметиклық прогрессия

Орман,жер және су ресурстары факультеті

Пәндер