Өлшеу қателіктері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ және ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Физикалық
шамалардың
орта мәндері
Орындаған: Кеңесбек Е.Р
Тобы: ТФ-701
Тексерген: Нурабаева Г.У
Физикалық шамаларды өлшеу

Физикалық шаманы өлшеу дегеніміз - оны өлшем
бірлік ретінде алынған біртекті басқа бір
шамамен салыстыру.
Физикалық шамаларды арнайы аспаптардың
көмегімен өлшейді. Ең қарапайым өлшеу
құралдарының бірі - сызғыш. Оның көмегімен
кашыктықты және денелердің сызықтық
мөлшерін: ұзындығын, енін, биіктігін өлшейді.
Физикалық шамалардың орта
мәндері

Өлшеу процедурасы келесі кезеңдерден тұрады:
өлшеу объектісінің үлгісін таңдау, өлшеу тәсілін
таңдау, ӨЖ таңдау, нәтиже алу үшін тәжірибе жүргізу.
Бұл өлшеу нәтижесі өлшенетін шаманың нақты
мәні өлшеу қателігі деп аталатын қандай да бір
шамаға өзгеретініне әкеп соғады. Өлшенетін шама
анықталып, оның нақты мәннен ауытқуы мүмкін
дәрежесі анықталған болса өлшеу аяқталды деп
есептеуге болады.
Өлшеу қателіктері

Жүйелік
Кездейсоқ Абсолюттік
Кездейсоқ қателік
Кездейсоқ қателік – бір шаманы бірнеше
рет өлшегенде кездесетін кездейсоқ
түрде өзгеретін қателіктер. Мұндай
қателіктер өзінің жасалуымен қатар
объективті және субъективті факторларға
негізделген және ешқандай заңдылыққа
жүгінбейді. Кездейсоқ қателіктер бірдей
жағдайда бірдей өлшеу құрылғыларымен
жасалған жеке өлшемдерде
ажыратылады. Кездейсоқ қателіктерді
жоя алмаймыз, олар әрбір өлшеу
нәтижесінде әр түрлі болады. Тек
олардың мәнін есептеуге болады.
Кездейсоқ қателіктер ықтималдылық
Жүйелік қателік
Жүйелік қателік – бұл бір шаманы
бірнеше рет өлшегенде тұрақты немесе
белгілі заң бойынша өзгеретін қателік.
Оның ерекшелігі – олар алдын-ала
болжанып, табылады және осыған
байланысты толығымен жойыла алады.
Жүйелік қателіктің мысалы ретінде
табақшалы таразыда дәл емес тастардың
көмегімен өлшенетін жағдайды
қарастырайық. Егер бізбен алынған
тастар 0,1 г –дай қателікке ие болса, онда
дененің салмағы (1000 г болсын) осы
шамаға артығырақ (немесе кем) болады,
және осы қателікті ескере отырып, дұрыс
шешім алу үшін алынған салмаққа 0,1 г
Абсолюттік қателік

Абсолюттік қателік – бұл өлшенетін
шаманың нақты мәнінен өзгешелігі:

∆= х - a,
мұнда х – өлшеу нәтижесі; а – нақты мәні.
Салыстырмалы қателік – бұл абсолютті
қателіктің өлшенетін шаманың нақты
мәніне қатынасы:
δx-өлшеудің абсолюттік қателігі; x
– шаманың нақты немесе өлшенген мәні.
Пайдаланылған
әдебиеттер
1. Калашникова В.И., Козодаев М.С. Детекторы
элементарных частиц. М.: Наука 1966.-421 с.
2. Дмитриев П.П. Выход радионуклидов в реакциях с
протонами, дейтронами, альфа-частицами и гелием-3.
Справочник. М.: Энергоатомиздат.- 1986, 269 с.
3. Скачков А.Б. и др. Сборник задач по ядерной физике.
М.: Наука, 1968.- 243 с.
4. Козлов В.Ф. Фотографическая дозиметрия
ионизирующих излучений. М.: Атомиздат, 1964.-156 с.
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Мультипликативті қателік - шамасы өлшенетін шамаға пропорционал қателік

Өлшеу қателігі. Құрал шкаласының қателерін және жүйелік қателерді есепке алу. Қос қателікті бағалау

Өлшеу қателігі - өлшенген шама нэтижесінің шын мәнінен ауытқуы

Өлшеу және өлшеу құралдарын жіктеу

Өлшеулердің кездейсоқ қателіктері

Өлшеу нәтижесі - өлшеу жолымен алынған шаманың шын мәнін өзінше жуықтап бағалау

Қателер теориясы

Өлшеуіш аспаптар

ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ДӘЛДІК КЛАСЫ

Метрология объектілері

Пәндер