Күн сәулесі энергиясының химиялық байланыс энергиясына айналу процесі

Презентация қосу

ФОТОСИНТЕЗ ПРОЦЕСІ
ЖӘНЕ ОНЫҢ
ТІРШІЛІКТЕГІ МАҢЫЗЫ
Фотосинтез
Жоспар:
1)Ашылу тарихы
2)Фотосинтез туралы
3)Фотосинтез үрдісі
4) Автотрофты және гетеротрофты
жасушалар
5)Тыныс алу және фотосинтез
•Өсімдіктердің оттегін •1817 ж екі француз •1845 ж неміс физигі К.Е.Тимирязов
•бөлетінін ең алғаш рет •химигі Пельтье • Р. Майер жасыл фотосинтез күн
• ағылшын 1770 ж •жапырақтан жасыл • өсімдіктер күн спектрінің
•Джозеф Пристли ашты. • зат бөліп алып, • энергиясын хлорофилл өте
• оны хлорофилл деп • химиялық энергияға көп сіңірілген
• атады. • айналдыратынын жерлерінде
• дәлелдеді. анағұрлым
күштірек жүретінін
тапты.
Фотосинтез – күн жарығы энергиясының әсерінен
көмірқышқыл
газы мен судың оттегі мен көмірсуларға айналу үрдісі.
Түзілген көмірсулар қорек ретінде қолданылады,
ал оттегі атмосфераға түседі.
Фотосинтез туралы мәлімет
Фотосинтез – (гр.фотос - жарық және синтез)
- жасыл жапырақ органоидтері, яғни
хлоропласт Фотосинтез нәтижесінде жер
жүзіндегі өсімдіктер жыл сайын 100 млрд т-
дан астам органикалық заттар түзеді (мұның
жартысынан көбін теңіз, мұхит өсімдіктері
түзеді) және бұлкезде олар 200 млрд-тай СО2
сіңіреді, оттегін бөледі.
Органикалық әлемдегі тіршіліктің толып
жатқан түрлері кездеседі. Тірі организмдерде
физиологиялық зерттеулер нәтижесінде зат
алмасу процестерінің алуан трлі екендігі
байқалады. Бірақ, тіршіліктің барлық
түрлеріне ортақ бір белгісі болады. Тіршілік
әрекеттерінің жиынтығы – өсу, қимыл-
қозғалыс, химиялық өзгерістердің барлығы
органикалық қосындылардағы химиялық
энергияны пайдалануға негізделген.
Жеке организмдер осы энергияны
өздерінше түрліше пайдаланылуы
мүмкін. Бірақ органикалық заттардың
кері қарай өзгерулерінің көп түрлі
болуына қарамастан, олардың алғашқы
синтезделу жолы (көзі) барлық түрлі
организмдер үшін бірдей.
Жарықта жүретін сатысы Қараңғыда жүретін сатысы

Үрдістер Үрдістер
I. Бір - бірін өзара толықтыратын І. Атмосферадағы көмірқышқыл
екі: судың ыдырауы мен АТФ газы және жарық сатысынан
синтезі үрдістерінен пайда болады түсетін сутегі қосылысы
нәтижесінде глюкоза
II. Су фотолизі- судың жарықта молекуласының синтезі жүреді.
ыдырау үрдісі. Атмосфераға оттегі Жарық реакциялары барысында
бөлініп шығып, ауадағы қорға жиналған АТФ энергиясы
көмірқышқыл газын қосып алып , шығындалады.
глюкоза молекуласын синтездейді.

III. Хлорофил молекуласына жарық
түскен кездегі энергияны АТФ ты
синтездеуге жұмсайды. Онда АДФ
тағы бір фосфат қосып алып АТФ –
ға айналады.
Автотрофты және гетеротрофты
жасушалар
Пластикалық (анобализм) алмасу сипатына
сәйкес табиғаттағы барлық жасушалар екі топқа
бөлінеді. Хлорофилі бар өсімдік жасушаларының
тірі табиғат үшін маңызы өте зор, себебі онда
өзіне тән ерекше әрекеттер (процестер) жүріп
жатады. Ол әрекеттер фотосинтез деген атпен
ғылымға әйгілі. Фотосинтез дегеніміз күн сәулесі
энергиясын химиялық байланыстар энергиясына
айналдыратын күрделі механизмді әрекет.
Фотосинтез процесі жалпы 2 сатыға: жарық және
қараңғы болып бөлінеді.
Жарық фаза хлоропласта жарықта жүреді. Жарық
әсерінен хлорофилл молекуласы қозып, бір
электроны жоғары деңгейге өтеді. Ол тотығу-
орынбасу реакциясына қатысады. Пайда болған
энергия АТФ-тің қалпына келуіне жұмсалады.
Жарық фазаның маңызы:
Қуатты биологиялық жүйеге қабылдаушы
пигментті жүйе арқылы енгізу.
Жарық қуатын «биологиялық қуатқа» айналдыру.
№ Сипаты Фотосинтез сатылары
Жарық Қараңғы
1 Жарық Жарыққа Жарыққа
тәуелді тәуелді емес
2 Температура Температураға Температураға
тәуелді емес тәуелді
3 Тездігі Тез <10(-5) сек Баяу-10(-2) сек

4 Өтетін орны Мембрана Хлорофилл
стромасы
Тынысалу және фотосинтез
Ағзалар тыныс алғанда қоректік заттар
толық ыдырау үшін оттегі қажет екендігі
баршамызға белгілі. Тынысалудың ең
соңғы өнімі – көміртегі оксиді су жене бос
энергия. Бұл соңғы өнімдер —
фотосинтезге кажеттi негiзгi косылыстар
болып табылады. Сондықтан, тынысалу
фотосинтез кезiндегi энергияны жоққа
шығарады.
Энергияның ең көбi — күн сәулесiнiкi, қоректiк
заттар одан аз, ең азы көмiртегi оксидi, су
және оттегi. Мұнда күн сәулесi энергиясын
химиялық байланыс энергиясына айналдыруда
басты рөлдi хлоропластар атқарады.
Пластиттердiң үш түрге бөлінетіндігi белгiлi,
олар: лейкопластар, хромопласт жене
хлоропласт. Бул үшеуiнiң де негiзi — строма
деп аталатын ақуыз. Ал, фотосинтез әрекетi
хлорофилл пигментi (жасыл түс беретiн) бар
хлоропласт жасушасында жүредi.
Хлоропластың құрылысы
Биологиядағы барлык
органоидтар сияқты,
хлоропластың құрамы
оның қызметiне сай
күрделi болады.
Хлорофилдер көк және
қызыл түсті сәулелерді
жұтып, жасылды
шағылыстырады. Ол сәуле
хлоропласт жасушасын
жасыл етіп көрсетеді.
Аденозинтрифосфат (АТФ)
Жасушаның қимылдауына,
ондағы жаңа ақуыз
молекулаларының синтезделуi
мен тасымалдануына, артық
заттардың шығарылуына, яғни
зат айналысының үздiксiз
жүрiп тұруына осы АТФ-тiң
энергиясы жұмсалады. Күн
энергиясының АТФ түрiнде
сакталған химиялық энергияга
айналуы фотосинтездегi
қоректiк заттардың
калыптасуындағы маңызды
кезең. АТФ тiрi ағзалардың
өмiр сүруiндегi энергияның
орталығы болады.
АТФ молекуласының құрамында жоғары
энергетикалы екi фосфат тобы болады. Бұл
екi байланыс үзiлгенде басқа кез келген
коваленттi байланыспен салыстырғанда
көп энергия бөлiнедi. АТФ
молекуласындағы фосфат тобының шеткi
бiр молекуласы үзiлгенде 40 кДж энергия
бөлiнедi, бұл энергияны жасуша
пайдаланады.
Назарларыңызға
рахмет!!!
Биологиядағы барлык
органоидтар сияқты,
хлоропластың құрамы оның
қызметiне сай күрделi болады.
Хлорофилдер көк және қызыл
түсті сәулелерді жұтып,
жасылды шағылыстырады. Ол
сәуле хлоропласт жасушасын
Фотосинтез кезiнде жасыл етіп көрсетеді.
өсiмдiктер күн Фотосинтезді алғаш
энергиясын зерттеушілер Швейцария
ғалымдары Ж.Сенебье,
органикалық Фотосинт Н.Соссюр және неміс химигі
заттардың
молекулаларында
ез Ю.Майер болды. 19
сақтайды, ал тыныс просесіні ғасырдың 2-жартысында
алғанда қоректiк ң К.А.Тимирязев күн сәулесі
заттардың энергиясы фотосинтез
маңызын процесінде хлорофилл
молекуласы ыдырап,
ондағы энергия түсіндру арқылы сіңірілетінін
босап шығады. анықтады.

Фотосинтез – (гр.фотос -
жарық және синтез) -
жасыл жапырақ
органоидтері, яғни
хлоропласт арқылы Күн
сәулесі энергиясының
химиялық байланыс
энергиясына айналу
процесі.

Ұқсас жұмыстар

Фотосинтез жайлы

Фотоциндездегі зат алмасу

Фотосинтезді алғаш зерттеушілер

ФОТОСИНТЕЗДІҢ ЖАРЫҚ САТЫСЫ

Фотосинтез процесі

Қараңғы және жарық фазалар

Жарықтың әсері

Атмосферамен алмасатын жылу

КҮН ЭНЕРГЕТИКАСЫ

Энергияның дәстүрден тыс коздері

Пәндер