Антропогендік ластану

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Л.Н.ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Антропогендік
ластану.
Орындаған: Бауыржанова Айғаным
Топ: Эг-23
Қабылдаған: Бакешова Ж.У

Нұр-Сұлтан 2020
Жоспар:
1. Жалпы түсінік.
2. Aтмосфераның антропогендік ластанудың негізгі
көздері.
3. Автокөліктен ауаға шығарылатын зиянды заттар.
4. Өнеркәсіптік ластану.
5. Қорытынды.
Жалпы түсінік
Антропогендік ластану — адамның
шаруашылық іс-әрекеті салдарынан болатын
ластану; мұндайда табиғи ластанудың құрамы
мен қарқындылығына оның тікелей де, жанама
да ықпалы қосылады. Соғыс өнеркәсібіне
байланысты антропогендік ластану өте апатты
болып келеді. Атом қаруы қолданылатын
соғыстың зардаптары "ядролық қыс"
апокалипсисіне апарып соғуы мүмкін. Ол да
шектен асқан антропогендік ластану салдары
болып шығады.
Антропогендік ластанудың негізгі
көздері.
Тек өндірістік кәсіпорындарының ғана қоршаған ортаға әсер
етіп ластануын мынадай негізгі түрлерге бөлуге болады:
шикізат материалдар, құрал-жабдықтар, отын, электр
энергиясы, су, қалдықтар, өнімдер, атмосфераға таралатын (газ,
бу, ауа тозаңы), энергетикалық шығарындылар, шу,
инфрадыбыс, ультрадыбыс, жарық, электромагниттік өріс,
лазерлі сәулелер, иондағыш шығарындылар т.б. Биосфераны
ластайтын компоненттердің хим құрамы отын - энергетика
ресурстарының түріне, өндірісте қолданылатын шикізатқа
оларды өндейтін технологияға байланысты келеді.
Антропогендік факторлар әсерінің артуынан күрделі
экологиялық проблемалар; парник эфектісі, қышқыл жаңбыр,
ормансыздандыру, ядролық қыс, озон қабатының жұқаруы мен
тесілуі, шөлейттену т. б. атмосфераға антропогендік жер
тікелей немесе жанаша түрде болуы мүмкін.
Атмосфералық ауаның ластануынан пайда болатын қауіп:

-Смог
-Қышқыл жаңбыры
-Парниктік эффект
-Озон қабатының бұзылуы
Автокөліктен ауаға шығарылатын зиянды
заттар.
Атмосфераға зиянды заттарды шығаруда
автокөліктер үлкен орын алады.Қазақстанның
үлкен қалаларында автокөліктердің зиянды
заттарды шығарудағы үлесі 60 – 80 пайыз
құрайды. Ал Алматы қаласында — 90 пайыз.
Ең көп тарайтын улы заттар – углеродтың
оксиді (СО), күкірттің диоксиді (SO2) азоттың
оксиды (МОх) көмірсутегі (Cn Hm) және қатаң
заттар (шаң). Атмосфераға одан да гөрі улы
заттар шығады, мысалы, фтордың қосындысы,
хлор, қорғасын, сынап және бензапирен. Осы
күндері атмосфераға 500-ден астам улы заттар
шығады екен, оның саны күннен күнге
ұлғаюда.
Автокөліктен бөлінетін зиянды
заттар.
Көлік түтіні құрамында бензинге қосылатын тетраэтил-
қорғасынның жануынан бейорганикалық қорғасын да
бөлінеді. 1 литр бензин құрамында 1 гр
тетраэтилқорғасын болады. Бензиннің құрамына
траэтилқорғасынды антидетонатор ретінде қосады.
Тетраэтилқорғасынның жануы кезінде бөлінген
қорғасын қосылыстары бүкіл планета атмосферасына
таралады. Соңғы 100 жыл ішінде Гренландия
мұздықтарында қорғасынның мөлшері 5 есе, ал судағы
еріген қосылыстарының мөлшері соңғы 20 жылда
мұхитта 10 есеге көбейген. Атмосфераға бөлінетін
қорғасыннын 86% автокөліктерден бөлінеді.
Өнеркәсіптік ластану.
Мұнай өндіру, өңдеу, Мұнай химия
өнеркәсібі атмосфералық ауаға
көмірсутектер, күкіртті сутектер және басқа
да иісі жағымсыз заттар бөледі.
Синтетикалық каучук заводтарынан ауаға -
стирол, дивинил, толуол, ацетон, изопрен
және т.б. бөлінеді. 90-шы жылдардың Қара металлургия. Шойын балқыту, оны құрышқа қайта
соңында жасаған зерттеулер бойынша өңдеу кезінде де атмосфераға лас түтін көп бөлінеді. 1
Қазақстанның Каспий өңіріндегі тек Мұнай тонна шойынды балқыту кезінде 4,5 кг шаң, 2,7 кг күкіртті
өндіретін орындарынан жылыша газ, 0,5-0,1 кг марганец бөлінеді. Онымен қоса қоршаған
атмосфераға 184 ООО тонна әртүрлі ортаға біраз мөлшерде мышьяк, фосфор, сурьма, қорғасын
зиянды заттар бөлінеді қосылыстары, сынап парлары, шайырлы заттар бөлінеді.
Түсті металлургияда атмосфераны шаңмен, газбен ластау
көзі болып табылады. Түсті металлургиядан атмосфералық
ауаға шаңды заттар, мышьяк, қорғасын және т.б. заттар
бөлінеді. Электролиз арқылы алюминий алу кезінде де
электролиздік ванналардан көптеген шаңды және газды
фтор қосындылары бөлінеді. 1 тонна алюминий алу үшін
электролиздердің түрі мен қуатына байланысты 33-47 кг
фтор жұмсалып, оның 65% қоршаған ортаға тарайды.
Қорытынды.
Атмосфераны қорғау – атмосфера қабаттарының химиялық
және энергиялық тұрақтылығы мен тепе-теңдігін сақтауға
арналған шаралар жиынтығы. Адам баласы өзінің
материалдық мұқтаждығын өтеу үшін өнеркәсіпті, автокөлікті,
ғарышты, су көліктерін пайдалана отырып, атмосфераның
ластануына жол береді. А. қ-дың негізгі шаралары – ірі кен
байытатын, мұнай өнімдерін өндіретін және оларды өңдейтін
өнеркәсіп орындарында аз қалдықты немесе қалдықсыз
технологияға көшіру, автокөліктерден, ұшақтардан, жылу
қазандықтарынан бөлінетін газ тәрізді, аэрозол, ауыр
металдар, фенолдар, т.б. зиянды заттардың шекті мөлшерден
асып кетпеуін бақылау.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Ғаламдық проблемалар

Қышқылдық жаңбыр

Қышқылдық жаңбырлар

ҚТҚ қоршаған ортаның ластануы

Химиялық ластану

Жоғарғы атмосфераның антропогендік ластануы

Ластаушы заттарды атмосфераға тастауды бақылау

Радиациялық және химиялық қауіптілік

Қоршаған ортаның антропогенді әсер

Топырақ экологиясы

Пәндер