Экологиялық байланыстар

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министірлігі
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті

Экологиялық жүйе
Орындаған:Өтеген Айгерім
Қабылдаған:Доскенова.Б
Тобы:Б(о)-19к
Экологиялық жүйе, экожүйе – тірі ағзалар жиынтығының
қоректену, өсу және ұрпақ беру мақсатында, белгілі бір тіршілік ету
кеңістігін бірлесе пайдалануының тарихи қалыптасқан жүйесі

Мысал:Орман экожүйесі
Экожүйенің құрылымы 3
деңгейден тұрады:

1 2 3
• Консументтер – бұлар гетеротрофты • Продуценттерге (өндірушілер)
организмдер, продуценттер немесе өздерінің денелерін бейорганикалық • Редуценттер – қалпына келтіруші,
басқа консументтер өндірген қосылыстар есебінен құратын деструкторлар органикалық заттарды
органикалық заттектерді қорек (азық) автотрофтық организмдер жатады. ыдыратушы және оларды
көзі ретінде пайдаланатын немесе Олар өздерінің тіршілік етуіне қажетті бейорганикалық заттарға
оларды жаңа түрге органикалық заттекттерді күн айналдырушы ағзалар. Редуцентерге
трансформациялайтын организмдер. энергиясын пайдаланып, бактериялар, саңырауқұлақтар
Бұларға барлық жануарлар (адамды бейорганикалық заттектерден өндіре жатады. Олар заттардың биологиялық
қоса), саңырауқұлақтармен алатын тірі организмдер. айналымының соңғы звеносы болып
микроорганизмдердің көбі, паразиттік табылады.
және жәндік қоректі өсімдіктер
жатады.
Консументтер 1-ші және 2-ші
реттік болып бөлінеді:

11-ші реттік консументтер (фитофагтар)- тек қана өсімдік
текті қорек пен тіршілік жасайтын жануарлар, көптеген
Фитофагтар
жәндіктер (бұғы, піл, қой, қаз, көк шегіртке, өсімдік
биті);

-2-ші реттік консументтер (зоофагтар) жануарлармен
Зоофагтар
қоректенетін организмдер, жыртқыштар.
Экологиялық байланыстар:

Трофикалық байланыстар түр аралында
туындайды, мұнда бір түр басқа түрмен
қоректенеді: тірі особьтармен, өлген Топикалық байланыстар – бір түрдің
қалдықтармен, тіршіліктегі онімдермен. тіршілік орнын екінші бір түрдің пайдалануы.
Форикалық байланыстар – бір түрдің басқа
Трофикалық байланыс тікелей немесе жанама Мысалы, тоқылдақ пен көкектің ұяны
түрлері таратуға, тасымалдауға қатысуы.
жүруі мүмкін. Тікелей байланыс – арыстанның пайдалануы. екінші жағдайда былай да
Жануарлар арқылы өсімдіктердің дәндері,
ақбөкендерді жеуі, құстардың өлі жануар болуы мүмкін. Бір түрдің тіршілік ету жағдайы
тұқымдары, споралары тасымалданады. Мұны
денесімен қоректенуі және коңыздардың ірі өзгерсе екінші түрге етуі. Оған мысал, қылқан
зоохория деп атайды.
қаралардың қиларын пайдалануы. Жанама жапырақты ормандардағы жерлерде
байланыс бәсекелестік жағдайда әр түрлі шөптесін өсімдік жамылғысы болмайды.
түрлердің бір қорды пайдалану кезінде
шығады.

Фабрикалық байланыстар – бұл түр
түрлердің пайдаланған азықтарының
қалдыгын олген денелерін, сыртқа шығарған
өнім қалдықтарын пайдаланады. Оған
құстардың ұя салуға ағаш бұталарын,
Агроценоз немесе Агроэкожүйе

Антропогенді экожүйелерге агроценоз мен агроэкожүйелер жатады. Агроценоз
– ауыл шаруашылығында қолданылатын жерлерде пайда болатын биоценоздар.
Олар табиғи бірлестіктерден біріншіден, құрамына кіретін түрлердің санының аз
болуымен, екіншіден, осы бірлестіктің негізгі мүшесі – мәдени дақылдардың
зиянкестер мен бәсекелестікке қарсы тұру қабилетінің төмен болуымен
сипатталады. Агроценоздарды адам көп куат жұмсау арқылы ұстап тұрады. Ал
табиғи биоценоздар мұндай қосымша энергия көзін қажет етпейді.
Агроэкожүйе – адамның сапалы қызметімен жоспарланып, жасалған
территориялар. Бұларда ауыл шаруашылық өнімін алу мен оның құрам
бөліктерін танапқа қайтару үйлесімді түрде жүргізіледі.
Экологиялық сукцессия
Экжүйелер
мысалдар:
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Трофикалық түрдің пайдалануы

ЭКОЖҮЙЕЛЕРДІҢ ЖІКТЕЛУІ

Экология ғылымы туралы түсінік. Дара организмдер экологиясы- аутэкология

Жанармай өндірісінде микроорганизмдердің қолданылуы

Популяциялардағы мутацияның кездесуі

Экологияның бөлімдері

ФАКТОРЛАРДЫҢ ӘСЕРІ

Организмнің тіршілігі олардің өмір сүру ортасына тығыз байланысты екенін айтқан ғалымдар

ЖАЗБАША ЕМТИХАН СҰРАҚТАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН БАҒАЛАУ МӨЛШЕРІ

Экологиялық философия

Пәндер