Семей жерінде

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі
әл–Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Қазақстанның ядролық қарусыз әлем үшін бастамалары және
қазіргі заман талабына сай қауіпсіздігі мен әлемдік бұқаралық ақпарат
құралдары.
Орындаған: Каирова Асель

Тексерген: Сайлан Б.С.
Алматы 2019 жыл
Қарастырылатын тақырыптар:

Ядролық қару – адамзатқа төнген
қауіп.

Қазақ елі – ядролық сынақ
зардаптары.

Қазақстан – ядросыз әлем қозғалысының
көшбасшысы
Ядролық қару – адамзатқа төнген
қауіп. Ядролық қару аты қорқынышты.
Алайда мұндай қаруы жоқ
елдер бар елдерге «мықты» деп
қарайтыны анық. Тағы бір айта
кетерлігі, қаруы бар елдердің де
көңілі тыныш отыр деп ешкім
айта алмайды. Шындығына
келгенде жаппай қырып-
жоятын тажалды өндіріп,
сақтап орасан зор шығындарға
батып отырып та
Бүгінде қуатты қаруға мына елдер тыныштығыңды сатып ала
иелік етеді: АҚШ, Ресей,Франция, алмайтының белгілі болды.
Ұлыбритания, Қытай, Үндістан,
Солтүстік Корея (КСРО
ыдырағаннан кейін ядролық қаруды
өз иелігіне алды), және Пәкістан.
Сонымен қатар, бұл елдердің
қатарында Израильді де қосуға
болады.
Бұл тізімге Украина да кірген болатын.
Алайда, украиндар 90-жылдары алапат
қарудан бас тартып, ресми түрде
бейбітшіл халық деген мәртебеге ие
болған.
Қазақ елі – ядролық
сынақ зардаптары

Атом бомбасынан қазақтың да көрген азабын айтып тауысу қиын.
Кеңес Одағы артынша Семейде 1949 жылдың 29 тамызында 22
тонналық ядролық бомбаның алғашқы сынағын өткізді. Жергілікті
уақыт бойынша 07:00-де болған қуатты жарылыстан аймақ бір
мезетте радиациялық күлге оранды... Семей жерінде 40
жыл бойы сынақтан
өткен ядролық
зарядтардың
жиынтық қуаты
Хиросимаға
тасталған атом
бомбасынан 2,5 мың
есе асып түседі

бір мезетте 350 млн
адамның өмірін
жалмауға қауқарлы
СОВЕТ ҮКІМЕТІ ҚАЗАҚСТАН АРҚЫЛЫ ЯДРОЛЫҚ ҚАРУҒА
ҰМТЫЛДЫ

Ядролық қарудың мүмкіндігін байқау мақсатында сынақ
өткізуге Қазақстанның Семей аймағы таңдап алынды.

Қазақстан аумағында 1949 жылдан Семей ядролық сынақ
полигоны жұмыс істегені мәлім. Онда 40 жыл ішінде,
шамамен 500 ядролық сынақ жасалды. Тәуелсіздік
алғаннан кейін Қазақстан полигонды жауып, өз еркімен
ядролық қарудан бас тартқан алғашқы мемлекет ретінде
тарихта қалды.
Ядролық қарусыздану –
Қазақстан басымдық беріп
отырған мәселелердің бірі. Еліміз
– халықаралық бітімгершілік
үрдістердің белсенді
қатысушысы. Сарапшылардың
пайымынша, мемлекетіміздің осы
тұрғыдағы беделі мен тәжірибесі
әлем қауымдастығы үшін аса
құнды
6 тамыз - халықаралық ядролық
қаруға қарсы күн.
Семей сынақ алаңын Қазақстан әлемдегі
жабу – ядролық төртінші ядролық
қарусыз әлем құру арсеналдан өз еркімен
жолындағы қазақ бас тарта отырып,
халқының ұлы ядролық қатерді
қадамдарының бастауы жоюдың табанды
болды. Осы тарихи жақтаушысы болып қала
шешімнен кейін Не берді. Бүгінде ядролық
вада, Лобнор, Жаңа қаруды таратпау және
жер секілді ірі қарусыздану
полигондардың үндері мәселелерінде
өшті. Қазақстан Семей Н.Ә.Назарбаевтың және
сынақ алаңы жабылған Қазақстанның
сәттен бастап адамзат көшбасшылығын
тарихындағы ең зұлмат халықаралық
сойыл – ядролық қауымдастық
қарумен күрестің мойындады да, ерекше
көшбасшысы атанды құрметтейді.

Семей сынақ алаңы жабылған 29 тамыз БҰҰ-ның
қарарымен – «Ядролық сынақтарға қарсы іс-
қимылдың халықаралық күні» ретінде жарияланды.
Қазақстан – ядросыз әлем қозғалысының көшбасшысы.

Қазақстанның антиядролық
бастамалары көпке аян, өзгеге
үлгі. Біздің еліміз – қарусыздану
және жаппай қырып жою қаупі
зор қаруды таратпау жөніндегі
жаһандық қозғалыстың көш
басында келетін мемлекеттердің
бірі. Бұны дүниежүзі мойындап
отыр. Елдің бейбіт әлем құру
төңірегіндегі беделі басым дейді
халықаралық сарапшылар. Игі
бастама БҰҰ Қауіпсіздік
Кеңесінің қабырғасында да
Қазақстан тарапынан тұрақты
түрде көтеріліп жүр.
Ядролық қару бұдан былай Орталық Азияда ұлттық қауіпсіздікті
қамтамасыз ету факторы болып саналмайды.

Елбасымыз «Соғыста жаппай қырып-жоятын қарулар –
ядролық, химиялық, биологиялық және ғылым жетістігі
негізінде ойлап табылатын басқа да кез келген қару
түрлерін қолданудан қашып құтылу мүмкін болмайды. Бұл
бүкіл адамзаттың қырылуына алып келеді. Жаппай қырып-
жоятын жаңа қару түрлерін жасау үшін ғылыми
жаңалықтарды пайдалануға тыйым салатын халықаралық
құжат әзірлеп, оны орындауды міндеттеу маңызды», – деп
орынды ұсыныс білдірді.
ЕРЖАН АШИКБАЕВ, Қазақстан
Республикасының Сыртқы Істер Министрінің
орынбасары: 1991 жылдан бастап қолға алынған
бастамаға бүгінде әлем елдері де
қолдауларын білдіріп, қосыла бастады.
Бұл алдымен Нұрсұлтан Назарбаевтың
ел тағдырын шешкен қаулысы болды.
Елбасының әлемдегі көлемі жағынан
екінші орында тұрған Семей ядролық
полигонын жабу туралы шешімі
Қазақстанның жаңа тарихын ашып берді,
адамзатқа ядролық сынақтарсыз болашақ
сыйлады.

- Жаппай қырып-жою қаупі зор қарулардың ішінде
ядролық қарудың күйреткіш күші ең жойқын деп
саналады. Бұл қауіп-қатер әлем елдерінің басым «Бір елдің тәуекелге
көпшілігін алаңдатпай қоймайды. Сондықтан да барып, өзгелерге үлгі
Елбасы алғашқылардың бірі болып жаһандық
ұсынуы, жалпы
мәселені халықаралық деңгейде көтерді. Ол әрдайым
өз сөзінде және «Әлем. ХХІ ғасыр» манифесі
адамзаттық мүдде үшін
бағдарламалық құжатында бейбітшілікке деген әрекет етуі кез-келгеннің
көзқарасын айқын білдіреді. Әлемді өзін-өзі құртуын қолынан келе бермейтін
тоқтату үшін алдымен жер бетін ядролық қарудан көрегендік.»
тазартып арылту керектігін алға тартады.
ОЛЖАС СҮЛЕЙМЕНОВ, «НЕВАДА-СЕМЕЙ» ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ ЖЕТЕКШІСІ

- Қоғамдық қозғалыстар мен үкіметтік емес
ұйымдар ядролық қаруға қарсы күрес
жолындағы түрлі бағыттағы бастамаларға
қандай көмек жасай алатынын осындай
жиындарда талқылауымыз керек. Сондай бас
қосулардың бірі Алматыда өтеді. «Невада-
Семей» қозғалысының 30 жылдығына арналған
конференцияға Америка, Жапония және тағы
басқа елдердің сала өкілдері қатысады.
Жапония Қазақстанның ядролық қаруға қарсы
күрес жолындағы басты үзеңгілесі саналады.
Өйткені қос ел де қатерлі қарудың ащы
тауқыметін тартқан, тағдыры ортақ. Бүгінде
тараптар әлемді ядролық қарудан азат ету үшін
бірлесу туралы шешімге келді.
АҚШ Мемлекеттік хатшысы
Рекс Тиллерсон: Қазақстан
туралы

«Ядролық қарудан құтылудың
нәтижесінде әлем Қазақстанды
ядролық агрессорға айналуы
мүмкін «аластатылған» мемлекет
ретінде қарастырмайды. Ол өзінің
ядролық көршілері – Ресей мен
Қытайдың дұшпанына да
айналған жоқ.

Бұл өңірлік және халықаралық бейбітшілік пен өркендеуге елеулі
үлес қосып отырған заманауи мемлекет. Қазақстан өзінің
шешімінен тек пайда көрді», – деді АҚШ-тың Мемлекеттік хатшысы.
«Бұрынғы кәсіби қызметімде Президент Нұрсұлтан Назарбаевпен
бірнеше рет кездестім және оған осы шешім туралы сұрақ қоюыма
мүмкіндік болды. Ол маған бұл шешімге ешқашан өкінбейтінін
және сол күндердің бірінде бұл жоба жас еліміз үшін жасаған ең
зор жақсылығы екенін айтқан болатын», деп еске алды Рекс
Тиллерсон.
Қорытынды:
Әлемдік қауымдастық Қазақстанның жер бетінде
бейбітшілік орнату үшін ядролық қарусыздану және ол
қаруды таратпау бойынша белсенді түрде жүзеге
асырып жатқан жаһандық бастамалары үшін алғыс
білдіруі керек деп санаймын. Қазақстан
Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан
Назарбаевтың Семей ядролық сынақтар жүргізу
полигонын жабу шешімі мен одан кейінгі де осы
төңіректе қолға алған ірі халықаралық жобаларын әлем
жұртшылығы барынша қолдап келеді. Жапония да –
ядролық қарудың жойқын күшінен жапа шеккен ел.
Сондықтан қос мемлекет халқы да зұлмат қарудың ащы
тырнағының кесірін тартты. Ендеше әлемді ядролық
қарудан азат ету үшін бар бастамаларды бірлесіп іске
асыруымыз керек. Ядролық қарусыздану – Қазақстан
басымдық беріп отырған мәселелердің бірі. Еліміз –
халықаралық бітімгершілік үрдістердің белсенді
қатысушысы. Сарапшылардың пайымынша,
мемлекетіміздің осы тұрғыдағы беделі мен тәжірибесі
әлем қауымдастығы үшін аса құнды
Пайдаланылған әдебиеттер:

• https://
egemen.kz/article/159522-qazaqstan-yadrolyq-qarusyz-
alem

•https://kk.wikipedia.org/wiki/
Ядролық_қарусыз_әлем_жөніндегі_декларация

• https
://bigox.kz/yadrolyk-karusyz-alem-kurudagy-kazakstan-r
espublikasynyn-roli
/

Ұқсас жұмыстар

Семей орманы МОТР РММ - нің құрылу және дамуының қысқаша тарихы

Қазақстандағы экологиялық проблемалар мен әлеуметтік-демографиялық үрдістер (1946-1991)

Ертіс өзені

Ядролық қару жаппай қырып - жою қаруы

Вирустардың жіктелу принциптері. Олардың номенклатурасы. Вирустардың көбеюінің ерекшеліктері және сатылары

Семей ядролық полигонының экологиялық зардаптары

Ядролық қарусыз әлем

Семей ядролық полигоны

Қазақстандағы патша әкімшілігінің қоныс аудару және жер саясаты

Ақмола облысы құрамындағы қазақтардың үлес салмағы

Пәндер