Туынды бағалы қағаздардың негізгі ерекшеліктері

Презентация қосу

Орындаған: Қасенова Әсел
ФН-305
Туынды бағалы қағаз деген
базистік активтердің бағасы өзгеруіне
байланысты, яғни осы бағалы
қағаздың негізі болған активке
шығарылған мүліктік құқықты
(міндеттемені) білдіретін құжатсыз
формадағы бағалы қағаз.
Базистік активтерге тауарлар (астық, ет, мұнай, алтын және
т.б.), негізгі бағалы қағаздарға акция және облигация жатады.
Туынды бағалы қағаздар деп аталуының себебі, олар негізгі
классикалық бағалы қағаздарға (акция, облигация)
шығарылады.
Туынды бағалы қағаздарды сатып алу-сату үшін екі жақ
мерзімді мәмілеге келеді.
Онда мәміле жасаушылар көрсетілген активті болашақта алу,
бірақ шарттаскан кездегі баға бойынша жеткізіп беру
көзделеді.
Туынды бағалы қағаздарды қолданып жасалған мерзімді
мәміле туынды бағалы қағаздар нарығында сатып алынады
және сатылады.
Басқаша айтқанда, туынды бағалы қағаздар нарығы - ол
мерзімді нарық.
Мерзімді нарықтың басқалардан өзгешелігі - мәміленің
орындалуы (шарт жасасқан кездегі бекітілген бағаммен
активті жеткізіп беру) болашақтағы келісілген мерзімде
жүзеге асырылады.
Мерзімді мәмілелер әртүрлі
активтерге, атап айтқанда,
бағалы қағаздарга, банктік
депозитттерге, индекстерге,
валютаға, қымбат металдарға,
шикізат тауарларына және
мерзімді шарттардың өзіне
жасалады.
Туынды бағалы қағаздарды шығарып,
айналысқа түсірүдің мақсаты - кез-келген
биржалық активтердің бағасының
ауытқуынан тек пайда табу ғана емес,
сонымен бірге бағаның қолайсыз өзгеруіне
байланысты қауіптен сақтандыру.
Туынды бағалы қағаздардың негізгі ерекшеліктері:
Шетел экономикалық әдебиеттерінде туынды
бағалы қағаздарды деривативтер
(derivatives - ағылшынша, туынды) деп те
атап, әдетте, оларға форвардтарды,
фьючерстерді, бағалы қағаздарға
шығарылган опциондарды, варранттарды,
депозитарлық қолхаттарды және т.б.
жатқызады.
Форвардтық нарық мерзімді нарықтың ең алғашқы
формасы. Ол тауарлар бағасының тұрақсыздығына
байланысты XVIII-XIX ғасырларда Еуропада сатып
алушы мен сатушы тауардың мөлшерін, шамамен
жеткізіп беру уақытын және болашақтағы бағасын
көрсетіп мәміле жасасқан. Дәл осындай келісімдер
қазіргі кезде, әсіресе, шетел валютасымен
банкаралық сауда-саттықта қолданылады (әрине,
онда жеткізіп беру уақыты дәл көрсетіледі).
Форвард

активті сатып алу-сату жағдайлары
туралы алдын-ала келісілген, бірақ
болашақта орындалатын биржадан
тыс жасалатын мерзімді шарт.

Бұндай шарт саудаға түсіру үшін келісілген
актив бағасының қолайсыз өзгеруінен
сақтандыру үшін жасалады, яғни бағасы
өскенде шартты сатып алушы ұтса,
төмендегенде сатушы ұтады.
Фьючерс

мәмілеге келген кезде бекітілген
бағамен белгілі-бір бағалы қағаздың
стандартты мөлшерін болашақта сатып
алуға немесе сатуға жасасқан шарт.

Бұл стандартты шартта фьючерстің
барлық параметрі - мерзімі, стандартты
лоттың көлемі, сақтандыру депозиті
көрсетіледі.
Фьючерстік нарық Форвардтык нарық

1. Сауда-саттық биржада жүргізіледі Форвардтык мәміле - ол банкаралық
мәміле, яғни биржадан тыс мәміле

2. Фьючерстік шарт стандартталған Шарт жағдайларын екі жақ мәміледе
келіседі
3. Мәмілеге екі жак катыспайды, Екі жақ - сатып алушы мен сатушы
оның орындалуына есеп айырысу кездесіп, мәміле жасасады
(клирингтік) палатасы кепілдік
береді
4. Фьючерстермен саудада күнбе-күн Форвардтармен саудада келісілген
есеп айырысады және сактандыру мәміле мерзімі біткен соң ғана есеп
жарнасы төленелі айырысады

5. Фьючерстік нарықта кұкыктык- Форвардтык нарықта кұкықтык-
міндеттеме еркін басқаға беріледі міндеттеме басқаға берілмейді

6. Фьючерстік нарықта мәмілені жою Форвардтық нарықта мәмілені жою
я жеткізіп берумен, я кері мәмілеге тек қолма- қол ақша телеумен
келумен жүзеге асырылады жүзеге асырылады.

Ұқсас жұмыстар

Фьючерстік нарық Форвардтык нарық

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР

Мемлекеттік бағалы қағаздар

Бағалы қағаздар портфелі

Бағалы қағаздар

Бағалы қағаздар нарығы, оның қызметі және құрылымы

Бағалы қағаздар нарығы

Әлемдік бағалы қағаздар нарығы

Инвестициялық портфельдің құрамы мен құрылымы бойынша тұсаукесері

Бағалы қағаздар нарығының субъектілері және экономиканың дамуындағы ролі мен орны

Пәндер