Қант диабетімен ауыратындарды өкпе туберкулезіне күдіктену

Презентация қосу

“Оңтүстік Қазақстан Медициа Академиясы” АҚ
Терапиялық пәндер кафедрасы. ЖТД-гі фтизиатрия

СӨОЖ
Тақырып: Қант диабетімен бірге Туберкулез.

Орындаған: Есенбекова М.Ә.
Топ: 601 ЖТД

Шымкент 2020
Туберкулез- қант диабетінің ауыр асқынуларының
бірі болып табылады,қант диабеті оның өту ағымын
қиындатады.Сау адамдарға карғанда қант диабеті бар
наукастар туберкулезбен 2-6 есежиі
ауырады.Туберкулезбен ауыратын көптеген
науқастарда жасырын түрде өтетін қант диабеті
болады,туберкулез үрдісінің өршуі қант диабетінің
ағымын асқындырады.туберулез және қант
диабетімен ауырытын науқастардың ішінде 20-40
жастағы ер адамдардың саны басым.
Қант диабетіндегі туберкулезді тудыратын қоздырғыш
Туберкулез қоздырғышын Р.Кох (1882) ашқан.
Қоздырғыш Firmicutes бөліміне, Mycobacteriaceae
тұқымдастығына, Mycobacterium туыстастығына
жатады. Туберкулез қоздырғышы — туберкулез
микробактериялары (ТМБ) «Кох таяқшасы» деп
аталды, қазіргі кезде «микробактерия» делінеді. Бұл
микробтың химиялық құрамы өте күрделі, организмге
политропты әсер етеді, яғни ол организмнің кез келген
мүшесін зақымдауы мүмкін. ТМБ – қышқылға да,
спиртке де, сілтіге де төзімді. [12]Туберкулез
таяқшалары сыртқы ортаның әсеріне өте тұрақты
келеді.Қараңғы дымқыл жерде 5-6 айға
дейін,науқастың киім-кешегінде 3-4 ай,топырақта 1
жылға дейін,өзен суында 5 айдан 1 жылға
дейін,кітаптарда 3 айға дейін сақталады.Аурудың
қақырығында Кох таяқшалары 2,5 айға дейін
төзімді,қайнатқанда 5 минутта,тікелей күн сәулелері
әсерінен бірнеше сағат ішінде өледі. [13]
Туберкулез ағзада инфекцияға төтеп бере алмауы кезінде пайда болатыны
дәлелденген,ол диабеттің кейбір формаларында,имунды биологиялық қасиеттердің
өзгерісінде байқалады.Қант диабетімен ауыратын адамның ағзасының анти денелер
мен анти оксиндердің бөлу қабілетінің төмендеуіненде байқалады.Мұндай жағдайларда
туберкулездің дамуына қосарланбаған немесе емделмеген диабет себепші
болады.Аралас патология аруларының арасында 50%-дан көбі алғашқы 3 жылда
туберкулезге шалдығады.Ол қант диабетінің алғашқы жалдарында зат алмасудың
тұрақты болмауымен байланысты.Сондықтанда гомеостаздың баланысының дұрыс
болмауы және ағзадағы иммунды биологиялық реактивтілік ауруларда туберкулездің
белгілерінің пайда болуына әкеледі.Қосарланған туберкулез қант диабетіне кері әсерін
тигізеді:гипергликемиялық жағдайлар жиілейді,кетоацидоздар болады,инсулинге
тәуелділік болады. [10 ]Туберкулездің интоксикация,инсулинге тәуелді қант диабеті
кезінде ұйқыбезіндегі аутоиммундық процесстерді белсендіреді және оның ағынын
қиындатады.Диабеттің «аз симптомдарына » (терінің құрғауы)қатты көңіл аудару
керек.Дәл «аз симптомдар» көміртегі алмасуының байқалмайтын өзгерістерін
анықтауда көмектеседі,ол туберкулездік процесті болжауға өте маңызды.Мұндай ауру
адамдарда ұйқыбездегі инсулярлық аппаратты зерттеу барысында параспецификалық
реакциялар түрінде туберкулездік зақымдалулар анықталады.Көптеген зерттеушілердің
пікірінше ұйқы безінің ұлпасы туберкулезге,туберкулез микобактерияларының
липолитикалық ферменттеріне үлкен қарқын бере алады.Туберкулезбен
ауыратындардың басым бөлігінде латентті диабет орын алады,ол екі еселік қанттың
ауырлығын зерттеу барысында анықталады. [11]
Патогенезі
Өкпе және кеуде ішілік лимфа бездерінің
туберкулезінен кейінгі қалдықты өзгерістердің
белсенді түрге көшуі нәтижесінде, туберкулез,қант
диабетімен ауыратын науқастарда екіншілік
туберкулез түрінде дамиды.Қант диабетімен ауыратын
науқастарда туберкулездің дамуына және оның
ағымының ауыр түрде өтуінде ағызаның табиғи
қарсыласу күшін анықтайтын лейкоциттердің
фагоцитарлы белсенділігінің және басқа имунитет
реакцияларының төмендеуі, ферменттердің тепе
теңдігінің және заталмасуының бұзылуы әсер етеді.
Қант диабетінің ауыр ағыммен өтуі туберкулездіңде
өту ағымын ауырлатады.Сонымен қатар қант
диабетіне қосылған туберкулезауруы да диабеттің
өтуін қиындатады.
Патологиялық анатомиясы

Қант диабетімен ауыратын көптеген
нукастар туберкулездің түрлері басым
түседі,олар ыдырауға және ошақтардың
шашылуына бейім болады.Бұл бұзылыс
қайта орнына толық кемейтін қант
диабетінің ауыр түріне жатады,сол себеппен
ошақтарда .каверна қабырғаларындағы
грануляцияның дәнекер тінге айналуы
тежеледі.Орташа жеңіл ағымда өтетін қант
диабеті бар туберкулезге шалдыққан
науқастарда туберкулездің морфологиялық
көрінісінің айтарлықтай ерекшеліктері жоқ.
Клиниклық белгілері
Қант диабетімен ауыратын науқастарда өкпе туберкулезінің
дамуы және оның ағымы аздаған клиникалық белгілермен
өтеді. Әлсіздіктің пайда болуын .тәбетінің төмендеуін және
қызуының аздап көтерілуін дәрігерлер,науқастарда көбінесе,
қант диабетінің ағымының нашарлауы деп
есептейді.Туберкулездің біріншілік белгісі қант диабетінің
ағымының тереңдеп үдеуімен көруінуі мүмкін,өйкені белсенді
туберкулез көмірсу алмасуын бұзады,соған сәйкес инсулинге
қажеттілік артады.
Қант диабетімен ауыратындарды өкпе туберкулезіне күдіктену
ҚД1типінің белгіліері:
Өкпе туберкулезінің жедел басталуы
Қант диабетімен ауыратын жас адамдар болуы
Өкпенің туберкулездің зақымдануының негізгі инфильтірленуі
Туберкулез интоксикациясының айқындалған клиникалық симптомдары –температура,жиі
фибрильді,айқын білінетін әлсіздік,қақырықпен жиі жөтел:жиі қан аралас жөтел
байқалады,ентікпе,жүрек соғыс,өкпеден қан кету және т.б байқалады.
рентгенологиялық процесстер ретінде жаңа қабыну реакцияларының анық байқалған белгілері
таралады:деструкцияның көптеген аймақтары мен және олардың екі беттік локализациясы. [14]

ҚД 2типінің белгіліері
Туберкулезбен ауыратын адамдардың жасы 40 жастан үлкен
ауру адамдардың артық салмағы
туберкулездің жасырын басталуы
кавенозды және фиброзды-кавернозды өкпе туберкулезінің орын ауыстыруы
клиникалық симптоматика- таңертеңгілік аздаған жөтел және тұрақты емес субфидрильді
температура,әлсіздік,аздаған салмақ пен тәбет жоғалту,тершеңдік,ал кейде тіпті қант диабетенің
өршіген белгілері-төменгі аймақтағы аурулар,прогрессивті көру деңгейінің төмендеуі.
рентгенологиялық- инфильтриленген өзгерістердегі айқын білінбейтін өкпедегі шектелген
процесстер,жалғыз каверналармен,кальцинаттар,рубец,өкпедегі фиброзды өзгерістер жиі
байқалады,олар туберкулездік инфекцияның бастапқыдағы орын алмасуын дәлелдейді. [15]
1.3 Қосарланған туберкулез кезіндегі диабеттің ағымы

Қант диабетінің кезіндегі туберкулез ағымы зат алмасудың өте баяу
бұзылуымен ,туберкулездік интоксикацияның ұзақ уақыты периоды,зақымдалудың
жазылуымен ерекшеленеді.Тіпті салыстырмалы түрдегі туберкулездің кішкентай
формасының (ошақты және аз ауқымды туберкулез)прогерссінің себебі алғашқы
анықталған туберкулездің белсенділігінің жақсы бағаланбауы болып
табылады,сонымен қатар уақтында басталмаған туберкулездің терпиясы,диабеттің
диетасы мен емінің бұзылуы қант диабеті компенсациясының жоғарылуаына әкеп
соқтырады.

Қосарланған туберкулез кезіндегі диабеттің ағымы туберкулез негізгі аурудың
ағымының ошағы болуымен сипатталады.Ауру адамдарда қандағы қант құрамы
көтереледі,глюкозурия мен диурез көбейеді,ацидоз пайда болады.Зат алмасудың
нашарлауы тәулік ішінде қандағы қант құрамының үлкен тербелістерінде
байқалады.Дене салмағы азадяы.Келтірілген мәліметтер үлкен тәжірибелік мағына
береді:Кез келген диабеттің күрт нашарлауы дәрігерде туберкулез ауруна күмән
тудыруы қажет.Қант диабетімен ауыратындардың туберкулез ағымының
ерекшеліктері және туберкулездің диабетке кері әсері дәрігер тарапынан барлық
емдеу шараларының жақсы емдеу шараларын қажет етеді..Диабетпен
ауыратындардың арасындағы туберкулезбен аурудың жоғарылауы туберкулездің
профилактикасы туралы сұрақтарға үлкен көңіл бөлуді қажет етеді.Әдетте диабет
жас адамдарда ауыр өтеді және жиі туберкулездің қосылуымен қиындалады.Жіті
бақылауды және туберкулезге систематикалық тексерулерді қажет етеді. [16]
Қант диабеті кезіндегі туберкулез клиникасы
Егер туберкулез бастапқы кезде байқалатын
болса,тіпті диабеттік үйлесімменде аурудың жақсы
емін табуға болады. Қатерлі,ауыр тез прогресске
ұшырайтын туберкулез ағымы диабеттің дұрыс
емделмеуі немесе туберкулездің кеш анықталуында
орын алады.
Диабет кезіндегі туберкулездің алғашқы
клиникалық белгілері:созылмалы әлсіздік,тәбетті
төмендеуі,салмақтың азаюы,диабет симтпомдарының
күшеюі.Ауру бастапқыда жасырын өтуі мүмкін
себебі,өкпе туберкулезі профилактикалық
,флюрографиялық тексеру немесе рентгендік бақылау
кезінде жиі байқалады.
Туберкулезге қарсы күрес жүргізуде
диспансер басты орын алады.
Туберкулезге қарсы күрес жүргізетін
дипансер - арнайы мамандандырылған
емдік алдын алу мекеме,оның
жұмысының негізгі мақсаты-қызмет
көрсететін аймақтағы тұрғындар
арасында инфекцияның жұққандық,
аурушаңдық, аурулық және өлім-жітім
көрсеткіштерді төмендету.
Туберкулезді алдын алу:
Туберкулездің эпидемиологиялық жағдайына және
туберкулезге қарсы күрес шараларын жүргізудің
тиімділігіне талдау жасау;
Санэпидқадағалау комитеттерімен және басқа да емдік
алдын алу мекемелерімен бірге БЦЖ вуакцинасын және
ревакцинациясын жоспарлау, осы шараларды жүргізуді
ұйымдастырып, әдістемелік басшылық жасау.
Бактерия бөлушілерді анықтау және жаңа туған
нәрестелерді вакцинацядан кейінгі иммунитет
қалыптасқанша олардан оңашалау.
Санитарлық алдын алу:
Санитарлық алдын алудың мақсаты - дені сау
адамдарды ТМБ жұғуынан сақтандыру, туберкулездің
активті түрімен (әсіресе бактерия бөлушілермен) ауыратын
науқастың жұмыста, үйде, тұрмыста айналасындағы дені
сау адамдармен байланысын азайту және сақтандыру
жұмыстары арқылы осы байланысты қауіпсіз ету.
Санитарлық алдын алудың негізгі міндеті - әлеуметтік
жағдайлармен эпидемияға қарсы және емдік шаралардың
кеңінен жүргізілуі.
Емі
Туберкулез және қант диабетімен ауыратын
науқастардың ең алдымен ағзада зат алмасуының
бұзылысын қалпына келтіру кажет.Бұл үшін
физиологиялық арнайы емдән және инсулин қажетті
мөлшерде қолднылады.Туберкулезді емделудің негізгі
әдісі-ол категорияға сәйкес ем жүргізуі қажет.Бұл
жағдайда рафампицилиннің ішке қабылдайды қант
төмендететін дәрілердің биотрансформациясына
тигізетін әсерін еске алған жөн.Сондайақ
витаминдердің,липидтердің белоктардың алмасуын
қалыпқа келтіретін препараттар
қолданылады.Туберкулезді емдеу үшін хирургиялық
әдістер де қолданылуы мүмкін.
Емдеу – негізгі әдістер

Диабетпен емдеу туберкулезбен байланысты екі
аурудың әдістерінің теңгеріміне негізделуі керек.
Туберкулездің ашық нысаны немесе ауыр дәрежесі
болса, науқас міндетті түрде ауруханаға
жатқызылады.

Көптеген жылдар бойы халықтық медицина өкпе
туберкулезіне борсық майын жеуге кеңес береді.
Көптеген адамдар оған осы ауруға қарсы панацея
деп санайды.
Қант диабетін емдеудің ерекшеліктері
Бірінші кезекте, бірінші кезекте, патологияның
бірінші типінде орналасқан диабетиктерге
енгізілген инсулин дозасын көбейту қажет, себебі
оның көпшілігі туберкулез бөшкелеріне
жұмсалады. Доза шамамен он бірлікке көбейеді.
Олар күніне біркелкі таратылады, нәтижесінде
күнделікті инъекция саны 5 есе болуы керек. Бұл
жағдайда ұзартылған әрекет инсулині қысқа
әрекет ететін препаратпен ауыстырылуы керек. 2
типті қант диабетімен қант азайтатын
таблеткаларды қабылдаудың дозасы мен жиілігі
артады. Кейбір жағдайларда инсулин терапиясы
тағайындалады.
Терапияның ерекшеліктері мен принциптері:
1.№9 рационды тағайындау. Оның сақталуы қатаң болуы керек. Ол витаминдер
мен ақуыздардың дозасын көбейтуге негізделген. Ұнды және тәтті, артық тұзды
және майлы, қуырылған және ысталған тамаққа қатаң тыйым салынады.
Балмұздақ пен кептелуді тоқтату керек, банандарды жеуге болмайды.
2.Бактерияға қарсы препараттармен емдеу жеке деңгейде жүзеге асырылады.
Дәрілердің әр түрлі комбинациясын тағайындаңыз.
3.Туберкулостатикалық химиотерапияны арнайы препараттармен жүргізу
маңызды.2 есе ұзақ үшін қант диабетімен ауыратын науқастарды емдеудің
ұзақтығы. эндогенді инсулин өндірістік сипаттағы төмендетуге бағытталған
дәрі. Қантты азайту агенттерінің дозасын түзету қажет.
4.Міндетті витамин терапиясы, оның көмегімен денесі қорғанысты қалпына
келтіреді.
5.«Timalin» бірге бауыр препараттың Мүмкін тағайындау. Бұл иммундық жүйені
нығайтады.
6.қан айналымы және сіңімділігін зақымданған жасушалардың
химиотерапевтических агенттердің жеделдету, дәрігер мұндай «Sermion»
«Parmidin» «andekalin», «қышқылы» және «Aktovegin» деп жазылады дәрі
болады.
7.ең ауыр жағдайларда, хирургия (өкпенің резекция ғұмыр) тағайындалды.
8.Ол зат алмасуды жеделдету және организмнің реактивтілігіне жақсарту дәрі
қабылдауға ұсынылады.
Туберкулезге қарсы препараттар
Көбінесе бұл препараттар тағайындалады:
1.«Исониазид» және «Параминамалді
қышқыл»
2.«Рифампицин» және «Пиразинамид»
3.«Стрептомицин» және «Канамицин»
4.«Cycloserine» және «Tubazid»
5.«Амикатсин» және «Фривазид»
6.«Протионамид» және «Этамбутол»
7.«Капромицин» және «Рифабутин»
8.Витаминдерден B1, B2, B3, B6, B12, A, C,
PP дәрумендерін қабылдау маңызды.

Ұқсас жұмыстар

Қант диабеті бар науқастарға мейірбикелік күтімнің ерекшеліктері

Қант диабеті бар пациенттерді АББ бойынша бақылау

Глюкозаға зәр анализі

ДИАБЕТ ИНСУЛИННІҢ АСҚАЗАН АСТЫ БЕЗІНЕН ЖЕТКІЛІКТІ МӨЛШЕРДЕ

Қант диабетімен ауыратын науқастардың негізгі проблемалары

СЕМІЗДІКТЕН НЕ СЕБЕПТЕН СУСАМЫР АУРУЫ ТУЫНДАЙДЫ

Қант диабеті бар пациенттерге мейіргерлік күтімді ұйымдастыру

Бронх демікпесінің ұстамасы кезіндегі мейірбике жұмысының алгоритімі

Мультифакторлы немесе полигенді аурулар. Кездесу жиілігі,статистика

Ауыз қуысының туберкулезі

Пәндер