Көлденең жолақты қаңқа

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Тақырыбы: Бұлшық ет физиологиясы.

Тексерген: Әбдірешов С.
Орындаған: Бақтияр А.Т.
Тобы: ББ 18-06.
Алматы, 2020
Жоспары:

• Кіріспе: Бұлшықеттің жіктелуі.
• Негізгі бөлім: 1) Қаңқа бұлшықеттерінің қызметі.
2) Бұлшықеттің физиологиялық қасиеттері.
3) Бұлшықеттің жиырылу түрлері және механизмі.
• Қорытынды.
• Пайдаланылған әдебиеттер.
Бұлшықеттер

Көлденең
Біріңғай
жолақты
салалы
қаңқа

Көлденең
жолақты
жүрек

Адам еркіне
сай жиырылу Адам еркінен
тән тыс жиырылу
тән
Адам еркінен тыс
(автоматиякалық)
жиынырылу тән
Бұлшықет ұлпасының түрлері

Көлденең жолақты қаңқа
Біріңғай салалы Көлденең жолақты жүрек
Қаңқа бұлшықетінің қызметтері:

• адам дене қалпын сақтауға қатысады;
• дененің кеңестікте қозғалысын қамтамасыз етеді;
• дене бөліктерінің бір-біріне салыстырмалы түрде қозғалысын қамтамасыз
етеді;
• жылу көзі болып табылады (жылу реттеуге қатысады).
Бұлшықеттің физиологиялық қасиеттері:
бұлшықеттің
тітіркендіргішке қозып Қозғыштық
жауап беруі

бұлшықет бойымен қозудың Өткізгіштік
өтуі

бұл қозу кезінде ұзындығы
немесе кернеуінің өзгеруі Жиырылу

жиырылудан кейін
бұлшықеттің бастапқы
пішініне келуі Эластикалық

бұл тіннің сырттан
тітіркендірусіз өзінде пайда
болатын серпіністер Автоматия
арқылы қозуын айтамыз

ұзындығы өзгерген пішінін Пластикалық
біраз уақытқа дейін сақтау
Қозуды өткізу жылдамдығы:
• көлденең жолақты қаңқа еті – 3,5-14 м/сек;
• көлденең жолақты жүрек еті – 0,5-1м/сек;
• бірыңғай салалы еттері– 0,5мм - 5-10см/сек
Бұлшықеттің жиырылу түрлері

Еттің жиырылуы белгілі бір
жағдайға (тәуелділігіне) Сандық жағынан
байланысты

изометрия бұлшықетті тетанус
лық изотониял ң дара (немесе
режим ық режим жиырылуы сіреспе)

ауксотони жинақы
ялық бұлшықет
Тісті тегіс
тета (жайпақ
режим жиырылуы
нус )
тетанус

Шала
Толық
жинақ
жинақт
талу
алу
Еттің дара жиырылуы (ЕДЖ):

ЕДЖ – жеке импульс әсері нәтижесінде
пайда болады.

1. Латенттік (жасырын) кезеңі – 0,01 сек;
2. Жиырылу кезеңі – 0,05 сек;
3. Босаңсу кезеңі – 0,05-0,06 сек.
Тетанус – бұл жиі тітіркендіргішке бұлшықеттің ұзақ және
күштірек жиырылып жауап беруі.

• Тісті тетанус төменгі жиілікті
тітіркендіргіш әсер еткенде пайда
болады (10 – 20 Гц).

• Тегіс тетанус жоғары жиілікті
тітіркендіргіш әсер еткенде пайда
болады (↑ 20 Гц).
Тітіркендіргіш жиілігінің оптимумы мен
пессимумы (Н.В. Введенский)

• Оптимум – бұл ең жоғары тетанусты
тудыратын тітіркендіргіш жиілігін
(оптималды) айтамыз.

• Пессимум – бұл төмен тетанус
тудыратын ең жиі тітіркендіргішті
айтамыз.
Бұлшықеттің жиырылу механизмі

Тітіркендіру→ Әрекет потенциалының пайда болуы→ Оның жасуша
мембранасы мен талшықтардың көлденең түтікшелері бойымен өтуі→
Саркоплазма ретикулум цистерналарынан Са2+ иондарының босап шығуы
және олардың миофибриллдерге енуі→ Са2+ ионының тропонинмен
байланысы→ Тропомиозиннің деформациясы→ Көлденең көпіршелердің
белсенді актин орталықтарымен байланысы→ Актин жіпшелерінің
жылжыуы, яғни миофибриллдер қысқарады→ Кальций насосының
белсенуі→ Саркоплазмадағы бос Са2+ иондарының концентрациясының
төмендеуі→ Көлденең көпіршелердің босауы→ Миофибриллдердің
босаңсуы.
Қорытынды:

• Қорыта келе, бұлшықеттің көлденең жолақты жүрек, көлденең жолақты
қаңқа, біріңғай салалы деп жіктелетінін көрдік. Негізгі физиологиялық
қасиеттері жиырылғыштық, өткізу, эластикалық, қозғыштық, автоматия,
пластикалық болып қаралынды. Жалпы алғанда, бұлшықет тірек-қимыл
аппаратының негізі.
Пайдаланылған әдебиеттер:
• Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. «Адам физиологиясы»
(оқулық). – Алматы. «Эверо», 2014.
• С.Төлеуханов, Н.Торманов. «Адам физиологиясы» (оқулық). – Алматы
«Қазақ университеті», 2010.
• Лесбекова Р.Б. «Бұлшық ет физиологиясы» (дәрістер курсының жинағы) –
Алматы, 2010.
• El.kz
• Stud.kz

Ұқсас жұмыстар

Ет ткані. Қаңқа ет тканінің регенерациясы. Өмір сүру салтына және жасқа байланысты бұлшық еттердің өзгерісі. Жүрек ет тканінің регенерациялық қабілеті. Эпидермальды және нейралды ет ткані

СӨЖ Бұлшықет ұлпалары эволюциялық динамикасының жалпы сипаттамасы

Бұлшықет тіндері

Бірыңғай салалы бұлшықет ұлпалары

Көлденең жолақты бұлшықет ұлпалары

Жасушалық регенерация

Бұлшықет тінінің биохимиясы

Бұлшықеттерінің физиологиялық қасиеттері

Бұлшықет ұлпасы

Бұлшық биомеханикасы

Пәндер