Майлардың алмасуы

“АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ” АҚ

“Медициналық биохимия” кафедрасы

Тақырыбы : Нерв ұлпаларының тыныштық күйіндегі және потенциал пайда болғандағы метаболизмнің әсер ету ерекшеліктері

Жұмысты орындағандар: Орал А.

Иман М.

Белгібаева Ж.

Қуаныш Ж.

Артиков Х.

Факультет : Жалпы медицина

Топ : 241

Жұмысты қабылдаған:

Сейтембетова А. Ж

Жүйке жасушаларының химиялық құрамының ерекшеліктері

Мида липидтердің, липиодтардың, әртүрлі ақуыздардың көп. Ал көмірсулар аз мөлшерде болатындығы белгілі. Сондықтан ми клеткалары қан мен глюкозаның үздіксіз түсіп тұруына мұқтаж. Мида минералды заттар кездеседі. Олардың құрамында K, Na, Mg, Fe, Cu, Al, Zn, иондары болады. Мида нуклеотидтер, нуклеин қышқылдары, және әртүрлі метаболиттер болады. Майлардың мөлшері өте көп және тұрақты болады.

Құрғақ заттың 50% жуығы майлар. Оның 25% холестерин, 25 % гликолипидтер, ал қалған 50 % фосфолипидтер.

Ми жасушаларының ақуыздары мен пептидтері

Жай ақуыздар - альбуминдер, глобулиндер, катиондық ақуыздар, тіректік ақуыздар.

Күрделі ақуыздар - липопротеидтер, гликопротеидтер, нуклеопротеидтер, хромопротеидтер.

Жүйке ұлпаларына ғана тән ақуыздар - S 100 ақуызы, гликопротеид, Ca иондарын байланыстырады, нейроглияда көп мөлшерде. Ал нейронда 10-15%.

Ерекше немесе талғамдық нейропептидтер - релизинг фактор, соматостатин, пролактин, тиреотропин.

Аминқышқылдар - ми ұлпаларындағы аминқышқылдары, ақуыздардың синтезі үшін гормондардың, биогенді аминдердің және кейбір майлардың синтезі үшін қолданылады.

Көмірсулар

Гликоген 0, 1% бұлшықетпен салыстырғанда 10-20 есе аз. Глюкоза 1, 4 мкм/г мұндай көмірсулардың қоры глюкозаны тек қана тотығу процесіне жұмсағанның өзінде 3-6 мин ғана жетеді.

Ми жасушаларында жүретін метаболизмнің ерекшеліктері

Ми клеткаларында жүретін метаболизмнің негізгі ерекшелігі тыныс алу процесінің басқа мүшелерге қарағанда жылдам жүруі. Ағзаға түсетін барлық оттегінің 25%-і ми жасушаларының биологиялық тотығуына жұмсалады. Ал балаларда 50%-ке дейін. Ми жасушаларындағы зат алмасу адам ұйқыда болғанда өте жоғары болады. Мидағы зат алмасу аэробты жолмен жүреді. Аэробты алмасу миға қажет энергияны үздіксіз қамтамасыз ете алады. Мидың қыртысты қабаты және мишық оттегіні өте көп қабылдайды.

Көмірсулардың алмасуы

Жүйке жүйесіндегі майлар алмасуы

Жүйке тіні липидтердің жоғары құрамы мен әртүрлілігімен ерекшеленеді.

Фосфоглицеридтер сұр затында барлық липидтердің 60%, ал ақ затында 40% құрайды

Холестерин 25% (жасуша мембранасындағы электроизоляциялық жүйені жоғарылатады, зақымданулардан қорғайды)

Сфинголипидтер (ганглиозидтер мен цереброзидтер) нерв жасушасының сыртқы ортамен байланысына қатысады.

Ганглиозидтер - ішкі сигналдардың рецепторы

Фосфотидилинозитолдар мембранада, миелинде 2% (сигнал тасымалдайтын инозитолтрифосфат жүйесіне қатысады)

Май қышқылдары ми тініндегі глюкозадан түзіледі.

Май қышқылдары синтез ретінде қолданылады:

Простогландиндер

Фосфолипдтер

Гликолипидер

Нерв тініндегі липидтер алмасуының ерекшеліктері

Ми май қышқылдарын синтездеуге қабілетті

Мида май қышқылдарының бетта тотығуы жүрмейді

Бас миындағы липогенез жылдамдығы постнатальді кезеңнің әр түрлі мерзімінде бірдей емес;

Фосфотидилхолин мен фосфотидилинозит ми тіндерінде тез жаңарады

цереброзид пен сульфатидтердің синтезі миелинизация кезеңінде белсенді түрде өтеді.

мидағы холестерол синтезінің жылдамдығы оның қалыптасу кезеңінде жоғары.

Майлардың алмасуы

Глутамин қышқылдары және оның туындылары жүйке жасушаларының уы болып табылатын NH3 залалсыздандыруға қатысады. Сондықтан глутамин қышқылының мидағы концентрациясы қан плазмасындағы концентрациясына қарағанда 10 есе көп.

Қоздыруға қатысатын нейромедиаторлар:

Ацитилхолин

Норадреналин

Серотонин

Гистамин

ГАМҚ

Биогенді аминдер. ГАМҚ нейрондарға тежеушілік әсер етеді. ГАМҚ концентрациясы төмен болса сіңір тартылуы байқалады. Дикарбондық аминқышқылдары ОЖЖ қоздырғыштық қабілетін арттырады.

Ацитилхолин артық мөлшері тыныс алуды тоқтатып, сіңірдің тартылуына әкеп соқтырады. Мембраналардың өткізгіштігін арттырып, тыныс алу ферменттердің белсенділігін арттырады, K иондарын босатады.

Дофамин концентрациясының төмендеуі паркинсон ауруында байқалады. Аурудың негізгі белгісі қозғалу жүйесінің реттелуі нашарлаған. Диоксифенилаланин базальді ганглиядан өтіп, клаткаішілік декарбоксилаза ферментінің әсерімен дофаминге айналады. В6 қатысуы дофаминнің концентрациясының қалыпты жағдайға жеткізеді.

Серотонин криптофаннан түзіледі. Қан қысымын арттырады. Резерв пен қан қысымы көтерілгенде қолданылатын дәрі серотонинді ақуыздан бөліп алып, МАО ферментінің жұмысын жеңілдетеді. Соның нәтижесінде қан қысымы төмендейді.

Гистамин гистидиннің декарбоксилдену реакциясы нәтижесінде түзіледі. Ауруды сезіну импульстерін жеткізуде медиаторлық қызмет атқарады. Қан тамырлардың өткізгіштігін жоғарлатады, қан қысымын төмендетіп, аллергияның тууына да әсерін тигізеді. Мида бос және байланысқан түрде кездеседі.