БАНКТІҢ НЕСИЕЛІК ОПЕРАЦИЯЛАРЫ

АКТИВТЕР
КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТІҢ
АКТИВТІК ОПЕРАЦИЯЛАРЫ

ОРЫНДАҒАН: ҚАСЕНОВА ӘСЕЛ
ҚАЙРОЛЛА ЕРКЕЖАН
МӨРЛІБЕКОВА ГҮЛІМ
• Несиелік операциялар
– бұл несие беруші мен
қарыз алушының
арасындағы біріншінің
екіншісіне төлемділік,
мерзімділік және
қайтарымдылық
шарттарында белгілі
ақша қаражаттары
сомасын ұсынуы
бойынша қатынастар.
БАНКТІҢ НЕСИЕЛІК ОПЕРАЦИЯЛАРЫ

активті пассивті

Активті несиелік пассивтік несиелік
операциялар банк қарыз операциялар, банк қарыз
алушыларға қарыз алушы ролінде, ал клиенттер –
несие беруші ролінде болғанда
ұсынғанда пайда болады
пайда болады.
Активтердің сапасы
активтік Банк активтері –
Банктік активтердің
операциялардың пайда табу
құрылымы баланстың
түрлендірілуіне, мақсатында банктік
актив жағында
тәуекелді активтерінің
көрсетілетін сапасына ресурстарды, әр
көлеміне, толық құны
қарай бөлінген түрлі активтер
жоқ активтердің
баптардың баланс бойынша
көлеміне және
нәтижесіне қатынасын
активтердің өзгеріске орналастырылған
сипаттайды.
ұшырау белгілеріне қаражаттары.
қарай анықталады.
Коммерциялық банктің активтерін төмендегідей 4 топқа бөлуге болады:

Касса және оған
Берілген
теңесетін ақшалай
несиелер;
қаражаттар;

Бағалы қағаздарға
Банктің ғимараты
жұмсалынған
мен жабдықтары.
инвестициялар;
• Банк өзінің міндеттемелерін күнделікті
орындап отыруын қамтамасыз етуі үшін
активтердің құрылымы өтімділіктің қоятын
талаптарына сәйкес келуге тиіс. Осы
мақсатта банк өзінің активтерін, олардың
өтелу мерзімдеріне байланысты және
өтімділік дәрежесіне қарай жіктейді.
Өтімділігіне қарай банк активтері :

о ға ры
Ж і
өтімд е
к ти вт
а
р

Өтімді
активтер
Ұзақ
мерзімді
өтімді
активтер.
ҚР-ғы екінші деңгейдегі банктерге арналған пруденциалдық нормативтерге сәйкес жоғары өтімді активтерге мыналар
жатады:

Орталық банктегі
Кассадағы қолма-қол
корреспонденттік
ақшалар;
шоттағы қаражаттар;

Экономикалық
ынтымақтастық және даму
Мемлекеттің ұйымына мүше елдер, яғни
қарыздық бейрезиднттердің
банктеріндегі тұрақты
міндеттемелері; валютада салынған
корршоттағы қаражаттар;

Банктің бұл қаражаттары банктің айналымынан қажет уақытында
алуға мүмкіндік беретін активтерге жатады.
Банктің өтімді
қаражаттарының құрылымына
жоғарыда аталғандарынан
басқалары, яғни қайтару
мерзімі 30 күнді құрайтын,
шетел валютасында берген
барлық несиелер, алдағы 30
күн ішінде аталған банкке
келіп түсуге тиісті басқа да
төлемдер жатады.

Ұзақ мерзімді өтімді
активтерге бір жылдан
жоғары уақытқа берілген
несиелердің бәрі, сондай-ақ
50% кепілхат және
кепілдіктен 1 жылдан жоғары
уақытқа берілген несеилер,
Үкіметтің кепілхатымен,
бағалы қағаздарды және
бағалы металдарды кепілге
алып берілген ссудаларды
ШЕТЕЛДІК ӘДЕБИЕТТЕРДЕ БАНК АКТИВТЕРІН, ОЛАРДЫҢ ӨТІМДІЛІГІ МЕН ПАЙДАЛЫЛЫҒЫНА ҚАРАЙ 4
ТОПҚА БӨЛЕДІ:

1-топ. Алғашқы резервтер – бұл алынатын
салымдарды төлеуге және несиеге деген өтінішті
қанағаттандыру үшін тез арада пайдаланылатын ең
өтімді активтер. Мұндай активтерге мыналар жатады:
Касса;

Орталық банктегі корршоттағы және өзге де
шоттардағы ақшалай қаражаттар;
Инкассациялау процесіндегі чектер және өзге де

төлем құжаттары;
Басқа да коммерциялық банктердегі корршоттағы

қаражаттар.

Мұндай активтер банкке табыс әкелмейді, бірақ банк
өтімділігінің негізгі көзі болып табылады.
2-топ. Екінші реттегі резервтер – бұл банкке шамалы ғана
табыс әкелгенімен де жоғары өтімді активтер қатарына жатады.
Себебі, олардың ең төменгі тәуекелмен, кішкене ғана кешіктіріп,
қолма-қол ақшаға айналдыруға болады. Оларға мыналар
жатады: вексельдер және өзге де қысқа мерзімді бағалы
қағаздар; талап етілетін (онкольдық) несеилер; бірінші сыныпты
қарыз алушыға берілетін несиелер.Бұл топтың активтерінің
тағайындалуының басты мақсаты – алғашқы резервтерді
толықтыру көзі ретінде қызмет ету болып табылады.
3-топ. Банктік активтердің маңызды бөлігі – банктік несиелік
портфелі. Банктің несиелері біршама табысты және ең тәуекелді
болып келеді. Бұл топ банк пайдасының басты көзін құрайды.
4-топқа инвестициялық портфель жатады. Инвестициялық
портфельді қалыптастыру екі мақсатты көздейді: банкке табыс
әкелу және ұзақ мерзімді бағалы қағаздардың өтелу мерзімінің
жақын қалуына байланысты, сондай-ақ оларды қысқа мерзімге
айналдыруда екінші реттегі активтерге қосымша ретінде болу.

Ұқсас жұмыстар

Коммерциялық банктердің операциялары

АКТИВТІ ОПЕРАЦИЯЛАР

Несиелік операциялар

НЕСИЕ ОПЕРАЦИЯЛАРЫ

Коммерциялық банктердің активті операциялары

ҚР-ның ақша-несие саясаты

Несиелік операциялар есебі

Несиелік операциялар есебін ұйымдастыру

Орталық банк

Қазақстан Ұлттық Банкі

Пәндер