ШЕТ ЕЛДЕРДЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАР
Презентация қосу
ШЕТ ЕЛДЕРДЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ
ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАР
ЖАСАҒАНЫ ҮШІН ҚЫЛМЫСТЫҚ
ЖАУАПТЫЛЫҚ
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ТҰРУ САЯСАТЫ:
ƏЛЕМДІК ТƏЖІРИБЕ ЖƏНЕ ҚАЗАҚСТАН
Транспаренси Интернешнл» халықаралық ұйымы жыл сайын ұсынып
отырған Сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексіне (Corruption Perception
Index) сəйкес (бұдан əрі — СҚИ) Қазақстан 2013 жылдың қорытындысы
бойынша 2012 жылмен салыстырғанда 7-і көрсеткішке төмендеп, 177 елдің
ішінде 140-шы орынға орналасқан
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫ ҚАБЫЛДАУ ИНДЕКСІ — БҰЛ МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОРДАҒЫ СЫБАЙЛАС
ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ ТАРАЛУ КӨРСЕТКІШІ БОЙЫНША ЖАҺАНДЫҚ ЗЕРТТЕУ ЖƏНЕ ОСЫҒАН БАЙЛАНЫСТЫ
ƏЛЕМ ЕЛДЕРІНІҢ РЕЙТИНГІ. ИНДЕКС ШЕҢБЕРІНДЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ЖЕКЕ ПАЙДА
МАҚСАТЫНДА ҚАНДАЙ ДА БОЛМАСЫН ҚЫЗМЕТ БАБЫН, КЕЗ КЕЛГЕН ТҮРДЕ ПАЙДАЛАНУ ДЕП
ТҮСІНДІРІЛЕДІ. ЖОБА БАСТАМАШЫЛАРЫ ИНДЕКСТІҢ САРАПШЫЛАРДЫҢ ПІКІРІНЕ БАҒЫТТАЛУЫН
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫ ӨЛШЕУДЕ СТАТИСТИКАЛЫҚ МƏЛІМЕТТЕР, МЫСАЛҒА, СЫБАЙЛАС
ЖЕМҚОРЛЫҚ ФАКТІЛЕРІ БОЙЫНША ҚЫЛМЫСТЫҚ ІСТЕР НЕМЕСЕ СОТ ҮКІМДЕРІ САНЫ ЕСКЕРІЛЕ
ҚОЙМАЙДЫ. БҰЛ МƏЛІМЕТТЕР, БІРІНШІДЕН, ƏРҚАШАН ҚОЛЖЕТІМДІ ЕМЕС, АЛ ЕКІНШІДЕН, СЫБАЙЛАС
ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ НАҚТЫЛЫ ДЕҢГЕЙІН ЕМЕС, СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ФАКТІЛЕРІН АНЫҚТАУ ЖƏНЕ
ЖОЛЫН КЕСУ БОЙЫНША ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫНЫҢ НƏТИЖЕЛІ КӨРСЕТКІШІ. БҰЛ ЖАҒДАЙДА,
ЗЕРТТЕУШІЛЕРДІҢ ОЙЫНША, АҚПАРАТТЫҢ ЖАЛҒЫЗ СЕНІМДІ ҚАЙНАР КӨЗІ — СЫБАЙЛАС
ЖЕМҚОРЛЫҚПЕН БЕТПЕ- БЕТ КЕЗДЕСЕТІН (КƏСІПКЕРЛЕР) НЕМЕСЕ ОНЫ ЗЕРТТЕУМЕН КƏСІБИ ТҮРДЕ
АЙНАЛЫСАТЫНДАРДЫҢ (САРАПШЫЛАР) ПІКІРІ. СҚИ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАРДЫҢ САРАПТАМАЛЫҚ
ТАЛДАУЛАРЫНАН АЛЫНҒАН МАҒЛҰМАТТАР НЕГІЗІНДЕ ЕСЕПТЕЛЕТІН ЖИНАҚТАУШЫ ИНДИКАТОР
БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. БАРЛЫҚ АҚПАРАТ КӨЗДЕРІ МЕМЛЕКЕТТІК ЖƏНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СЕКТОРДАҒЫ
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ ТАРАЛУЫНЫҢ ЖАЛПЫ ДЕҢГЕЙІН БАҒАМДАП ЖƏНЕ КӨПТЕГЕН ЕЛДЕРДІҢ
КӨРСЕТКІШТЕРІНЕН ТҰРАДЫ. ИНДЕКС ЕЛДЕРДІ МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОРДЫҢ ЖЕМҚОРЛЫҚ ДЕҢГЕЙІН
ҚАБЫЛДАУ НЕГІЗІНДЕ 0 ШКАЛАСЫНАН (СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ ЕҢ ЖОҒАРЫ ДЕҢГЕЙДЕ) 100
ШКАЛАСЫНА (СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ ЕҢ ТӨМЕНГІ ДЕҢГЕЙІ) ДЕЙІН ОРНАЛАСТЫРАДЫ.
ҚОРЫТЫНДЫ РЕЙТИНГІДЕ ЕЛДІҢ ҰПАЙЫМЕН БІРГЕ АҚПАРАТ КӨЗДЕРІНІҢ САНЫ КЕЛТІРІЛЕДІ.
БЕЛГІЛЕНГЕН ТАЛАПТАРҒА САЙ ҚАНДАЙ ДА БОЛМАСЫН ЕЛДІ ИНДЕКСКЕ ҚОСУ ҮШІН КЕМ ДЕГЕНДЕ ҮШ
АҚПАРАТ КӨЗІ БОЛУЫ ТИІС. ЖАЛПЫ АЛҒАНДА, КЕМШІЛІКТЕРІНЕ ҚАРАМАСТАН, ИНДЕКС
САЛЫСТЫРМАЛЫ ТҮРДЕ СЕНІМДІ ӨЛШЕМ ҚҰРАЛЫ.
1965 жылы тəуелсіздік алғаннан кейін Сингапур сыбайлас жемқорлықтың
деңгейі өте жоғары ел болып саналды . Сыбайлас жемқорлықтың белең
алғаны сонша, ол адамдардың өмір сүру салтына айналған .
Салыстырмалы түрде аз тарихи уақытта, яғни тəуелсіздік алғаннан
бастап қазіргі уақытқа дейін , кедей елден жоғары дамыған
постиндустриялы елге айналды. Бұл жол 1959 жылы Сингапурдың
премьер-министрі Ли Куан Ю жасаған таңдауды жүзеге асыру жолы
болып табылады. Дəл осы адам, тұщы су мен құрылыс құмы сырттан
əкелінетін портты қаланы, Оңтүстік-Шығыс Азияның қаржы жəне сауда
орталығына айналдыруды көздеді. Бұл үшін сыбайлас жемқорлықтың
деңгейін төмендету қажет болды. Оны төмендету стратегиясы кешенді
түрде жүзеге асты: шенеуніктердің қызметі қатаң реттелді, барлық
заңдардағы екі мағыналық жойылып, көптеген рұқсат ету жəне
лицензиялау түрлері алынып тасталды, заңның үстемдігі жəне заң
алдында барлығы тең принципі қалтықсыз жүзеге асырылды, билік
органдарының қызметін қарапайымдандырылып , этикалық
стандарттардың сақталуы қатаң қадағаланды .
Қазіргі Қытайда билік органдарының жəне шенеуніктердің жеке бизнеске
қысым жасауы төменгі деңгейде. Бұған сыбайлас жемқорлыққа қарсы
қытай заңнамасының қаталдығы себепші . Қытай билігі шенеуніктердің
жемқорлық əрекеттерін елдің экономикалық дамуына қатер деп
анықтауымен байла- нысты. Жəне де, олардың ойынша , жемқорлыққа , ең
біріншіден, себепші болатын шенеуніктер . Бизнесті қолдаудың тағы бір
маңызды факторы шенеуніктердің заңсыз əрекеттерінен олар зардап
шегетін болса, мемлекет ол шенеунік үшін шығынның орнын жауып , содан
кейін ол шенеуніктің от - басынан, туысқандарынан өндіріп алады .
Бірақ та мемлекет өз шенеуніктерінен өртке қарсы қауіпсіздіктің ,
санитарлық бақылау жəне басқа да мемлекеттің бақылаушы қызметтері
үшін жауапкершіліктен босатпайды. Егер де мысалға , жеке кəсіпорында
өрт бола қалған жағдайда бірінші кезекте осы кəсіпорын үшін жауап
беретін ин- спектор кінəлі деп танылып қатаң жазаға ұшырауы мүмкін .
Сондықтан ол инспектор бизнесменді өрт қауіпсіздігі сақталмаған деп
санап, бизнесменді оған қарсы əрекет жасауға көндіре алмаса , өртке
қарсы құралдарды өз есебінен алуы жиі кездеседі .
Бұл салада тəжірибесі қызығушылық білдіретін тағы бір ел — Канада . Əрине ,
федералдық үкіметінде 450 мың адам жұмыс істейтін бұл елде сыбайлас жемқорлық
жоқ деп ешкім кепілдік бере алмайды. Дегенмен де, бұл ел сыбайлас жемқорлықпен
күресте жақсы көрсеткіштерге ие. 2003 жылы мемлекеттік қызметтің Этикалық кодексі
қабылданған болатын. Бұл кодекске сəйкес шенеунік өзі мемлекеттік қызметке
қабылданған 60 күннің ішінде қызметтік міндеттерін атқару барысында мүдделер
шиеленісін туындатуы мүмкін əрекеттері, мүліктері, міндеттемелері туралы құпия
жазбаша есепті өз министрлігінің жауапты орынбасарына жариялауы тиіс [9].
Шенеунік өз қызметтерін атқару барысында мүдделер қақтығысына əкелетін
əрекеттерге жол бермеуі қажет. Егер де қандай да бір шиеленіс орын алған жағдайда ,
оны қоғамдық мүдде пайдасына шешуі тиіс. Ол өз қызметі барысында сыйлықтың кез
келген түрін алуына тыйым салынған. Өз кəсіби қызметін аяқтаған жағдайда ,
мемлекеттік қызметтен соң қандай кəсіппен айналысатынын жəне жеке
компаниялардан жұмысқа орналасу бойынша қандай ұсыныстар түскенін жəне
қабылданған шешім туралы жазбаша құпия есеп беруі тиіс . Кодекске сəйкес
мемлекеттік қызметтен босаған қызметкер бір жыл ішінде бұрынғы қызмет
барысында кейінгі жылда жұмыс істеген жеке компанияның директорлар кеңесіне
тағайындалуға келісімін беруіне, мемлекеттік органдармен қарым -қатынаста жеке
фирманың мүддесін қорғауға жəне бұрынғы қызмет барысында ие болған қызметтік
ақпарат бойынша кімді болмасын ақпараттандыруға тыйым салынған .
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ ЕҢ ШЕШУШІ САЯСАТЫ АҚШ
БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ БҰЛ ЕЛДІҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ
ЗАҢНАМАСЫНДА СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА НАЗАР АУДАРМАЙТЫН ЕУРОПА
ЕЛДЕРІНЕ ҚАРАҒАНДА ҚЫЛМЫСТЫҚ ЖАЗАЛАНАТЫН СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ
КЕҢ ҰҒЫМЫ БАР ЕКЕНДІГІ МОЙЫНДАЛАДЫ .
АҚШ ЗАҢЫ БЕЛСЕНДІ ЖӘНЕ ЕНЖАР ПАРА БЕРУДІ АЙЫППҰЛ ТҮРІНДЕ ЖАЗАЛАЙДЫ ,
ОНЫҢ МӨЛШЕРІ ПАРАНЫҢ ҮШ ЕСЕЛЕНГЕН МӨЛШЕРІНДЕ ЕСЕПТЕЛЕДІ НЕМЕСЕ 15
ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРЫЛАДЫ . ЕКІ ЖАЗА СОТ ШЕШІМІМЕН
БІРІКТІРІЛУІ МҮМКІН. ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАНЫҢ ЗАҢДЫ ІС -ӘРЕКЕТТЕРІН ЖАСАҒАНЫ
ҮШІН, ЯҒНИ. «КЕҢЕСТЕР» БЕРГЕНІ ЖӘНЕ ҚАБЫЛДАҒАНЫ ҮШІН ,
АҚШ ЗАҢЫ БОЙЫНША СОТ АЙЫППҰЛ ТӨЛЕУГЕ НЕМЕСЕ ЕКІ ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС
БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУДЫ НЕМЕСЕ ЕКЕУІН ДЕ ҚОСУДЫ ҚАРАСТЫРАДЫ .
СОТТА НЕМЕСЕ КАНАДАНЫҢ ЗАҢ ШЫҒАРУШЫ ОРГАНЫНДА
ЛАУАЗЫМҒА ИЕ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІ БЕЛГІЛІ БІР ӘРЕКЕТІ
НЕМЕСЕ ТІРЛІГІ ҮШІН МАТЕРИАЛДЫҚ ЖӘНЕ БАСҚА ДА
ЖЕҢІЛДІКТЕР АЛУҒА КЕЛІСКЕНІ ҮШІН 14 ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС
БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРЫЛАДЫ. ОСЫНДАЙ ЖАЗА ПОЛИЦИЯ
КОМИССАРЛАРЫ МЕН СОТ ТӨРЕЛІГІ САЛАСЫНДАҒЫ
ӨКІЛЕТТІКТЕРДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН, МАТЕРИАЛДЫҚ ЖӘНЕ БАСҚА
ДА ИГІЛІКТЕР АЛУДЫҢ ОРНЫНА СОТ ПРОЦЕСІНЕ ЫҚПАЛ ЕТУГЕ
КЕЛІСКЕН, ҚЫЛМЫС ЖАСАҒАН АДАМДЫ ІЗДЕУДЕН ЖАСЫРУҒА
ЖӘНЕ Т.Б. КЕЛІСЕТІН АДАМДАРҒА ДА ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ЕУРОПАДА
ЖАЗА АЙЫППҰЛДАН ТҮРМЕГЕ ДЕЙІН ӨЗГЕРЕДІ.
ФРАНЦИЯ ЗАҢЫ ӨНДІРІСТІК НЕМЕСЕ КОММЕРЦИЯЛЫҚ
КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ БАСШЫЛАРЫ МЕН ЖҰМЫСКЕРЛЕРІН 7 ЖЫЛҒА
ДЕЙІН, АЛ ШЕНЕУНІКТЕР ҮШІН 10 ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС
БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУДЫ ЖАЗАЛАЙДЫ. СОНЫМЕН ҚАТАР,
ФРАНЦУЗ ЗАҢЫ ШЕНЕУНІКТЕРГЕ ТҮРЛІ СЫЙЛЫҚТАР АЛУҒА
(ОЛАРДЫҢ ҚҰНДЫЛЫҒЫНА ҚАРАМАСТАН) 2 ЖЫЛДАН 10 ЖЫЛҒА
ДЕЙІН БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУҒА НЕМЕСЕ ҮЛКЕН АЙЫППҰЛ
ТҮРІНДЕ ЖАЗАЛАУ ҚАУПІ ТӨНУІНЕ ТЫЙЫМ САЛАДЫ. ФРАНЦИЯДА
БИЛІКТІ ТЕРІС ПАЙДАЛАНУ 5 ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС БОСТАНДЫҒЫНАН
АЙЫРУ ЖӘНЕ АЙЫППҰЛ ТҮРІНДЕ ЖАЗАЛАНАДЫ. ЕГЕР
ШЕНЕУНІКТІҢ ӘРЕКЕТІ САЛДАРЫ БОЛСА, БҰЛ ЖАЗА ЕКІ ЕСЕ
КӨБЕЙТІЛЕДІ.
ГЕРМАНИЯДА МҮЛІКТІК НЕМЕСЕ БАСҚА ПАЙДА АЛУДЫ ТАЛАП
ЕТЕТІН НЕМЕСЕ БОЛАШАҚТА ОСЫНДАЙ ПАЙДА АЛУДЫ ТАЛАП
ЕТЕТІН НЕМЕСЕ БОЛАШАҚТА ОСЫ НЕМЕСЕ БОЛАШАҚТА ҚАНДАЙ-
ДА БІР ӘРЕКЕТТЕРДІ ЖАСАҒАНЫ ҮШІН УӘДЕ ЕТКЕН ЛАУАЗЫМДЫ
ТҰЛҒА 3 ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУ НЕМЕСЕ
АЙЫППҰЛМЕН ЖАЗАЛАНАДЫ. ДӘЛ СОЛ ӘРЕКЕТ, ЕГЕР СУДЬЯ
НЕМЕСЕ ТӨРЕШІ СОТ ТӨРЕЛІГІН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ КЕЗІНДЕ
ЖАСАҒАН БОЛСА, БІЛІКТІ ҚЫЛМЫС ҚҰРАМЫ РЕТІНДЕ
ҰСЫНЫЛАДЫ. ОЛ 5 ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУ
НЕМЕСЕ АЙЫППҰЛ ТҮРІНДЕ ЖАЗАЛАНАДЫ.
ҰЛЫБРИТАНИЯДА ПАРАҚОРЛЫҚ (СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ) ТУРАЛЫ
ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢ 1889 ЖЫЛҒЫ «ҚОҒАМДЫҚ ҰЙЫМДАРДАҒЫ ПАРАҚОРЛЫҚ
ТУРАЛЫ» ЗАҢҒА ЖӘНЕ 1906 ЖӘНЕ 1916 ЖЫЛҒЫ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ
АЛДЫН АЛУ ТУРАЛЫ ЗАҢДАРҒА НЕГІЗДЕЛГЕН. ОСЫ ЗАҢДАРДЫҢ БІРІНШІСІ
«ҚЫЗМЕТКЕРДІ БІРДЕҢЕ ЖАСАУҒА НЕМЕСЕ БІРДЕҢЕ ЖАСАУДАН БАС ТАРТУ
ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ ПАРА НЕМЕСЕ ҚОЛХАТ ТАЛАП ЕТУ, НЕМЕСЕ СЫЙЛЫҚ, НЕСИЕ,
СЫЙАҚЫ НЕМЕСЕ БАСҚА ҚҰНДЫЛЫҚТЫ АЛУҒА КЕЛІСІМ БЕРУ» ДЕП
АЙЫПТАЙДЫ. МҰНДАЙ ӘРЕКЕТКЕ КІНӘЛІ АДАМҒА БАС БОСТАНДЫҒЫНАН
АЙЫРУ НЕМЕСЕ СЫЙЛЫҚТЫҢ, ҚАРЫЗДЫҢ НЕМЕСЕ СЫЙАҚЫНЫҢ ҚҰНЫН ТӨЛЕУ
ЖАЗАСЫ ТАҒАЙЫНДАЛАДЫ. БҰҒАН ҚОСА, ОЛ КЕЗ-КЕЛГЕН МЕМЛЕКЕТТІК
ЛАУАЗЫМҒА ЖЕТІ ЖЫЛ МЕРЗІМГЕ САЙЛАНУ НЕМЕСЕ ТАҒАЙЫНДАЛУ
ҚҰҚЫҒЫНАН АЙЫРЫЛАДЫ. ЕКІНШІ РЕТ СОТТАЛҒАН ЖАҒДАЙДА КІНӘЛІ АДАМ
ҚЫЗМЕТТІК ҚҰҚЫҒЫНАН БІРЖОЛА АЙЫРУҒА, СОНДАЙ-АҚ ОЛ ЛАУАЗЫМДЫ
ТҰЛҒА ДЕП САНАЙТЫН КЕЗ-КЕЛГЕН ӨТЕМАҚЫ НЕМЕСЕ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ҚҰҚЫҒЫНАН АЙЫРУҒА СОТТАЛУЫ МҮМКІН.
ИТАЛИЯНЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ КОДЕКСІНЕ СӘЙКЕС ПАРАНЫ БОПСАЛАУ
ШЕНЕУНІК НЕМЕСЕ ӘРЕКЕТ ЕТУШІ ЛАУАЗЫМДЫ НЕМЕСЕ ӨЗІНІҢ
ӨКІЛЕТТІКТЕРІН АСЫРА ПАЙДАЛАНЫП, БІРЕУДІ ӨЗІНЕ НЕМЕСЕ ҮШІНШІ
ТҰЛҒАҒА АҚШАСЫЗ НЕМЕСЕ БАСҚА ДА ЖЕҢІЛДІКТЕР БЕРУГЕ НЕМЕСЕ
УӘДЕ БЕРУГЕ МӘЖБҮР ЕТКЕНДЕ НЕМЕСЕ МӘЖБҮРЛЕГЕН КЕЗДЕ ОРЫН
АЛАДЫ. МҰНДАЙ ӘРЕКЕТ 4 ЖЫЛДАН 12 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ МЕРЗІМГЕ БАС
БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУҒА ЖАЗАЛАНАДЫ. ПАРА АЛУ ҮШІН
ЖАУАПКЕРШІЛІК ИТАЛИЯНЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ КОДЕКСІНЕ СӘЙКЕС ТӨЛЕМ
АЛЫНАТЫН ІС-ӘРЕКЕТТІҢ СИПАТЫНА ҚАРАЙ САРАЛАНАДЫ.
ФИНЛЯНДИЯ ҚЫЛМЫСТЫҚ КОДЕКСІНДЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ
БҰЗУШЫЛЫҚ ЖАСАҒАН МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРГЕ ТҮРЛІ ЖАЗАЛАР
ҚАРАСТЫРЫЛҒАН: АЙЫППҰЛДАН 2 ЖЫЛҒА ДЕЙІН БАС БОСТАНДЫҒЫНАН
АЙЫРУ. БҰЛ РЕТТЕ АДАМ АУЫРЛАТАТЫН ЖАҒДАЙЛАР БОЛҒАН КЕЗДЕ 2 АЙДАН
4 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ МЕРЗІМГЕ БЕЛГІЛІ БІР ЛАУАЗЫМДАРДЫ АТҚАРУҒА НЕМЕСЕ
БЕЛГІЛІ БІР ҚЫЗМЕТПЕН АЙНАЛЫСУҒА ТЫЙЫМ САЛУ АРҚЫЛЫ ҚЫЗМЕТІНЕН
БОС
АЗИЯ ЕЛДЕРІНДЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЕҢ РАДИКАЛДЫ
ШАРАЛАР ҚАБЫЛДАНУДА. МЫСАЛЫ, ҚЫТАЙДА ПАРА АЛУ МҮМКІН. МҰНДАЙ
ТҮБЕГЕЙЛІ ШАРА ҚЫТАЙДЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ КОДЕКСІНДЕ 1980 ЖЫЛДАРДЫҢ
БАСЫНДА ПАЙДА БОЛДЫ. ОРЫНДАУ КӨПШІЛІК АЛДЫНДА ЖҮЗЕГЕ
АСЫРЫЛАДЫ. ЖЫЛЫНА БІРНЕШЕ МЫҢ ОСЫНДАЙ ҮКІМ ШЫҒАРЫЛУЫ МҮМКІН,
ОНЫҢ ІШІНДЕ ҮЛКЕН ШЕНЕУНІКТЕР МЕН ІРІ КОРПОРАЦИЯЛАРДЫҢ
БАСШЫЛАРЫНА ҚАРСЫ ӨЛІМ ЖАЗАСЫ АТЫЛАДЫ.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz