Қазақ киносы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН МӘДЕНИЕТІ
Мазмұны:

1 Кіріспе
2 Кеңес кезеңіндегі Қазақстан мәдениетінің дамуы
2.1 Қазақ халқының музыкалық мәдениеті

3 Қазақ кеңестік өнерінің дамуы
3.1 Қазақ киносы
3.2 Қазақ әдебиеті
20-50-жылдарда репрессияларға қарамастан
Қазақстан мәдениеті жетіліп, әдебиеттің
дәстүрлі және драма жанрлары дами түсті. 20-
жылдардың ортасына дейін Қазақстанда
әуесқой театр топтары болды. Олардың ішінде
ең танымал болғандары - Семей әуесқой театр
тобы және Халықка білім берудің Орынбордағы
қазақ институты. Институт негізінде 1926 жылы
қаңтарда Қызылордада тұңғыш кәсіби қазақ
театры ашылды. Онда М. Әуезов, Ж. Шанин, С.
Қожамқұлов, Қ.Қуанышбаев, Қ.Жандарбеков,
З.Атабаева және басқа да дарынды
драматургтер, режиссерлер және артистер
жұмыс істеді.
Бұл кезеңде Қазақстанның тұңғыш кәсіби суретшісі
Ә.Қастеев керемет туындылар жазды. Қазақ көркемсурет
өнерінің қалыптасуы мен дамуы, Қазақстан көркемсурет
мектебінің өзіндік даму жолы оның есімімен байланысты.
Оның шығармашылығы 20-жылдардың соңында басталды.
Ол жазған көптеген акварель туындылар «Ескі және жаңа
тұрмыс» деген топтама ретінде белгілі. Суретші
туындыларынан ұлттық ерекшелікке, адам жанына терең
үңілуге, тарихқа, халықтың салт-дәстүріне деген шынайы
көзқарасы анық байқалады. Оларда сомдалатын бейне
шынайылығы суретші шығармашылығының езіндік
ерекшелігі
КЕҢЕС КЕЗЕҢІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАН
МӘДЕНИЕТІНІҢ ДАМУЫ

XIX ғ. 60-жылдары Қазақстанда бастауыш мектептердің ашы
луы Ы. Алтынсариннің есімімен тығыз байланысты. 1867–
1868 жылдардағы реформалардан кейін мұндай мектептер
Қазақ өлкесінің көптеген аймақтарында жұмыс істей бастады.
1868–1869 жылдарды Орал облысында 24 орыс-қазақ мектебі,
2 екі сыныптық, 6 селолық 1 сыныптық, 14 жоғары сыныптық
мектеп және 2 жекеше училище болды.
Қазақ халқының музыкалық мәдениетінде үлкен
жетістіктерге қол жеткізілді. Қазакстан
композиторлары 300-ден астам музыкалық
шығармалар: опералар, симфониялар, әскери-
патриоттық әндер жазды. Соғыс жылдарында опера
өнері дами түсті. 1942 жылы Е. Брусиловскийдің
«Гвардия, алға!», 1944 жылы А. Жұбанов пен
Л.Хамидидің «Абай» опералары қойылды. Соғыстан
кейінгі жылдарда Е. Брусиловский мен М.
Төлебаевтың «Амангелді», А. Жұбанов пен
Л.Хамидидің «Төлеген Тоқтаров», М. Төлебаевтың
«Біржан - Сара» опералары жазылды. 1949 жылы осы
операның авторларына және негізгі партиясын
орындаушыларға КСРО Мемлекеттік сыйлықтары
тапсырылды.

ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ МУЗЫКАЛЫҚ
МӘДЕНИЕТІ
1940 жылы «Көктем» атты алғашқы қазақ балеті
қойылды. Соғыс жылдарында Қазақ музыкалық
театрының балетіне Г. Березова жетекшілік етіп, сахнада
әлемге әйгілі артистер өнер көрсетті. 1942 жылы
маусымда Галина Уланова Алматыда алғаш рет театр
сахнасына шықты.Республикада жаңа театрлар ашыла
бастады. 1937 жылы Қызылордада Корей музыка-
драмалық театры, ал 1944 жылы Алматыда Балалар мен
жасөспірімдер театры ұйымдастырылды. 1937 жылы
Қазақ театры академиялық театрға айналды, бірқатар
актерлер республиканың халық және еңбек сіңірген
артистері атақтарын алды. Облыстық және
көркемөнерпаздар театрларының саны артты. Ш.
Айманов, С. Қожамқұлов, Е. Өмірзақов, К. Қармысов, X.
Бекеева сияқты актерлер елге танылды, Ы. Ноғайбаев, Н.
Жантөрин және т. б. актерлік өнер жолын бастады
XIX ғасыр Қазақстанның мәдени өміріндегі ағартушылық ғасыр деп ата
лады. Білім мен мәдениеттің дамуына алдыңғы қатарлы орыс зиялылары
үлкен ықпал жасады. 1847–1857 жылдарда украин ақыны Т. Г. Шевченко
Қазақстанда айдауда болды. Қазақстан Орыс географиялық қоғамы
бөлімшелерінің зерттеу обьектісіне айналды, мұнда мәдени-ағарту ме
кемелері мен статистикалық комитеттер жұмыс істеді; өлкетану мұра
жайлары ашылып, ертедегі ескерткіштер, халықтың ауызша шығарма
шылығы және құқықтық заңдар, соның ішінде қазақтардың дағдылы
құқығы зерделенді; орыс-қазақ мектептері мен кітапханалар ашылды.
Қазақтар өз балаларына білім беруге ұмтылыс жасап, балаларын кадет
корпустары бар Омбы мен Орынборға жіберу үшін мүмкіндік іздестірді.
Білім алуға деген жаппай ұмтылыс пен ықылас жағдайында Шоқан Уәли
ханов, Абай Құнанбаев, Ыбырай Алтынсарин бастаған қазақ ағартушыла
рының тобы қалыптасты.

ҚАЗАҚ КЕҢЕСТІК ӨНЕРІНІҢ ДАМУЫ
ҚАЗАҚ КИНОСЫ
Соғысқа дейінгі уақытта қазақ киносы да
қалыптасты. 1938 жылы Қазақстанда тұңғыш
көркем фильмдер студиясы ашылды. 1938 жылдың
соңында Алматы кинохроника студиясы
ұйымдастырылып, қазактың тұңғыш дыбысты
деректі фильмі «Жамбыл ата» көрерменмен
табысты. Осы жылы «Ленфильм» киностудиясында
қазақстандық кинематографистердің алғашқы
көркем фильмі- «Амангелді» түсірілді. 1941жылы
Мәскеу және Ленинград киностудиялары
Қазақстан астанасына қоныс аударып, олар
Алматы көркем фильмдер киностудиясымен бірігіп
көптеген фильмдер түсірді. Олардың қатарына
«Екі жауынгер», «Илья Муромец» және т.б.
фильмдерді жатқызуға болады. 1945 жылы
Алматы көркем фильмдер киностудиясы тұңғыш
рет өз күшімен «Абай әндері» фильмін жарыққа
шығарды.
Соғыстан кейінгі жылдары жазба әдебиет те дамыды. Д.
Әбілев, Ө. Сәрсенбаев, М. Әуезов, Ғ. Мүсірепов, С.
Мұқанов, Ө. Шәріпов, Ә. Әбішев, Ғ. Мұстафин қазақ кеңес
әдебиетінің танымал шеберлеріне айналды. Әдеби жанр
түрі көп болғанымен, тақырыптарды таңдау аясы
шектелді. Көркемөнер мен әдебиетті жаңғыртпақ болған
өнер адамдарының шығармашылығына шек қойылды. 20-
30-жылдардағы қуғын-сүргінге ұшырап, таптық
методологияға негізделген әдебиет социалистік
құрылыстың тек жақсы жақтарын, халықтың социалистік
жасампаз өмірін, халықтар достығын, жаңа қоғамдық
қатынастарды бейнеледі.

ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ
Соғыстан кейінгі уақытта әдебиетшілер
шығармашылығы қатаң идеологиялық бақылауға
алынды. Соған қарамастан 40-жылдардың аяғы
мен 50-жылдардың басы Қазақстан кеңестік
әдебиетінің гүлденген кезі болды. 1947 жылы М.
Әуезовтің «Абай» романының 2-томы басылып
шықты, 1948 жылы, С. Мұқановтың «Сырдария»,
Ғ. Мұстафиннің «Миллионер», 1949 жылы
Ғ.Мүсіреповтің «Қазақ солдаты» романдары
жарық көрді. 1949 жылы «Абай» романы үшін М.
Әуезовке КСРО Мемлекеттік сыйлығы беріліп,
роман жазушыға дүниежүзілік даңқ әкелді. 50-
жылдардың басында қазақтың көрнекті ақын-
жазушыларының, Ғ.Мұстафин, Ғ.Мүсірепов, Ә.
Тәжібаев, Т. Жароков және т.б. шығармалары
жарық көрді

Ұқсас жұмыстар

Музыка мәдениеті

Театр сахнасы

Сүйікті әншісі

Қазақ әдебиетіне үлес қосушылар

Қазақ театры

Қазақ өнерінің дамуы

Қазақ музыка мәдениеті

ИНДУСТРИЯСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ 2000 жыл - Мәдениетті қолдау жылы

Қазақстан кинематографы - Қазақстанның кино өнері мен кино индустриясы

Қазақ киносының қалыптасуы мен дамуы

Пәндер