Сойыс малдарын тасымалдау кезіндегі ветеринарлық талаптар

Презентация қосу

Семей қаласының Шәкәрім атындағы
мемлекеттік университеті
Аграрлық факультеті

СӨЖ
Сойыс малдарын тасымалдау кезіндегі ветеринарлық
талаптар

Орындаған: Мұратұлы Е
Тобы: ВМ-601
Тексереген: Серикова А.Т
Жоспар:
I. Кіріспе
II.Негізгі бөлім
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
Сойыс малының жалпы сипаттамасы.
Ет өндiрiсiнде, ең бiрiншi етке арнайы бағылған мал пайдаланылады.
Сонымен қатар басқа өнiм (сүт, жүн, т.б.) үшiн бағылған малды да ет
өндiрiсiне қолданады. Мал сою орындарына түсетiн малды “сойыс малы”
деп атайды. Бiзде сойыс малына iрi қара, жылқы, есек, түйе, шошқа, қой,
ешкi, бұғы, қоян және үй құстарының бәрiн жатқызады. Сойғаннан кейiнгi
жүретiн биохимиялық өзгерiстердiң ерекшелiктерiне байланысты туғанына
14 күн толмаған төлдердi сойыс малына жатқызбайды. Малды союға
дайындау (өсiру, бордақылау) ұжымшарда, арнайы фермаларда, бордақылау
кешендерiнде, кооператив мекемелерiнде, құс фабрикаларында т.б.
орындарда жүргiзiледi.
Сойыс малдарын шаруашылықтардан ет өндіріс орындарына
тасымалдау аса күрделі де жауапты шаруа. Тасымалдау кезінде
мал қоңдылығын төмендетпеу, тасымалдау әсерінен болатын
аурулардың алдын алу, малдың жарақаттанбауын қадағалау,
тасымалдауға жұқпалы ауруы бар малды жібермеу
малдәрігерінің, шаруашылық қызметкерлерінің басты міндеті.
Малды, құсты ет комбинаттарына ауру-сырқаусыз, шаршатпай
жеткізу көптеген жағдайларға байланысты. Оған малдың жалпы
жағдайы, малды тасымалдауға алдын-ала дайындау, тасымалдау
көлігінің түрі, сапасы, малды көлікке тиеу және түсіру, тасу
жылдамдығы, жол жағдайы, малдәрігерлік-санитариялық
ережелерді сақтау ж.б. жатады.

Сойыс малдарын ет өндіру орындарына
темір жолмен, автокөлікпен, кейде су
жолымен жеткізеді. Республикада
тасымалдаудың ең дамыған түрі
автокөлікті пайдалану. Сойыс малын
тасымалдау мал дәрігерінің бақылауымен
жүргізіледі.
Малды автокөлікпен тасымалдау
Бұл өте тиімді және экономикалық
жағынанда арзандау тәсіл болып табылады,
әсіресе жол қашықтығы 300 шақырым
болатын шамаларда. Малды тасу үшін көбіне
жүкті автокөліктерді қолданады. Оған
салмағы 60-105 кг шошқаның 23-32 бас,
салмағы 106-200 кг-14-22 бас ірі қара мал
және жылқыдан 4-5 бас сыйады. Бұдан басқа,
әдейі шығарылған мал таситын автокөлік бар,
олар ірі қара малдың 10-15 басын
жайғастыруға есептелген. Шанағында әдейі
жасалған табиғаттық сорғыш желдеткіші, екі
есік, сатыланған мал жүргізгішпен, жарық
шамы және қи жинағыш, биіктігі 1 м
көлденең бөлгіш бар.
Малды тасуға химиялық заттарды, улы және
өте жаман иісті заттарды тасыған
машиналарды қолдануға болмайды.
Шанаққа малдың бір түрін, бір жынысты
және бірдей жастағыларын артады. Мұндай
жағдай болмайтын болса, онда малдарды
бірімен-бірін көлденең тақтаймен бөледі.
Бір шанақта сиыр мен өгізді, ересек мал мен
жас малды артуға да болады. Жылқыны да
ірі қара мал сияқты тасиды, дегенмен
жылқының тағасын алып тастау керек.
Малды теміржолмен тасымалдау
Малды тасу үшін жасалған вагондардың
ішінде су беретін науа, үлкен-ірі малдарды
байлайтын шынжыр т.б. саймандар болады. Малды түсіріп - артатын
Вагондар бір ярусты (ірі қара мал және жерге, оларды күннің
жылқы) екі және үш ярусты (ұсақ мал және жарығында, артуға 2 сағат
құстар) болады. Вагондарға малды артар қалғанда әкелінеді. Малдарды
алдында, оңдап тазалайды және ыстық (60- қоршауға жайғастырып дем
700) сумен жуады. алдырады, 2 сағаттан кейін
мал дәрігері қарайды. Ауру,
ауруға бейімделген және арық
Стансаға әкелінген малдарды темір жол малды вагонға артуға рұқсат
қызметкерлерінің малдәрігері тағыда берілмейді. Тасу құжаттары
қарайды. Ол малға берілген құжаттармен болмаса, онда малдар артуға
танысады, малдәрігерлік куәлікте жалпы жіберілмейді.
көрсетілген мал басын әкелінген малдың
санымен салыстырады. Мал басы қабысса
және ауру мал байқалмаса, өлген мал
болмаса, барлық малды түсіретін орынға
жібереді.
Малды 2- білікті вагонға
мынадай есеп бойынша артады:
ірі қара мал-ересек-8-12, жас мал
12-14, тірілей салмағы 120 кг
бұзаулар 18-20, қой және ешкі
40-50 бас. Салмағы 30-60 кг
шошқа 30-40, 60-80 кг 25-30, 80-
100кг–22-25, 100-150кг 14-24,
150 кг жоғары 10-14 бас.
Жылқылар саны 8 ден аспауы
керек. Төрт білікті вагонға
артылғанда, жоғары көрсетілген
сандар 2 есе көбейеді.

Ірі қараны вагондарға екі тәсілмен жайғастырады: ұзыннан және көлденеңінен. Ұзындығынан
жайғастырғанда - малды екі қатарға қойып, бастарын екі есік арасындағы алаңшаға қаратады.
Алаңша жүретін жол болып есептелінеді. Көлденең жайғастырғанда малдың басы ұзын қабырғаға
қарап тұрады. Қай тәсілмен жайғастырылса да, малдар біртіндеп жатып дем алуын ескерген жөн.
Ұзындығынан жайғастыру - малдың шайқалысын азайтып, олардың жараланбауын қамтамасыз
етеді және де азықтандыру, суару, қарау жұмыстарын жеңілдетеді. Малдар жаңа жағдайға тез
үйреніп жерсінеді, азықты жақсы жеп, олардың қоңдылығы төмендемеуіне әсерін тигізеді.
Алайда, бұлай жайғастырғанда бір вагонға 2 мал кем сияды. Бір вагонға әртүрлі малды артуға
болмайды. ССонымен қатар, бір вагонға бір қатарға бұқа мен сиырды, қошқар мен аналық қойды
қоюға рұқсат берілмейді. Егерде оларды бір вагонда тасу жағдайы болып қалса, онда бірінен –
бірін тақтаймен арасын бөледі.
Теміржолмен тасудың малға әсерін тигізуі:

Тым тынышсызданады және стресс жағдайы пайда болады.

Вагонның ішіндегі ауада әртүрлі зиянды газдардың мөлшерден тыс
жоғарылап кетуі. Норма бойынша көмірқышқыл газы ауада 0,25-0,30 %,
яғни 2-3 мл/л, аммиак 0,02 мг/л, көміртегі 0,01 мг/л аспауы керек.

Температурасы мен ылғалдығы орташа болғаны жөн.

Кейбір жағдайларда малды суықта тасығанда, қалтырау (лихорадка) ауруы
пайда болуы мүмкін, қоздырғышы флиьтрующий вирус

Ішек - қарын ауруы, іш кебу, тышқақ, өңештен азық өтпей қалу т.б. болуы мүмкін.
Қорытынды
Сойыс малдарын шаруашылықтардан ет өндіріс орындарына
тасымалдау аса күрделі де жауапты шаруа. Тасымалдау кезінде мал
қоңдылығын төмендетпеу, тасымалдау әсерінен болатын аурулардың
алдын алу, малдың жарақаттанбауын қадағалау, тасымалдауға жұқпалы
ауруы бар малды жібермеу малдәрігерінің, шаруашылық
қызметкерлерінің басты міндеті. Малды, құсты ет комбинаттарына
ауру-сырқаусыз, шаршатпай жеткізу көптеген жағдайларға
байланысты. Оған малдың жалпы жағдайы, малды тасымалдауға
алдын-ала дайындау, тасымалдау көлігінің түрі, сапасы, малды көлікке
тиеу және түсіру, тасу жылдамдығы, жол жағдайы, малдәрігерлік-
санитариялық ережелерді сақтау ж.б. жатады.
Пайдаланылған әдебиеттер
С.Қырықбайұлы, Т.М Тілеуғали. «Ветеринариялық-санитариялық
сараптау практикумы. Алматы,2007
Б.Көкбосынов, Т.Сұлтанқұлов. Мал санитарының кітапшасы
«Қайнар» Алматы,1978
Основы ветеринарии. Москва «Колос» 1979
Е.Әлібаев, Б.Ермұхан. «мал өнімдерін өндіру технологиясы
Фолиант» Астана 2010
Салдатов А.П, Башкеров Б.А, Игнатенко Г.Г «Скотоводство-М»
Колос 1982

Ұқсас жұмыстар

Жануарларды тасымалдау ерекшеліктері

Субөнімдерді өңдеу технологиясы

Малды союға дайындау

Улану кезінде және химиялық препараттармен өңдеу кезінде ұша мен ағзаларды ветеринариялық - санитариялық сараптау

ҚР тері,мүйіз,ішек бағалы аң терілері,қой терісін,елтірі,жүн,ешкі мамығын,қылтан,жалқұйрық,қауырсын,тауық,үйрек,қаз т. б. Құс мамығын импорттауға қойылатын ВС талаптары. 2. ҚР өсімдік тектес мал азықтарын импорттауға қойылатын ВС талаптар

МЕМЛЕКЕТТІК ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ ҚАДАҒАЛАУДЫҢ НЕГІЗГІ МАҚСАТТАРЫ

ЖАНУАРЛАРДЫ ТАСЫМАЛДАУҒА ДАЙЫНДАУ БАРЫСЫ

Жануарларды тасымалдауға дайындау және тасымалдау кезіндегі мемлекеттік бақылау жүргізу

Тауықтарды торға тасымалдау

Құстарды автокөлікпен тасымалдау

Пәндер