Сабынкөктер тұқымдасы: Норичник (Scrophularia) туысының морфологиясы, таралуы және қолданылуы

Қазақстан-Ресей Медициналық Университеті

Презентация

Тақырыбы:

Сабынкөктер тұқымдасы. Норичник туысы. Седоватый түрі.

Орындаған: Базарбаева С. Қ.

Топ: 103 А Фармация

Қабылдаған: Алдансугурова Ш.

Тақырыптың өзектілігі:

1. Норичник туралы жалпы түсінік.

2. Биологиялық ерекшелігі.

3. Табиғатта таралуы.

4. Қолданылуы.

Норичник (лат. Scophularia) -көпжылдық шөптесін тектес өсімдік. Б. Н. Головкиннің кітабында «норичник» атауы «норица» ауруынан шыққан. «Норица» деп осы шөппен емделген жылқылардың ойық жарасын атаған.

Көпжылдық, сирек екіжылдық немесе бір жылдық шөптер, кейде ұсақ бұталар. Олардың жапырақтары тұтас немесе бөлшектелген, тұтас немесе қырланған, төменгі қарама-қарсы, жоғарғы балама. Гүлдері айқын емес, көбінесе жасыл, сары немесе күлгін, ұзын, шанышқылы болып келеді. Жемісі - екі қанаты бар овоидті немесе дерлік сфералық полиспермді капсула; көлденең әжімдер бар сопақ тұқымдар.

Норичник тенистый

Норичник крылатый

Норичник гранитный

Норичник меловой

Норичник узловатый

Норичник тонкий

Норичники являются кормовыми растениями для бабочек: огнёвок Anania verbascalis, Pyrausta aerealis, совки Diarsia florida, шашечницы красной (Melitaea didyma, Melitaea didyma occidentalis), шашечницы буроватой (Melitaea trivia fascelis), Neoharpyia verbasci, капюшонницы тёмно-серой (Shargacucullia blattariae), капюшонниц Shargacucullia caninae, Shargacucullia erythrocephala, Shargacucullia scrophulariphila, капюшонницы обыкновенной

Бұрынғы КСРО-да 70-тен астам түрі бар, негізінен Кавказ бен Орта Азия.

Еуропалық Ресейде бес түрі жабайы түрде өседі, олардың ең көп тарағандары: Норичник узловатый немесе шишковатый (Scrophularia nodosa) және Норичник крылатый(Scrophularia alata) .

Норичник теневой (Scrophularia umbrosa) - бұрынғы КСРО-ның еуропалық бөлігінің оңтүстік-шығысының эндемикасы.

Сегіз түрі Қырым флорасында өседі, олардың ең көп тарағандары: норичник узловатый (Scrophularia nodosa), Норичник скальный (Scrophularia rupestris) және Норичник собачий (Scrophularia canina) . Қырымдағы екі түрі - Норичник гольде(Scrophularia goldeana) және Норичник тонкий (Scrophularia exilis) - эндемиялық болып саналады.

Шамамен 90 [3] түрі, негізінен Еуразияның қоңыржай және субтропикалық аймақтарында, бірнеше түрлері - Солтүстік және Орталық Америкада және Африкада.

Норичник құрамында сапониндер мен алкалоидтар болғандықтан, олар ірі қара мен қойға улы болып келеді.

Көптеген норичниктер жақсы мелиферді өсімдіктер болып табылады.

Норичник шишковатый - халықтық медицинада кеңінен қолданылатын дәрілік өсімдік. Норичник Бюргера (Scrophularia buergeriana) Ресейдің Қиыр Шығысында өседі, қытайдың дәстүрлі медицинасында жүрек бұлшықетін нығайту және қандағы қантты азайту үшін қолданылады.

Норичник узловатый-дың түрлі формалары сәндік ретінде өсіріледі.

Қорытынды:

Қорытындылай келе, біз бүгінгі сабақта Сабынкөктер тұқымдасына жататын Норичник туысы жайлы жаңа мәліметтермен таныстық. Оның таралуы, түрі, қолданылуы жайында ақпарат алдық.

Ұқсас жұмыстар

Қалампырлар тұқымдасы мен Жарықдәрі (Herniaria) туысының ботаникалық сипаттамасы, таралуы және дәрілік қолданылуы

Сарғалдақтар тұқымдасы: морфологиясы, тұқымының химиялық құрамы және Қазақстандағы таралуы

Магнолия тұқымдасы (Magnoliaceae): таралуы, морфологиясы және экономикалық маңызы

Астық (Poaceae) тұқымдасы: морфологиясы, таралуы және экономикалық маңызы

Шегіршіндер тұқымдасы (Ulmaceae): Қазақстандағы Ulmus (қарағаш) және Celtis (таудаған) түрлерінің морфологиясы мен таралуы

Мысықтәрізділер тұқымдасы (Felidae): түрлері, сипаттамасы, таралуы және көбеюі

Терек (Populus) туысы: түрлері, морфологиясы, таралуы және қолданылуы

Қашқаргүл тәрізділер (Asteraceae): морфологиясы, таралуы және шаруашылық-дәрілік маңызы; итошағанның сипаттамасы мен қолданылуы

Сүмбіл (Hyacinthus): тарихы, морфологиясы және Қазақстандағы таралуы мен қолданылуы

Пияз тұқымдастары мен сарымсақтың морфологиясы, таралуы және қолданылуы

Пәндер