Тауар саудасының Тауар саудасының ұйымдасқан формасы ұйымдаспаған формасы

Биржалық сауданың мәні және даму кезеңдері

Орындаған: Қасенова Әсел

Биржалық сауда - ол әрқашан ұйымдастырылған нарықтың бір формасы, яғни ол нормативтік акттерде көрсетілген ережеге сай қызмет ететін нарық.

сауда жүргізу, есеп айырысу және активтерді нарыққа түсірудің бекітілген ережелері болуы;

нарықтың жұмысын басқаратын ұйымның болуы шарт;

уақыт және кеңістік бойынша сұраныс пен ұсынысты шоғырландыру;

мемлекеттік органдар және қоғамдық ұйымдар тарапынан нарықтың жұмысын реттеу керек.

Нарықта активтердің қай түрі айналысқа түсуіне байланысты оны ұйымдастыру ерекшеліктері де өзгеріп отырады. Дегенмен ұйымдасқан нарыққа тән бірсыпыра ерекшеліктер бар. Олар:

Ұйымдастырылған нарық бірсыпыра белгілерге байланысты жіктеледі:

1. Сатылатын активтің түріне байланысты :

2. Ұйымдастыру деңгейіне қарай шартты түрде үшке бөлінеді:

3. Нарықтың пайда болуына қарай:

4. Сауданың жүргізілу формасына қарай:

Биржалық сауда басқа сауда формаларынан өзінің атауынан басқа да бірсыпыра белгілермен ерекшеленеді:

Биржалық сауданың даму кезеңдері

«Биржа» деген сөздің екі түрлі этимологиясы (шығу тарихы) бар.

Біріншіден, кейінгі латынның "bursa" сөзі әмиян деген ұғымды білдірсе, французша да, грекше де әмиян және студенттік шәкірт ақы деген мағынаны білдіреді екен.

Екіншіден, қазіргі Бельгияның Брюгге қаласындағы Вандер Бурзе деген дворяниннің үйінде үш әмиян салынған белгі ілінген. Сол үйдің алдындағы алаңда Еуропа қалаларынан келген саудагерлер сауда-саттық жүргізген, әсіресе ақша айырбастаумен шұғылданган (ол үшін үйдің қожасы ақы алған) .

Сөйтіп алғашқы биржа 1406 ж. пайда болып, онда Еуропаның әртүрлі қалалары мен елдерінен тауарлар айырбасталған.

Ал қазіргі биржа - сауданың ұйымдасқан түрі, сұраныс пен ұсыныстың негізінде белгілі-бір тәртіппен және еркін баға белгілеу принципіне сай стандартты биржалық активтерді сатып алу-сатуға биржалық саудагерлер кездесетін орын.