Голджи кешені

Презентация қосу

Эндоплазмалық тор
Голджи кешені
Лизосома Рибосома
Митохондрия
• Жоспар

• 1.Эндоплазмалық тор
• 2.Голджи кешені
• 3.Лизосома
• 4.Рибосома
• 5.Митохондрия
• Эндоплазмалық тор (эндоплазматическая
сеть); (reti-culum endoplasmaticum, лат.
reticulum — тор, лат. endoplasmaticum —
эндоплазмалық) — ұзынша келген қуысты
түтікшелер мен өзекшелерден тұратын,
қабырғасы биологиялық жарғақтармен
шектелген жасуша цитоплазмасының
органелласы.[1] Эндоплазмалық тор
(цитоплазмалық тор): дәншелі (гранулалы)
және дәншесіз (агранулалы)
эндоплазмалық тор болып екіге бөлінеді.
• Ашылу тарихы

• Эндоплазмалық торды 1945 жылы К. Портер электронды микроскоптың
көмегімен тауық балапандарының фибробластарынан тапты.
Фибробластарды бекітіп және бояп барып жарық микроскопымен
қарағанда оның цитоплазмасындағы эндоплазма аумағы эктоплазма
аумағына қарағанда бояуды жақсы қабылдайтыны анықталды. Ал
эндоплазма аумағының қуыстар мен каналдардан тұратынын және олар
бір-бірімен байланысып барып, күрделі тор түзетіні байқалды, 1950
жылдары өте жұқа кесіндіні жасау әдісі жетілгеннен кейін
эндоплазманың құрылысы толық анықталды. Эндоплазмалық тор
негізінде барлық эукариотты клеткаларда жақсы жетілген.
• Ашылу тарихы

• Гольджи жиынтығы — өсімдіктер мен
жануарлардың біржарғақшалы органоиды. Оны
1898 жылы италиялық ғалым К.Гольжди жүйке
жасушаларынан тапқан. Ол ауыр металдардың
ерітінділерімен (осмий немесе күміс) жүйке
жасушаларын бояп қарағанда, оның
цитоплазмасынан тор болып келетін жиынтықты
бірінші болып байқаған. Оны "ішкі тор тәрізді
аппарат" деп атады. Кейіннен Гольджидің
есіміне байланысты "Гольджи жиынтығы" деп
аталып кетті.
• Өсімдіктер мен қарапайымдылар жасушаларындағы
Гольджи жиынтығының пішіні әр түрлі болады. Көп
жағдайда орақ немесе таяқша пішінде жеке денешіктер
түрінде кездеседі. Оның жарғақтары жасуша
цитоплазмасының барлығына таралмайды.Олар ядроға
жақын орналасады және қуыс цистерна түзеді.Қуыс
цистернадан біртіндеп жарғақшалық көпіршіктер-
диктисомалар баулықсызданады.Гольджи жиынтығында
рибосомалар болмайды,сондықтан да ол ешқашан
нәруыз синтездемейді.Алайда онда көмірсулар мен
липидтердің синтезі және жаңару процесі болады.
Лизосома (гр. 'λύσις' – еру және sōma – дене) – жануарлар мен
саңырауқұлақ жасушасының органелласы, жасуша ішінде ас
қорыту қызметін атқаратын және гидролиттік ферменттердің
қор ретінде жиналатын орны. Оның диам. 0,2 – 0,7 мкм.
Лизосома — торшалар органоиды. Олардың құрамына
гидролиттік ферменттер тобы — қышқыл фосфатаза,
нуклеаза, протеазалар, гликозидазалар т. б. (барлығы 20-дан
астам) кіреді. Лизосома торшаның өзінің (аутолиз) және оның
ішіне кірген заттардың ыдырауына қатынасады. Лизосома
құрамына кіретін ферменттер торша және белоктарының
жетілуіне (процессинг) қатынасады.
• Рибосома тірі организмдердің барлығынан
дерлік табылған. Әр жасушада шамамен
1000-нан 10000-ға дейін Рибосомалар
болады. Шамамен диам. 20 нм-дей.
Рибосомалар екі класқа бөлінеді: 70S және
80S (S-седиментация коэфф., Сведберг
бірлігі). 70S Рибосома ядросы жоқ
прокариоттар жасушаларында, ал 80S Р-лар
эукариоттардың цитоплазмасында болады.
• Ашылу тарихы

• Митохондриялар (грекше митос — жіп және хондрион —
түйіршік) — жіпше және түйіршік тәрізді органоид. Ол
автотрофты және гетеротрофты организмдердің
цитоплазмасында кездеседі. Митохондрияларды ең
бірінші 1850 жылы P. А. Келликер жәндіктердің Бұлшық
еттерінен байкады, оған «сарқосома» деген термин берді
(Бұлшық еттегі митохондрияларды осы кезге дейін осылай
атап жүр). Альтман (1890 жылы) арнаулы бояулар арқылы
митохондриялардың анық көрінетінін дәлелдеп, оларды
«биобластылар» деп атады. Бенде 1898 жылы Бұл
органоидка митохондриялар деген ат берді.
• Митохондриялардың көлемі тұрақты емес,
сондықтан да олардың сыртқы пішіні әркез
өзгермелі келеді. итохондрияның саны
жасушаның түріне қарай өзгермелі болады.
Кейбір балдырлардың жасушаларында және
қарапайымдарда бір ғана митохондрия, әр түрлі
жануарлардың аталық жыныс жасушаларында
(спермотозоид) олардың саны 20 — 70-ке дейін,
сүтқоректілердің дене жасушаларында 500 —
1000-на дейін, ал алып амебада (Сһао8 сһаоз)
500000 дейін жетеді.
•НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ !!!

Ұқсас жұмыстар

Жасуша туралы мәліметтер

Дене жасушасының морфологиялық құрылысы мен қызметі

Шеміршек тіні

Сүйек тіні

Жасушалар мен тіндердің

Ядролық мембрана

Жасуша тірі организмдер

Прокариотты және эукариотты жасушалардың жалпы морфологиясы

Жасуша органоидтары Ядро Ядролық мембрана

Сүттің түзілу физиологиясы

Пәндер