Құрамында ДНҚ және РНҚ бар вирустар

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН – РЕСЕЙ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Вирустардың генетикалық ерекшеліктері.
Құрамында ДНҚ және РНҚ бар вирустар

Орындаған: Бимахан Аяжан Қалидинқызы
Қабылдаған: Махсутова Айдана Мадиқызы
I Кіріспе: Вирустардың ашылу тарихы және оларға түсінік

II Негізгі бөлім: Вирустардың құрылысы, морфогенезі, титрі
Bирустасымалдаушылық және басытқылары
Құрамында ДНҚ мен РНҚ бар вирустар
ДНҚ мен РНҚ айырмашылығы, ұқсастығы
Жоспары
III Қорытынды

IV Пайдаланылған әдебиеттер
Вирустардың ашылу тарихы

• Дүниежүзілік микробиология тарихында орыс
ғалымы Д. Иваноскийдің алатын орны ерекше.
Ол XIX ғ. соңында темекі теңбілі ауруын зерттеп,
ол аурудың қоздырғыштары бактериялардан да
ұсақ тіршілік иесі екенін тапқан. Д.И. Ивановский
ауруға шалдыққан жапырақты жуып, ол
жуындыны бактерияларды сүзетін сүзгіден
өткізгенде одан өтіп кеткен. Осы сұйықтықты
темекіге жұқтырғанда, оның жапырағы қайтадан
сарғайып, ауруға шалдықтырған. Зақымданған
темекі жапырағын үлкейткіш құралдармен
тексергенде кристалдар байқалған. Кейіннен
1935ж америкалық ғалым У.Стенли бұл
кристалдардың темекі теңбілі вирустарының
шоғырланған жиынтығы екенін тапты. XIX ғ
соңында Д.И.Ивановский ашқан өте ұсақ тіршілік
иесінің вирустар екендігі дәлелденді.
Түрлері

Репродукциясы

Басытқылары ВИРУС

Ритрі
Вирустар морфогенезі
Вирустар морфогенезі - вирустардың торша ішінде көбейгенінде (репродукция кезінде) олардың жаңа
ұрпақтарының пайда болуы, олардың құрылымдарының жиналуы. Алдымен вирус құрауыштары: нуклеин
қышқылы мен белоктары синтезделгеннен соң провириондар жиналады, содан кейін вирионның толық жиналуы
басталады. Жиналу вирустардың түріне байланысты, торшаның əр орнында: цитоплазмада, ядрода өтеді. Пайда
болған вирустық құрылымдардың торша ішіндегі орындарын "вирус фабрикасы" , "вирус-қоспалары" немесе
"вирус-денешіктері" деп атайды.[6]

Вирустар репродукциясы
Вирустар репродукциясы - вирустардың адам, жануар, құс, өсімдік және бактериялар ішінде немесе тірі
торшалардың ішінде өсіп жетілуі. Вирустар жоғары сатыдағы организмдер сияқты жыныстық жолмен де,
бактериялар сияқты бөліну жолымен де көбеймейді. Сондықтан көбею деген "репродукция" сөзімен көрсетіледі.
Вирустар репродукциясы - күрделі, көп қырлы процесс, бірнеше сатылардан тұрады.

Вирустар титрі
Вирустар титрі - арнайы реакция құра алатын вирустардың ең аз мөлшері. Вирустардың титрі гемагглютинация
туғыза алатын, инфекция жұқтыра алатын қасиеттерімен анықталады. Вирустардың титрі биологиялық
белсенділік бірлігімен (дозасымен) белгіленеді: леталді доза (ЛД), инфекциялы доза (ИД), эмбрионды
инфекциялық доза (ЭИД), эмбрионды леталді доза (ЭЛД), цитопатикалы доза (ЦД). Бұлардың бəрі арнайы
əдістермен анықталады.[7]

Вирустардың басытқылары
Вирустардың басытқылары - вирусқа қарсы пайда болған иммунитеттің арнайы емес тəнсіз гуморалдық
факторлары; организмде вирустардың өніп-өсуін тежейді. Температураға төзімділігіне байланысты
термолабилді және термостабилді болып екі топқа бөлінеді. Адам, мал организмінде, қан сарысуында,
ұлпааралық, ми-жұлын сұйықтықтарында табылған[8].

Вирустасымалдаушылық
Вирустасымалдаушылық - вирустың организмде болуы, вирус алып жүру. Бұл жұқпалы аурулардан бір түрі,
бірақ вирустың организмде болуына қарамастан, аурудың клиникалық белгілерінің айқын білінбеуі
Құрамында ДНҚ мен РНҚ бар вирустар.

• Вирусты, құрамында тек бір нуклейн қышқылы ғана бар; РНҚ немесе ДНҚ. Сондықтан да
вирустар құрамында РНҚ-лы немесе ДНҚ–лы бар вирустар болып бөлінеді. Ең негізгісі
РНҚ-лы бар вирустардың барлық генетикалық ақпараты осы РНҚ да. Мұндай жағдай
биологияда тіпті кездеспейді. Нуклеин қышқылдары вирус бөлшектерінің ең маңызды
бөлігі. Нуклеин қышқылдарын екіге бөледі; дезоксирибонуклеин қышқылы(ДНҚ) жане
рибонуклеин қышқылы(РНҚ). Бұлардығ барлығы делік нуклеотидтер деп аталатын
«кірпіштерден» тұрады. Адам, жануарлар, әсемдітер және бактериялар клеткаларында РНҚ
және ДНҚ сы бар вирустар деп ажыратылады. Мәселен, шешке вирусы, аденовирустар,
бактериофагтарда ДНК, ал тұмау және полиомиелит вирустарында тек РНК болады.
• Вирустарды өсімдік вирусы, жануар вирусы және бактерия вирустары деп үшке бқлуге
болады. Алайда осы вирустардың бәрін бір категорияға жинап «Урга» әлемі деп атауға
болады. Себебі вирустардың планетада алатын орны ерекше. Демек вирустар организмдер
емес, тіршіліктің ерекше бір түрі және олар жер бетінде органикалық дүниенің эволюция
заңына бағынады....
ДНҚ мен РНҚ айырмашылығы
ДНҚ мен РНҚ
Вирус (лат. vīrus - «у») – тірі организмдердің
ішіндегі жасушасыз тіршілік иесі. Олар
рибонуклеин қышқылынан немесе
дезоксирибонуклеин қышқылынан құралған
нуклеопротеидтерден, сондай-ақ ферментті
нәруызбен қапталған қабықшадан –
кабсидтерден тұрады. Бұл қабықша вирустың
құрамындағы нуклеин қышқылдарын сыртқы
ортаның қолайсыз жағдайларынан корғайды.
Кейбір вирустардың құрамында нуклеин
қышқылдарынан басқа көмірсулар, май текті
заттар, биотин (Н витамині) және мыс
молекулалары кездеседі. Вирустар тек тірі
жасушада өніп-өсіп көбеюге бейімделген.
Электрондық микроскоппен 300 мың есе
үлкейтіп қарағанда, оның пішіні таяқша тәрізді,
жіп тәрізді немесе іші қуыс цилиндр пішінді
болатыны дәлелденді. Вирустар тірі
организмдердің барлығын уландырады. Қазіргі
кезде вирустардың жылы қанды
омыртқалыларды уландыратын 500-дей, ал
өсімдіктерді уландыратын 300-ден астам түрі
белгілі болып отыр.
Пайдаланылған әдебиеттер

Пайдаланылған әдебиеттер: www.google.ru
www.wikipedia.ru Генетика мен селекция негіздері – Алматы
“Санат” 1996 жыл. Мұхамбетжанов Көпжасар Тіршіліктану
Алматы “Мектеп” 2003 жыл. Т. Қасымбаева, Ж. Әкімов
Билология Алматы 2007 жыл. Қ.Қайым, Р.Сәтімбеков.

Ұқсас жұмыстар

Вирустар, бактериялар және мтДНҚ геномы. ДНҚ-лы және РНҚ-лы вирустар

Вирустардың жіктелуі

Вирустардың генетикалық аппаратының ерекшеліктері. Құрамында ДНҚ, РНҚ бар вирустар

Вирустардың генетикалық аппаратының ерекшеліктері

Вирустардың нуклеин қышқылы

Вирустардың таксономиясы

Вирустардың құрылымының ерекшеліктері

Трансгенді жануарлар алу әдісі

Вирустардың жіктелу принциптері. Олардың номенклатурасы. Вирустардың көбеюінің биогенетикалық ерекшеліктері, көбею сатылары

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама.Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық,жалпы физиологиялық факторлары

Пәндер