Мектеп оқушыларының сөйлеу тіліндегі қателіктерді жою жолдары

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы
Ж.Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық
колледжі
МКҚК

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ОҚУШЫЛАРДЫҢ СӨЙЛЕУ ТІЛІНДЕГІ ҚАТЕЛІКТЕР,
СЕБЕПТЕРІ, ЖОЮ ЖОЛДАРЫ

Мамандық атауы: 0105000 «Бастауыш білім беру»
Пәні: Қазақ тілін оқыту әдістемесі

Орындаған: Смайлова А.
Адамның ең жарқын ерекшеліктерінің бірі-оның сөйлеу
қабілеттілігі. Сөз - адам психикасының өмір сүруінің аса
маңызды факторы. Біздің миымыздың белсенділігі екінші
сигнал жүйесінің қызметіне байланысты. Сондықтан
адамның барлық психикалық ерекшеліктері сөйлеу
арқылы ғана көрініп өмір сүреді.
Сөз - сөйлеу тілінің негізгі бөлігі болып табылады. Ол өз
қызметінде - заттардың нақты аталуын, қызметін, белгісін,
адамның сезімін, түрлі қоршаған орта құбылыстарын
түсіндіруді мақсат етеді Сөз грамматикалық құрылымның
көмегімен, сөйлеу қызметін жүзеге асырыды.
1. Оқушылардың сөйлеу тіліндегі қателіктерін түзетудің теориялық
негіздері

Жалпы сөйлеу тілінің дамымауы (ЖТД) - бұл сөйлеу
жүйесінің барлық компонеттерінің қалыптасуындағы
бұзылыс (дыбыстық құрылымының, фонематикалық
үрдістердің, лексика, грамматикалық қатардың, сөйлеу
тілінің мағыналық жақтарының).
Жалпы сөйлеу тілінің дамымауының түрлі
факторлары

Тұқымқуала Жұқпалы
ушылық Орталық ауруларды
бейімделу жүйке Қоршаған өткергеннен
жүйесінің ортаның
органикалы қолайсызды
қжетіспеуші ғы
лігі
Сөйлеу тілінің дамуын үш критикалық кезеңге бөлуге болады:

Бірінші критикалық кезең (1-2жас) - бұл сөйлеу тілінің
алғышарттарының қалыптасуы. Бұл кезеңде сөйлеу тілінің дамуы
басталады, коммуникативті мінез-құлық негіздері қалыптасады. Бір
жарым жаста бала фразалық сөйлеу тілін қолдана бастайды, оның
енжар сөздік қоры 150 сөзді, ал белсендісі-50 сөз шамасын құрайды.
Екінші критикалық кезеңде (Зжас) сөйлеу тілінің белсенді дамуы
жүреді. Бала қарым-қатынас тіліне көшеді. Бұл жаста келеңсіздіктерді
байқауға болады және т.б. Сөйлеу жүйесінің шамадан тыс жүктелуі
нәтижесінде түрлі бұзылыстар, мысалыға тұтығу пайда болуы
мүмкін. Бала сөйлеу қарым-қатынасына түспей, тұйықтанады.
Үшінші критикалық кезең (6-7 жас)-балалардың көпшілігі мектепке
барып, психикаға қосымша күш болып табылатын жазбаша сөйлеу
тілін меңгере бастайды. Балаға жоғары талаптар қойылады, соның
нәтижесінде тұтықпаға әкелетін жүйке жүйесінің ақаулықтары пайда
болуы мүмкін.
Балаларда заттық сөздерде, іс-әрекет, белгілерді білдіретін
сөздерді қолдану мүмкіндігінің шектеулілігі байқалады.
Мұндай балалар заттың түрін, түсін, пішінін білмейді. Сөз
түрлендіру дағдыларын олар толықтай меңгермеген.
Заттардың атауларын алмастыру жиі кездеседі. Арнайы
тексеру кезінде грамматикалық формаларды қолдануда
дөрекі қателіктер белгіленеді:
- септік жалғауларын алмастыру;
- етістіктің түрлерін қолданудағы қателіктер;
- зат есімдерді түрлендірудегі қателіктер;
- сын есім, сан есім және зат есімдердің
байланыстылығының болмауы.
1.2 Жалпы білім беретін мектепте оқитын балалардың
сөйлеу бұзылыстарын ерте диагностикалаудың мәні

Жалпы білім беретін мектеп оқушыларыынң оқыту
сапасы мен тиімділігінің жоғарылауы ауызша және
жазбаша сөйлеу тілі кемістісіктерін алдын-алу мен
жоюға қазіргі заманғы болжамдар жасауға мүмкіндлік
береді. Неғұрлым түзету жұмыстары ертерек басталса,
соғұрлым сөйлеу тілі кемістіктерін жою педагогикалық
қараудан тыс қалуға алып келетін салдарджың алдын-
алуына алып келеді. Міне сондықтан да жалпы білім
беретін мектептің мұғалім-логопеді бірінші сынып
оқушыларын үлкен көңіл бөлу керек.
2. Мектеп оқушыларының сөйлеу тіліндегі қателіктерді жою
жолдары
2.1 Оқушылардың сөйлеу тілі дамуының деңгейін зерттеу

Диагностика
-ата-ана мен педагогпен әңгімелесу және

құжатармен танысу барысында
баланың тәрбие жағдайы мен дамуын анықтау;
-жетекші әс-әрекетінің денгейін анықтап жас

мөлшеріне сәйкестендіру;
-танымдық процестерінің, эмоционалдық тұлғалық

ерекшеліктерін анықтау;
-байланыстырып сөйлеуін анықтау.
Қорытынды

Түзету оқуының ең басты бағыттары:
- Дыбыстарды дұрыс айтылуын қалыптастыру(арнайы логопедиялық
әдістерді қолдана отырып, дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету,
дыбыстардың артикуляциясын анықтау)
- Фонематикалық есту қабілеттерін жетілдіру (дыбыстарды ажырата
білуге, есте сақтауға үйрету, артикуляциялық дағдыларды және
фонематикалық қабылдауын дамыту, дыбыстық талдау және
жинақтау қабілетін дамыту)
- Сауат ашу оқуына дайындық (оқу мен жазу)
- Байланыстырып сөйлеуін дамыту.
Мектептегі оқыту үрдісі сауат ашудан басталатыны белгілі. Сауат ашу
жұмысының мақсаты – балаға хат таныту, яғни оқу мен жазуды
үйрету. Тілі дамымаған баланың басқа да психикалық қызметтері
дамымайды.

Ұқсас жұмыстар

Тіл дамыту әдістемесі басқа ғылымдармен байланысы

Логопедиялық тексеру қағидалары

Бір жағынан бала қандай бір грамматикалық заңдылыққа немесе лексикалық уәжге сүйеніп айтып тұрған жоқ, себебі оның жасы небәрі екіде

Әдістемелік бірлестіктің мақсаты:

Роза қолдану Қалалық сайыс

Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқыту мәселесінің зерттелу жайы

ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫНДА ТІЛ ДАМЫТУ ЖҰМЫСТАРЫН ЖҮРГІЗУ АРҚЫЛЫ ЖЕКЕ

Метатехникалық сабақтың міндеттері

Мүмкіндігі шектеулі түрлі категориядағы балаларға инклюзивті білім беру жағдайлары

Бастауыш сыныпта етістікті оқыту тәсілдері

Пәндер