НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІ

Презентация қосу

НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР

ЕСЕБІ

ОРЫНДАҒАН : ҚАСЕНОВА ӘСЕЛ
ТЕКСЕРГЕН:
БОЛСЫНБЕКОВА Г.А.
ЖОСПАР:
Кіріспе
1.Негізгі құралдар, оларды жіктеу және бағалау.
2.Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебінің міндеттері
3.Негізгі құралдардың түсуін құжаттармен рәсімдеу
және есепке алу
4.Негізгі құралдардың амортизациясы мен
құнсыздануын есепке алу
5.Негізгі құралдардың шығуын құжаттармен рәсімдеу
және есепке алу
Қорытынды
КІРІСПЕ
Негізгі құралдар есебі Қазақстан Республикасының
бухгалтерлік есеп жөніндегі қаулысымен бекітілген
2-ҰҚЕС-ның 16 - «Негізгі құралдар есебі» бухгалтерлік есеп
стандартына сәйкес іске асырылады. Негізгі құралдар кез-
келген өндірістің маңызды факторларының бірі болып
табылады. Олардың жағдайы мен тиімді пайдалануы
қоғамның шаруашылық қызметінің нәтижелеріне тікелей әсер
етеді.Осы мақсатқа байланысты мынадай міндеттер қойылады:
Негізгі құралдарды жіктеп бағалау;
Негізгі құралдар қозғалысының есебін жүргізу;
Негізгі құралдардың амортизациясын есептеу;
Негізгі құралдарды түгендеу;
Негізгі құралдардың құрамы мен қамтамасыз етілуін талдау;
Негізгі құралдардың тиімді пайдалануын талдау;
Негізгі құралдар – өндірісте ұзақ уақыт бойы яғни бір
жылдан артық уақыт бойы пайдаланылатын, өзінің
бастапқы заттай нысанын сақтай отырып , құнын
шығарылған өнімге, орындалған жұмысқа,
көрсетілген қызметке біртіндеп бөліп-бөліп
есептелген амортизациялық аударым мөлшерінде
ауыстыратын еңбек құралдарын , яғни материалдық
активтерді айтамыз. Негізгі құралдарға ұйымның
қозғалмайтын мүлік, жер учаскелері, үйлер мен
ғимараттар, өткізуші тетіктер, машиналар мен
жабдықтар, өлшеуіш және реттеуіш аспаптары,
есептеуіш магиналар мен техникалары, көлік
тасымалдау құралдары т.б. жатады.
Негізгі құралдар мынадай белгілері
бойынша жіктеледі:
Халық шаруашылығының салалары
бойынша: өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы,
көлік, сауда, орман шаруашылығы т.б.
Функционалдық қажеттілігі бойынша:
өнеркәсіптік-өндірістік, басқа салалардың
өндірістік негізгі құралдары және
өндірістік емес.
Табиғи-заттық белгісі бойынша: жер
учаскелері; жер учаскелері мен
ғимараттар, машиналар, кемелер т.б.
Иелігіне байланысты: меншікті және
жалға алынған.
Пайдалану сипаты бойынша:
қолданыстағы, босалқы және бос
Негізгі құралдар мыналар бойынша
бағаланады:
Бастапқы құн немесе өзіндік құнмен – активті немесе ғимаратты
алуға сол сәтінде берілген, басқа өтелген әділ бағаның немесе
төленген ақшалай қаражаттың немесе оның баламасының сомасы;
Ағымдағы құнмен белгілі бір күнде қолданыста жүрген нарықтық
баға бойынша негізгі қаражаттық құны;
Өткізу құнымен (әділ бағаның) – мәмілеге дайын және жақсы
хабардар тәуелсіз тараптар арасында жасалған операциялар
кезінде активті ауыстыруға болатын сома;
Жойылу құны – шыққан шығынды тастап пайдаланылған мерзім
соңында субъект актив алатын деп үміттенетін таза сома немесе
сынған қалдықтардың қосалқы бөлшектерінің көзделетін бағасы;
Амортизациялық құнмен – жойылу құнын алып тастағандағы
өзіндік құнның орнына есеп беруде көрсетілген басқа сома мен
активтің өзіндік құны;
Баланстық құнмен – жинақталған тозу және баға түсуден
жинақталған залал сомасын алып тастағанда бухгалтер баланста
актив мойындалатын сома. Баға түсуден болатын залал – активтің
баланстық құны оның орнын толтыратын құннан артқан сома.
Халықаралық қаржы есептілігінің стандартына сәйкес
негізгі құралдар нысанының бастапқы құны мыналарды
қамтиды:
Импорттық бажды, сатып алуға шығатын өтелмейтін салықты
қоса және сауда жеңілдіктері мен қайтаруларды шегеріп сатып
алу бағасы;
Активті керек жерге жеткізуге және мекеме басшылығының
ниетіне сәйкес оның жұмыс істеуін қамтамасыз ететін күйге
келтіруге тікелей жатқызылған кез-келген шығындар;
Негізгі құралдар нысанын бөлшектеуге және жоюға және өздері
тұратын учаскеде табиғат ресурстарын қалпына келтіруге
шыққан шығындарды бастапқы бағалау, бұған қатысты
міндетті,осы нысанды сатып алған кезде, не осы кезең ішінде
босалқылар өндіруге байланысты емес мақсаттарда белгілі бір
уақыт кезеңі бойы оны пайдалану нәтижесінде мекеме өз
мойынына алады.
Ұзақ пайдалану процесінде негізгі құралдар өзгереді:
олар мекемеге түсіп, пайдалануға беріледі,
пайдалану процесінде тозады, жөндеу жолымен
қалпына келтіріледі, мекеме ішінде жылжытылады,
көнелігі немесе одан әрі пайдалануға
жарамсыздығы, сондай-ақ басқа мекемелерге беру
салдарынан есептен шығарылады.
Барлық аталған өзгерістер бухгалтерлік есепте көрініс
табады.
Мекемедегі негізгі құралдардың
бухгалтерлік есебінің міндеттері:

Негізгі құралдарды пайдаланылған Негізгі құралдарды жөндеу,
жері бойынша дұрыс есепке алу реконструкциялау және жаңартуға
және оның сақталуын бақылау; шығындардың дұрыс жұмсалуын
бақылау;

Негізгі құралдардың түсу есебін,
олардың ішкі қозғалысын, шығысын Жоюдың нәтижесін дәл анықтау,
және жойылуын құжаттармен сондай-ақ негізгі құралдардың толық
рәсімдеу және дер кезінде есепте амортизацияланбаған нысандарын
көрсету; есептен шығару;

Негізгі құралдардың амортизациясын Мүлікке салынатын салық, қосымша
дер екзінде есептеу мен есепте құнға салынатын салық слмаларын
көрсету және амортизацияны өндіріс негізгі өндірістік құралдардың
пен айналым шығындарының теңгерімдік құнынан белгіленген
құрамына енгізу; мөлшерде дұрыс анықтау.
3.НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ТҮСУІН ҚҰЖАТТАРМЕН
РӘСІМДЕУ ЖӘНЕ ЕСЕПКЕ АЛУ
Негізгі құралдар мекемеге мынадай жағдайда түседі:
Күрделі қаржы (жаңа ғимараттар, құрылыстар салу); жабдықтарды сатып
алу және орнату; заңды және жеке тұлғалардан,сондай-ақ аукциондарда
жаңа немесе ұсталған негізгі құралдар нысандарын сатып алу; негізгі
құралдар нысандарын тауарлық-материалдық құралдарға айырбастау;
жарғылық капиталға акционерлік кәсіпорындардың жарнасы ретінде
түсуі; түгендеу кезінде анықталған есепте жоқ нысандарды кіріске енгізу;
ұзақ мерзімді жалға беру шартымен негізгі құралдардың түсуі.

Тиісті құжаттардың негізінде негізгі құралдардың барлық
нысандары дер кезінде және толық кіріске енгізілуі тиіс. Мекемеге
түскен негізгі құралдар нысандарын мекеме басшысының өкімімен
құрылған арнайы комиссия қабылдайды.
4.Негізгі құралдардың амортизациясы мен құнсыздануын есепке алу

• Пайдалану барысында негізгі құралдар өзінің бастапқы
нысанын сақтай отырып, біртіндеп тозу құнын жаңадан
өндірілген өнімге аударады. Негізгі құралдар
нысандарының тозуы – олардың физикалық және
моральдық сипаттамаларынан айырылу процесі.
• Амортизация – активтің амортизацияланатын құнын
оның пайдалы қызмет мерзімінің ішінде жүйелі түрде
бөлу. Амортизациялық құн – жойылу құны шегерілген ,
активтің бастапқы құны немесе бастапқы құнының
орнына көрсетілген басқа сома. Амортизация,тіпті егер
негізгі құралдың әділ құны оның теңгерімдік құнынан
асып түссе де, негізгі құралдың жойылу құны оның
теңгерімдік құнынан аспаған жағдайда танылады. Негізгі
құралды жөндеу және оған қызмет көрсету оны
амортизациялау қажеттілігінен босатпайды. Негізгі
құралдың амортизацияланатын құны оның жойылу құны
шегерілгеннен кейін анықталады.
Негізгі құралдың амортизацияланатын құнын оны пайдалы
қызмет мерзімінің ішінде жүйелі түрде бөлу үшін әр түрлі әдістер
пайдаланылуы мүмкін. Бұларға мынадай әдістер жатады:
Біркелкі есептеу әдісі, егер бұл жағдайда
оны тарату құны өзгермейтін болса, негізгі
құралдың пайдалы қызмет мерзімінің ішінде
тұрақты амортизация сомасын есептеу болып
табылады;
Азайтылатын қалдық әдісі пайдалы қызмет
мерзімінің ішінде амортизация есептеу
сомасының азаюына алып келеді;
Өндіріс бірлігінің әдісі болжамды пайдалану
немесе болжамды өнімділік негізінде
амортизация сомасын есептеуден тұрады.
5.НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ШЫҒУЫН ҚҰЖАТТАРМЕН РӘСІМДЕУ ЖӘНЕ ЕСЕПКЕ АЛУ

Мекемелердің өндірістік шаруашылық барысында негізгі
құралдардың құрамында мынадай себептермен өзгерістер болады:
Негізгі құралдардың қажет емес нысандарын өткізу (сату);
басқа мекемелерге ақысыз тегін беру (сыйлау);
Көнерген, моральдық тозғаны, сұрапыл апатқа ұшырауы бойынша
жою ( шығысқа шығару );
Мекеме ішінде жекелеген нысандардың жылжуы;
Басқа кәсіпорындарға олардың жарғылық капиталына салым
түрінде беру;
Негізгі құралдар нысандарының түгендеу кезінде жетіспеуі немесе
бүлінуі;
Негізгі құралдар нысандарын арзандату.
Ұйымның негізгі құралдар есебін қарастыру барысынд
мынадай қорытындылар мен ұсыныстар жасауға бола
- Кәсіпорындағы негізгі құралдардың операциялар
барысындағы негізгі құралдар қозғалысының есебі
12 «Негізгі құрал-жабдықтар» деп аталатын бөлімінің
шоттарында жүргізіледі. Ұйымдағы бухгалтерлік есеп
Қазақстан стандартқа сай ұйымдастырылады.
- Ұйымда бухгалтерлік есеп стандарттар мен бухга
есеп шотының Бас жоспарын қолдануда кемшіліктер
Ұйымда жүргізіліп жатқан операциялар алғашқы құж
өз уақытында толтырылмайды. Мұның бәрі қателікте
туындауына жағдай жасайды.
- Ұйымның негізгі өндірістік қорларды тиімді пайд
негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін арттыру қаж
- Қор қайтарымы деңгейінің өзгеруіне біршама фа
әсерін тигізеді.

Ұқсас жұмыстар

НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ КІРІСІМЕН ШЫҒЫСЫ.

Негізгі құралдардың аналатикалық есебін тіркеу

«1С: Бухгалтерия 8 Казахстан үшін» бағдарламасының сипаттамасы

Негізгі құралдарды жөндеу шотының мәліметтері

Кәсіпорын, оның өндірістік қорлары

Амортизацияның әдістері

1с бухгалтерия мүмкіндіктері мен ерекшеліктері

Төленбеген капитал шоты

Жарғылық капиталдың есебі

Бухгалтерлік есеп

Пәндер