Лалагүлдер (Liliaceae) тұқымдасының сипаттамасы, таралуы, көбеюі және қолданылуы

Лалагүлдер тұқымдасы

Орындаған:Сасанова. Б. Г

Қабылдаған:Сапарбаева. Н. А

Жоспары:

1. Жалпы сипаттама, түрлеріне шолу жасау.

2. Таралуы, көбеюі, классификациясы, түрлері.

3. Қорытынды, қолданылған әдебиеттер.

Лалагүл тұқымдасы (лат. Ліліацеае) - дара жарнақтылар класына жататын Лалагүлділер сабының көп жылдық түйнек жуашықты, кейде тамырсабақты шөптесін, бұташық өсімдіктер. Жер шарында лалагүлділер тұқымдасына 1300-ге жуық түрі өседі. Қазақстанда 57 түрі кездеседі. Лалагүлділердің шаруашылық, медициналық маңызы зор. "Лапыз, тамырдəрі, қырлышөп" дəрілік өсімдіктерге жатады. Сəндік өсімдіктерге: "секпілгүл, сүмбілшаш, қызғалдақ" ауламызда көздің жауын алады. "Шырыш" техникалық өсімдік болып саналады. Дəрілік өсімдіктердің көпшілігі улы өсімдіктер.

Классификациясы

Дүниесі:

Өсімдіктер

(ұнранкед)

Дара жарнақтылар

Ұлы сабы:

Ліліанае

Сабы:

Лалагүлділер

Тұқымдасы:

Ліліацеае Жұсс.

Көбеюі

Лалагүлдер төмендегі тәсілдермен көбейеді:

Пиязшықтың бөлінуінен;

Сабақтағы қауашақ пиязшықпен;

Сабақтағы жарты пиязшықтармен;

Пиязшықтың қабыршағын пайдалану арқылы;

Тұқымдармен;

Лабораторияда өсірілген ұлпалық ;

Будандастыру арқылы[1] .

Нұрзипа Апааай🧡ОСЫЛАЙ КӨБЕЙЕ САЛСЫНШЫ🙏🙏🙏

Таралуы

Лалагүлдер әдетте Солтүстік жарты шардың қоңыржай белдеулерінде өседі. Оларды Еуропада, АҚШ-та, Канаданың оңтүстігінде кездестіруге болады, олар сондай-ақ Жапония және Үндістанның оңтүстігіне дейін, бүкіл Азияда тарап, Азияның Филиппинмен қатар, барлық оңтүстік аймақтарында жиі кездеседі. Қазақстанда 21 туысы мен 196 түрі кездеседі.

Морфологиялық құрылысы

Лалагүл-көпжылдық бақша өсімдігі. Көгалдандыру саласына ежелгі Рим дәуірінде енген. 110 жуық табиғи түрі болса бүгінде сұрыптаушылардың арқасында саны 4000 жетті. Гүлінің түсі ақтан қараға дейінгі аралықта. Тіпті бір гүл бірнеше гүлден тұратын түрлері де бар. Шілде, тамыз айларының аралығында гүлдейді.

Биіктігі, күтімі

Бойының биіктігі 40 см-ден 3 метр аралығында, Лалагүлді күн жақсы түсетін гүлзарларға отырғызу қажет. Жапондық лалагүл ғана суыққа шыдамсыз келеді. Сондықтан оны қысқы суықтан сақтап, күзде бетін топырақпен жабу керек.

Ерекшелігі

Бүгінде лалагүлдің сұрыптарын өсіріп шығарушылардың қатары көбейіп отыр. Ресейлік мамандар будандастырған лаланың ерекшелігі, суыққа төзімді көп күтімді қажет етпейді және маусым айында гүлдейді. Ал, Америкадан келетин лалагүл-хош иісті, гүл күлтесінде секпілі бар және шілде айында кеш гүлдейді. Лалагүлінфлористика саласында да көп.

Қорытынды:

Даражарнақтылар класына барлық гүлді өсімдіктердің 25% -ы жатады. Даражарнақтылардың көбісі шөптектесөсімдіктер. Тамырларышашақты келеді. Жапырақтары параллель немесе доға тәрізді, тұқым жарнағы біреу.

Даражарнақтылар класынан Қазақстан флорасында кең тараған түрі:лалагүлділер, пияздар және астық тұқымдастар.