Педагогикалық ғылым жүйесіндегі дидактика

Презентация қосу

Педагогикалық ғылым жүйесіндегі
дидактика.

Қаржы тобының магистранты
Каримбаева Айымжан

Нур-Султан 2020 жыл
Дидактика (гр. διαλεκτική – тәлімді) –
білім беру, оқыту, тәрбиелеу теориясы;
педагогиканың үйренушілерге білімді,
машық пен дағдыны меңгерту және
тәрбиелеу заңдылықтарын зерттейтін, әр
кезеңде берілетін білім мазмұнының
көлемі мен құрылымын айқындайтын,
білім берудің әдістері мен ұйымдық
формаларын жетілдіру жолдарын ғылыми
негіздеумен айналысатын саласы.
Дидактика ғылым ретінде төмендегідей мәселелерді
қарастырады:
•Не үшін оқытамыз (оқыту мен білім берудің мақсаты)?
•Кімді оқытамыз(оқыту субьектілері)?
•Оқытудың қандай стратегиялары тиімді (оқыту принциптері)?
•Неге оқытамыз(білім беру , оқыту мазмұны)?
•Оқытуды қалай ұйымдастырамыз(оқытуды ұйымдастыру
формасы)?
•Оқытуға қандай құралдар қажет(оқулықтар , оқу құралдары ,
компьютерлік бағдарламалар , дидактикалық бағдарламалар
және т.б.)?
•Оқыту нәтижесінде неге қол жеткіземіз (оқыту нәтижелерін
сипаттайтын көрсеткіштер мен өлшемдер )?
•Оқыту нәтижелерін қалай бақылауға және бағалауға
болады(оқыту нәтижелерін бақылау, бағалау әдістері)?
Дидактиканың зерттейтін пәні – ол білім беру
мен оқытудың теориясы мен практикасы, басқаша
айтқанда, білім беру мен оқыту процестерінің
заңдылықтары мен ерекшеліктері.
Сонымен бірге дидактика білім беру мен оқытудың
мазмұнын, оқыту принциптерін, оқытудың
ұйымдастырудың формалары мен әдістерін қарастырады.
Дидактиканың міндеті: «нені оқыту» және
«қалай оқыту керек» (Я.А. Каменский бойынша) – деген
сұрақтарға дәлелді жауаптар беру. Сондықтан да
дидактиканың қарастыратын негізгі мәселелері:
•оқыту процесінің мәні мен оның заңдылықтарын ашу;
•оқытудың білімділік мазмұнын анықтау;
•оқытудың негізгі қағидалары, яғни принциптерін белілеу;
•оқытудың тиімді әдістері мен ұйымдастыру формаларын
анықтап, олардың түрлерін жасау.
Дидактикада оқу технологиялары төмендегідей
сипаттарымен жіктеліп, топтастырылады:

- қолдану деңгейі: жалпы педагогикалық, пән әдістемелік,
бөлімдік (модульдік);

- философиялық негізі: ғылыми және діни, гуманистік және
әміршіл- әкімшіл (авторитарлы);
- тәжірибе меңгерудің ғылыми негіздемесі (концепция): байланыс-
жауапты (ассоциатив-рефлекторлы); іс-әрекетті (бихевиористік), іштей
ұғу (интериоризаторлы), дамытушы;
- тұлғалық құрылымға бағдарлануы: ақпараттық (білім, ептілік және
дағдылар қалыптастыру), нақты қимыл-әрекеттік (оперативті- ақыл-ой
әрекеттері әдістерін қалыптастыру)
Дәстүрлі оқу жүйесін жаңалау бағыты (модернизация): оқушы іс-
әрекетінің белсенділігін көтеру және жеделдестіру технологиясы
Вольфганг Ратке (1571-1635) -
көрнекті неміс педагогы, Коменскийдің
ережелеріне жақын оқыту ережелері
жүйесін жасаған ірі дидакт. 1612
ж.Майндағы Франкфурт қаласында
өткен неміс князьдерінің құрылтайына
төмендегі үш, оның пікірінше, ең
маңызды мәселені шешуге арналған
нұсқаулық ұсынды: 1. көне де, жаңа да
тілдерді жылдам және оңай үйренуді
қалай қамтамасыз етуге болады. 2.
жастар әр тұрлі ғылымдар мен өнерді
зерделей алатын ана тіліндегі
мектептерді барлық жерде қайтіп
ұйымдастыруға болады. 3. Бүкіл
Германияда басқарудың, тілдің және
діннің бірлігіне қалай жетуге болады. Педагогикада бұл ұғымды тұнғыш рет
Оның пайымдауынша дидактика еңгізген неміс педагогы В. Ратке (1571-
оқытудың теориялық негіздерін 1635) болды.
зерттеумен айналысатын ғылыми пән.
Педагогика ғылымының философия
шеңберінен өз алдына дербес ғылыми пән
болып қалыптасуына айырықша үлес
қосқан чех халқының ұлы педагогы Ян
Амос Коменский (1592-1671). Оның “Ұлы
дидактика” атты ғылыми еңбегі –
педагогика теориясындағы тұнғыш
шығармалардың бірі.
“Ұлы дидактика” – Я.А. Коменскийдің
педагогикалық жүйесінде толық және
дәлелді түрде баяндалған шығарма. Бұл
еңбекте ақыл-ой, адамгершілік тәрбиесінің
мәселелері, сондай-ақ ұлы педагог ұсынған
жаңа мектепті ұйымдастыру мәселелері
зерттелді. “Осыдан келіп ол орта ғасырлық
мектеп тәртібіне қарсы шықты, мектеп
балаға сүйіспеншілікті, адамгершілік жақсы
қасиеттерді тәрбиелейтін “адамгершілік
шеберханасы” болуға тиіс деген көзқарасты
ұсынды.
Оқушы мен ұстаз іс әрекетінің жаңа сабақ типіндегі
ұйымдастырылу ерекшеліктері
Дәстүрлі дидактика
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті

Жаңа дидактика
Оқушы мен оқытушының бірлескен іс-әрекеті
Леонид Владимирович Занков(10 [23]
.10.1901 — 27 .11.1977) — кеңес
психологі. Дефектология, есте сақтау,
педагогикалық психология саласындағы
маман. Л.С.Выготскийдің
шәкірті.Балалардың дамуының
тәжірбиелі зерттеулерін жүргізген.
Оқушылардың дамуы мен оқу
факторларының мәселелерін
қарастырған. Өзі аттас дамыта оқыту
жүйесінің авторы. Л.В. Занков оқыту –
оқушының жалпы рухани дамуын
қамтамасыз етуі қажет дейді. Оқыту –
дидактикалық процесс болғандықтан,
болашақ мұғалім оның өзіне тән
психологиялық, педагогикалық
ерекшеліктерін білуі өте қажет.
Дидактика ғылым ретінде пән Олардың негізінде ол екі
өрісінде әрекет ететін басты қызмет атқарады:
зандылықтарды зерттейді, оқыту
үрдісінін процесінің барысын
және нәтижесіне жағдай
жасайтын теуелділіктерді
сараптайды, жоспарланған мақсат
міндеттердің жүзеге асырылуын
қамтамасыз ететін әдістерді,
ұйымдастыру формалары мен
құралдарын анықтайды.

Теориялық Практикалық
(диагностикалық (нормативтік,
және болжамдық құрал ретінде)
прогностикалық)
ДИДАКТИКА

Мақсат Принциптер
(Не үшін оқиды?) (Неге және қалай
оқөытады?)

Әдістер және құралдар
Маммұны
(Ненің көмегімен
(Нені оқытады?)
оқытады?)

Ұйымдастыру
формалары
(Қайда оқытады?)
Оқыту процесінің

Бірінші қызметі –
оқушыларға білім Үшінші қызметі –
беру. Екінші қызметі –
дамыту
тәрбиелеу.

Білім беру, біріншіден,
Оқыту барысында
ғылым негіздеріне сай Оқыту процесі барысында оқушыларға білім беру,
оқушыларды нақты оқушыларды теориялық оларды тәрбиелеу
фактілермен, қағида және білімдер жүйесімен негізінде тұлғаның ақыл-
тұсініктермен, қаруландырып, жеке ойы, сана-сезімі,
заңдылықтармен тұлғалық қасиеттерін шығармашылық қабілеті
қаруландырудыміндеттесе, қалыптастырып дамыту. т. б. Көптеген тұлғалық
Тәрбие процесі дұрыс қасиеттерінің дамуына,
екіншіден солардың
ұйымдастырылған жағдайда біліктіліктері шыңдалып,
негізінде, дүниедегі оқытудың барысына қолайлы қабілеттерінің артуына оң
әртүрлі құбылыстарға ықпал етеді, соның негізінде әсер етеді. Яғни, тұлға
олардың ғылыми тұлғаның танымдық қызметі жан-жақты қалыптасып
көзқарасын тәрбиелеу. мен оқуға деген дамиды.
қызығушылығы артады.
оқу-танымдық
іс-әрекетті
Себептендіру ынталандыру оқу-танымдық
дің әдістері; дың әдістері іс-әрекетті
қадағалаудың ұйымдастыруд
және өзін-өзі ың және жүзеге
қадағалаудың асырудың
әдістері әдістері

Ю. К.Бабанский
(1927 —1987)

Классификациясы бойынша
оқыту әдістері үлкен үш топқа бөлінген
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Оқыту процесінің мәні

Оқытудың әдістемелік негізі

Оқытудың заңдылықтары және қағидалары

Дидактиканың оқыту мақсаты

Педагогика ғылымы

Оқытудың әдіснамалық және психологиялық негіздері мен атқаратын қызметтері

Педагогиканың пайда болуы мен дамуы

Оқыту әдістерінің мәні

Оқытудың дидактикалық теориялары

Негізгі еңбектері

Пәндер