ШЕТЕЛДІК АЗИЯ

Презентация қосу

ШЕТЕЛДІК
АЗИЯ
ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
Шетелдік Азия - адамзаттың пайда болған ошақтарының бірі, қолдан
суарудың, қалалардың, көптеген мәдени кұндылықтардың отаны. Аймаққа
45 мемлекет мүше, құрамына енетін мынадай 5 ірі аймақты бөліп көрсетеді:
Оңтүстік-Батыс, Оңтүстік, Оңтүстік-Шығыс, Шығыс, Орталық Азия.
Табиғат жағдайы барынша алуан түрлі. Басты минералдық байлықтары:
мұнай, газ (Парсы шығанағы елдері), көмір және темір рудасы (Қытай,
Үндістан), түсті металдар (қалайы белдеуі Мьянмадан Индонезияға дейінгі
аралықта орналасқан).
Табиғат байлықтары біркелкі таралмаған, энергетикалық суқоры (Қытай),
агроклиматтық қорлар (муссондық аудандар), рекреациялық қорлар, орман
қорлары Оңтүстік-Батыс Азияда жақсы дамыған.
Аймақта халықтың саны өскен сайын жер қорының жеткіліксіздігі (тау

сілемдері мен шөлейт жерлердің көпшілігі) егістік жерлердің үлесін
шектейді. Оңтүстік-Батыс және Орталық Азияда су проблемасы туындап
отыр.
Халқының саны 3,5 млрд адам. Теңіз жағалаулары мен аралдарда
халықтың орналасу тығыздығы жоғары, шөлді жерлерде төмен (Монғолия,
Қазақстан). Табиғи өсу жоғары, урбандалу деңгейі төмен (3,5%). Аймақтағы
халықтың ұдайы өсуі демографиялық жарылыс құбылысына байланысты.
6 ТОП
Араб елдері жарылыстың ошағы болып отыр. Этникалық құрамы мен діни
құрамы өте күрделі. Әр түрлі тіл әулеті (9 тіл әулеті) мен топтарына жататын 1
мыңнан астам ұлт тұрады. Елдердің көпшілігі - көп ұлтты мемелекеттер.
Шетелдік Азия - діндердің отаны. Дін материалдық мәдениетте де
(мұсылмандардың мешіттерінде, индустардың храмдарында, буддалардың
ғибадатханалары мен монастырьларында) кеңінен қолданылады. Қазіргі кезде
адам өмірінің барлық жақтарына күшті ықпал етуде.
Өнеркәсібі. Соңғы 10 жылдың ішінде Шетелдік Азияның дүниежүзілік
шаруашылықтағы рөлі айтарлықтай өзгерді. Мұның ең алдымен өнеркәсіп
өндірісіне қатысы бар, аймақта 6 топ елдерінің өнеркәсіп өндірісі қызмет етеді.
1. Жапония (экономикалық көрсеткіштерінен) - өнеркәсібі жоғары деңгейде

дамыған ел.
2. Қытаймен Үндістан экономикалық және әлеуметтік дамуда зор табыстарға
жеткен, алайда жан басына есептегенде көрсеткіштері төмен.
3. Азияның жаңа индустриялық елдері: Корея, Сингапур, Тайвань, Гонконг.
Экономикасының негізін машина жасау саласы кұрайды.
4. Парсы шығанағындағы мұнай өндіруші елдер: Сауд Арабиясы, Кувейт.
Экономикасының негізі - мұнай өндіру өнеркәсібі.
5. Индустрияландыру әзірше, негізінен, таукен өндірісімен, жеңіл өнеркәсіппен
шектелетін елдер (Монғолия, Вьетнам, Бангладеш т.б.).
6. Лаос, Камбоджа, Непал, Бутан т.б. дамушы елдерде өңдеуші өнеркәсіп жоққа
тән.
ШАРУАШЫЛЫҒЫ
Ауыл шаруашылығы. Кең-байтақ территорияда
алуан түрлі ауыл шаруашылығы аудандарының 3
түрі қалыптасқан:
1. Шығыс, Оңтүстік-Шығыс және Оңтүстік Азияның
бүкіл муссонды секторын қамтитын күріш егетін
аудандар.
2. Жерорта теңізінің жағалауындағы субтропиктік
егіншілік ауданы (жеміс, жүзім, бидай, цитрус
дақылдары т.б.)
3. Аймақтың қалған территориясында бидай, тары
тектес дақылдар өсіріледі. Жайылымдық мал
шаруашылығы Орталық, Оңтүстік, Оңтүстік-Батыс
Азияда жүргізіледі. Мәдени дақылдың бірі болып
саналатын мақтаның экспортқа шығарылуы
маңызды орын алады.
Магмалық жолмен түзілген темір кені – Үндістанда, Қытай.
Түсті және сирек кездесетін металдар-оңтүстік-шығыста шоғырланған.

Көмір Қытай мен Үндістанда көп кездеседі.

Басты байлық-мұнай. Негізгі қоры Парсы шығанағында-иран, Ирак,

Сауд Арабиясы, Кувейт, Бахрейін, БАӘ, Катар т.б.
Таскөмір, темір, қалайы, вольфрам Қытай 1-орында

Хром Үндістан 3 орында

Тұз Жерорта т. жағалауында.

Орман ресурстары. Шығыс, Оңтүсік-Шығыс бөлігінде таралған.

Аймаққа 45 мемлекет мүше, құрамына енетін мынадай 5 ірі аймақты

бөліп көрсетеді: Оңтүстік-Батыс, Оңтүстік, Оңтүстік-Шығыс, Шығыс,
Орталық Азия.
Ауыл шаруашылығы

Азия-екі жарты шарда бірдей орналасқан ең үлкен дүние бөлігі,

ауданы 44,6 млн км². Жер шарының халқының жартысы мұнда
тұрады. 4 227 067 000 адам (2012 жылғы дерек бойынша). Халық
тығыздығы - 87 адам/км².
Құрамы. 9 тілдік семья, 600 жуық тілде сөйлейді. Кен
тараған сино-тибет-Қытай және тибет бирма, үнді
еуропалық-Бангладеш, Үндістан, Пәкстан, Ауғанстан,
Ирак.
Азияның табиғаты алуан түрлілігімен ерекшеленеді.

75% таулар мен таулы үстірттер. Мұнда ең биік жер
Джомолунгма-8848 м,ең төмен Өлі теңіз 403 м.Ірі тау
жүйесі екі белдеу құрайды. Жалпы географиялық
картадан көрсету.
25% жазықтар алып жатыр. Батыс Сібір, Тұран, Ұлы

Қытай, Үнді Ганг, Месопотамия.
Діни құрамы. «Адамзаттың рухани бесігі» деуге болады.

Үш діннің және этностық діни ағымдардың ошақтары
басым. Азияның 17 елінде ислам діні қалыптасты.
1. Жапония (экономикалық көрсеткіштерінен) - өнеркәсібі
жоғары деңгейде дамыған ел.
2. Қытаймен Үндістан экономикалық және әлеуметтік

дамуда зор табыстарға жеткен, алайда жан басына
есептегенде көрсеткіштері төмен.
3. Азияның жаңа индустриялық елдері: Корея, Сингапур,

Тайвань, Гонконг. Экономикасының негізін машина жасау
саласы кұрайды.
4. Парсы шығанағындағы мұнай өндіруші елдер: Сауд

Арабиясы, Кувейт. Экономикасының негізі - мұнай өндіру
өнеркәсібі.
5. Индустрияландыру әзірше, негізінен, таукен өндірісімен,

жеңіл өнеркәсіппен шектелетін елдер (Монғолия, Вьетнам,
Бангладеш т.б.).
6. Лаос, Камбоджа, Непал, Бутан т.б. дамушы елдерде

өңдеуші өнеркәсіп жоққа тән.

Ұқсас жұмыстар

Дүниежүзінің табиғат ресурстары

Химия өнеркәсібі

Әлемдік бағалы қағаздар нарығы туралы

Халықтың жастық- жыныстық құрамы. Еңбек ресурстары туралы

Халықтың жастық - жыныстық құрамы. Еңбек ресурстары

Ұлтаралық компаниялардың дүние жүзі экономикадағы ролі

Аймақтағы сыртқы экономикалық қызметтің және оның даму бағытының сипаттамасы

Мәтіннен сан есім мен етістіктерді тауып жаз

ҚАЗАҚСТАН МЕН АЗИЯ-ТЫНЫҚ МҰХИТЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ ҰЙЫМЫ: АЙМАҚТЫҚ ӘРІПТЕСТІКТІҢ ТӘЖІРИБЕСІ

Қазақстанның қазіргі замандағы мұнай өнеркәсібі

Пәндер