ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ДӘСТҮРЛІ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

Презентация қосу

ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ДӘСТҮРЛІ
ШАРУАШЫЛЫҒЫ
БҰЗЫЛУЫНЫҢ САЛДАРЫ
КІРІСПЕ

• 1.КСРО-ның құрылуы

• 2.Ф.И.Голощекиннің «Кіші Қазан» идеясы

• 3. «Бесеудің хаты» Т.Рысқұловтың И.Сталинге хаты-ащы шындықтың ақиқаты

• 4.Екінші дүниежүзілік соғыстағы ірі шайқастарға қазақстандықтардың қатысуы,партизан
қозғалыстары және ерліктері
• 5.Соғыс жылдарындағы ғылым,мәдениет және халыққа білім беру қызыметі
КСРО-НЫҢ ҚҰРЫЛУЫ
• Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы (Кеңес Одағы, КСРО) — Еуропада және
Азияда 1922 жылдан 1991 жылға дейiн өмір сүрген мемлекет. КСРО Еуразияның 41%
бөлiгiнде орналасты және 1917 жылдан дейін Ресейлiк империя Финляндия, Поляк
патшалығының бөлiгiнсiз орналасатын және (Карстың жерi, қазіргі Түркия) кейбiр
басқа аумақтағы әлемiнiң елдері арасында орналасқан ауданы бойынша өте iрi
болды.
• 1917 жылғы Конституцияға сәйкес, КСРО бiртұтас одақ, көп ұлтты және социалистiк
мемлекет болып жарияланды.
• Ауғанстанмен, Венгриямен, Иранмен, Қытаймен, (1948 жылдың 9 қыркүйегiнен)
Солтүстік Кореямен, Моңғол елмен, Норвегиямен, Польшамен, Румыниямен, Түркиямен,
Финляндиямен, Чехословакиямен және тек қана теңiздегi АҚШ-тан, Швециямен және
Жапониямен КСРО-ның Екiншi дүниежүзілік соғысынан кейiн жаяу шекарасы болды.

• КСРО Ресей КФСР, Украин КСР, Беларусь КСР және Закавказ СФСР бiрiгуі жолымен 1922
жылдың 30 желтоқсанында құрылды.
“КІШІ ҚАЗАН”
• “Кіші Қазан” ұғымын ойдан шығара отырып, іске
асырған Голощекин. Ол — саяси-теориялық білімі аса
төмен, ең бастысы Қазақстанның экономикалық-
әлеуметтік даму ерекшеліктерінен хабары жоқ адам-
тын. 1925 жылы басшы болып келгеннен бастап, оның
тар өрісті солақай саясатының арқасында Қазақстан
халықтары бұрын-соңды болмаған көптеген
ауыртпалықтарды бастан кешірді. Соның
алғашқыларының бірі — “Кіші Қазан” науқаны болды.
Голощекин Қазақстанда Қазан революциясы іске
аспаған, сондықтан “Кіші Қазан” революциясын жасау
керек деп байбалам салды.
БЕСЕУДІҢ ХАТЫ
• Бесеудің хаты — қазақ зиялыларының БК(б)П Қазақ өлкелік
комитетінің бірінші хатшысы Ф.И. Голощекинге жолдаған хаты
(1932 ж. 4 шілде). Бастапқыда И.В. Сталинге арналып
жазылған. Бесеудің хаты республикадағы мал
шаруашылығының күйрегендігі салдарынан елді алапат
ашаршылық жайлағандығын айтып сақтандырған алғашқы
дабылдардың бірі болды. Хатта қазақ ауылындағы
социологиялық қайта құрулар бүкіл халықтық қасіретке
айналып, барлық әлеуметтік топтарды — байларды,
орташаларды, кедейлерді қамтығаны, күштеп ұжымдастыру
мен отырықшыландыру, алым-салық жинаудағы қиянаттар
жұрттың жаппай аштық пен індетке, ауа көшуіне әкеліп
соққандығы шыншылдықпен баяндалды..
• Бірақ құжатта жергілікті жерлерде жіберілген “асыра сілтеушіліктерге” солшыл
коммунистер айыпты деп көрсетілді. Елді ауыр жағдайдан құтқарудың жолдары ұсынылды.
Хаттың авторлары — жазушы Ғабит Мүсірепов (1902—1985), Қазақ мемлекеттік
баспасының меңгерушісі Мансұр Ғатаулин (1903—1938), Алматы Комвузының басшы
қызметкерлері Емберген Алтынбеков (1904—1954) пен Мұташ Дәулетқалиев (1904 —
1982), Қазақ АКСР Мемлекеттік жоспарлау комиссиясының сектор бастығы Қадыр
Қуанышев (1906 — өлген жылы белгісіз) қуғынға ұшыратылды. Хаттың жазылуына Халком
Кеңесінің төрағасы Ораз Исаев түрткі болған. Бесеудің хаты қазақ зиялыларының
тоталитарлық тәртіпке наразылығының бір көрінісі болып табылады.
ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ

• Ұлы Отан соғысындағы жеңіске Қазақстанның мәдени
қызметкерлері де үлкен үлес қосты. Ғылым және өнер
адамдарының шығармашылық еңбегі майдандағы кеңестік
әскерлердің ерлігімен, жұмысшылар мен колхозшылардың
тылдағы даңқты істерімен қатар Ұлы Отан соғысының ерлік
тарихына өзіндік жарқын із қалдырды. Бұл кезеңдегі әдебиеттің
негізгі тақырыбы - патриотизм және Отанды қорғау. Жамбыл
Жабаевтың «Ленинградтық өрендерім», Ә.Тәжібаевтың
«Ленинград» өлеңдері, 3.Шашкин, Қ.Аманжолов,
Ә.Сәрсенбаевтың шығармалары көпке белгілі болды.
• Бірқатар жазушылар мен ақындар қолына қару алып, Отан қорғауға соғысқа
аттанды. А.Жұмағалиев, Б. Бұлқышев, В.Чугунов соғыста ерлікпен қаза тапты.
Соғыстың алғашқы күндерінен бастап-ақ 90-ға жуық ақындар мен жазушылар
майданға кетті. Олар майдандас жауынгерлерге батырлықтың үлгісін көрсетіп,
оларды өздерінің шығармашылығымен жауға қарсы соғысқа рухтандырды.
Олардың қатарында Д. Снегин, Д.Әбілев, Ж.Саин, Қ.Әбдіқадыровтар болды.
Соғыс жылдары дарынды жастар Ж.Молдағалиев, Ә.Нүрпейісов, С.Мәуленов,
Б.Момышұлы әдебиетке жауынгерлік рух, шығармашылық серпін берді. Кеңес
халқының моральдық-саяси бірлігін күшейту ісіне Ғ.Мүсірепов, F.Мұстафин,
С.Мұканов, М.Әуезов сынды қазақ көркем проза шеберлері аянбай еңбек етті.
НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Ұлттық спорт түрлерінің даму тарихы

Қазақ халқының дәстүрлі шаруашылығы бұзылуының салдары

Голощекиннің Кіші Қазан төңкерісінің бағыты

Әлем халықтарының этнологиясы пәні

Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруалары қожалықтарын күшпен отырықшылыққа көшіру

Қазақ халқының мифтері мен аңыздары

Ұяң жүнді құйрықты қолтұқымдар

ҚОЙ ТҰҚЫМДАРЫ

Қазақ халқының мәдениеті мәдениеттану

Қазақтың ұлттық ойындары

Пәндер