Интербелсенді сабақтың құрылымы

Презентация қосу

Тақырыбы: Интербелсенді сабақтың құрылымы

Орындаған: Тасқынбай Маусымжан
Жоспары:
1.Г. Гегельдің және Ж.Пиаженің
ілімдеріндегі таным және ойлау
процестері
2.Әртүрлі оқыту жүйелерінде
қолданылатын сабақ (таным) кезеңдері
3.Интербелсенді лекция
4.Семинар сабағы
Барлық дерлік оқыту жүйелері, жобалары және
технологиялары сабақтың үш кезеңдік құрылымын
ұстанады.
Бұл ұстанымның Г.Гегельдің диалектикасынан
бастау алатындығы сөзсіз. Адам өз санасындағы
ұғымдардың барлығын да объективтік деңгейге дейін
жеткізеді дейтін бұл диалектикалық ілімге сәйкес,
біздің түсініктеріміз үш кезеңнен тұрады: тезис,
антитезис, синтез.
Таным процесінде біз әлем туралы қандай да болмасын түсінік
қалыптастырсақ (тезис), міндетті түрде оған қарама-қарсы тұжырым да
табылады (антитезис). Сол себепті де объективтік білім алуымыз үшін, біз
ой-толғаныс арқылы тезис пен антитезистің қажетті жақтарын салғастыра
келе, орта мағынаны (синтез) табуымыз керек. Гегельдің пайымдауы
бойынша, екі қарама-қарсы тұжырымдар мен пікірлердің тоғысуынан
(тезис – антитезис) шынайы түсінік пен білім пайда болады (синтез).
Жан Пиаже балалардың ойлау
ерекшеліктерін анықтайтын тәжірибелерден
олардың ойлауы үш кезеңнен тұратындығын
байқаған:

Бірінші • Бірінші кезеңде балалар өзінің
кезең көзқарасын келтіреді

• екінші кезеңде
Екінші басқалардың
кезең көзқарастарын жақтайды

• үшінші кезеңде тіпті қарапайым
Үшінші заттарды да ескере отырып,
кезең салыстырмалы көзқарас
таңдайды
Гегельдің және Ж.Пиаженің ілімдеріне сүйене отырып, таным және
ойлау процестері үш кезеңнен тұрады және олар біртұтас
құбылыстың, қозғалыстың бір-бірімен тығыз байланысты, бір-
бірінен туындайтын және бір-бірінсіз қызмет жасамайтын
ажырамас бөліктері болып табылады деп ұйғаруға болады.

Таным кезеңдері
Ойлау кезеңдері
(Г.Гегельдің диалектикасы
(Ж.Пиаже бойынша)
бойынша)

Эгоцентризм немесе
Тезис
трансдукция
Әлеуметтендіру немесе
Антитезис
қарапайым дедукция
Объективтендіру немесе
Синтез
толық дедукция
Жаңашыл жобалардың басым көпшілігі ұстанған
сабақтың (немесе жалпы таным процесінің) үш кезеңін
негізінен келесідей түсіндіреді:

үйренушілер үйренушілер дербес шәкірттер үйренгені
өздерінің бұрынғы тұрғыдан танымдық жайлы ой толғайды,
білетіндерін әрекеттер атқарады. пікірлеседі, оларды
естеріне түсіру Ж.Пиаже «Балалар талқылайды, осы
арқылы білім әрекет жасамай әрекеттер арқылы
Бірінші кезең

Екінші кезең

Үшінші кезең
игеруге сөйлегенде бірін- ол жаңа түсініктер
белсенділендіріледі. бірі түсіне ме?» құрастырады: «Ой
Мұнда олар деген сұраққа тәжірибесінің сан
«танымдық тепе- «Баланың ойын қилы жақтарын ой
теңсіздік» түсіндіру үшін, елегінен өткізе
(Ж.Пиаже) оның әрекеттерінен отырып, бала жол-
жағдайында болып, бастау керек» деп жөнекей бір
жаңа білімге деген жауап береді анықтаманы екінші
қызығушылықтары анықтамамен
пайда болады. алмастыратын
фактілерді ашып,
сол арқылы өзінің
алғашқы
ойлағандарына
өзгертулер енгізеді»
Әртүрлі оқыту жүйелерінде қолданылатын
сабақ (таным) кезеңдері

Дәстүрлі Модульдік «Сыни ойлауды Жоғарғы Мұғалімнің
оқыту технология дамыту» мектептегі сабақ гуманистік
(М.М.Жан- жобасы құрылымы философиясы
пейісова) (Р.Иннз) (С.С.Мирсейі-това)

Өткен Кіріспе бөлімі Қызығушы- Мотивация Мотивация
матери-алды (модульге, лықты ояту
қайталау тақырыпқа енгізу)

Жаңа білімді Сөйлесу бөлімі Мағынаны Білім құрастыру Білім
түсіндіру (оқушылардың ажырату құрастыру
танымдық
қызметін өзара
сөйлесу негізінде
ұйымдастыру)

Жаңа білімді Қорытынды бөлім Ой-толғаныс Білімді ұштау Түсінікті дамыту
бекіту (бақылау)
Елімізде 1997 жылдан бастап дамып келе жатқан «Сыни ойлауды оқу
мен жазу арқылы дамыту» (Reading and Writer for Critical Thinking)
жобасы да сабақтың үш құрылымдық кезеңін ұстанады:
«Қызығушылықты ояту – Мағынаны ажырату – Ой-толғаныс».

Қызығушылықт Мағынаны Ой-толғаныс
ы ояту ажырату

• (Еvocation) • (Realization • (Reflection)үй
үйренушілер of meaning) ренушілер
білім жаңа жаңа
процесіне материалды мәліметтерді
ниеттеледі, игеруде өздерінің
айрықша туындаған бұрынғы
көңіл сұрақтарға білімдерімен
аударады, үйренушілер (ұғымдарыме
жаңа дің өз н) салыстыра
материалды тәжірибелері отырып
игеруге тұрғысынан өзгертеді.
ынталанады. жауап
беруімен
ерекшеленеді
.
С.Мирсейітова өз кітабында Р.Иннздің (R.B.Innes) жоғарғы мектепте өткізілетін
сабақтың үш кезеңдік құрылымын келтіреді: 1) мотивация, 2) білім құрастыру, 3)
білімді ұштау
Осының бәрін ескере отырып, С.Мирсейітова жоғарғы мектептегі
сабақтың келесідей құрылымын ұсынады: Мотивация, Білім құрастыру,
Түсінікті дамыту. Бұл кезеңдердің мақсаттарын зерттеуші былайша
түсіндіреді:
Жоғары мектептегі сабақ кезеңдері мен мақсаттары
Кезеңдер Негізгі мақсаттары

Оқытушы:
- Студенттерді жаңа білім қабылдауға және игеруге белсенділендіреді.
Мотивация Студенттер:
- Тақырып бойынша өз мақсаттарын айқындайды.
немесе
- Тақырып бойынша өз өмірлеріне тікелей қатысы бар нақты проблемаларды айқындайды.
Қызығушылы - Проблема бойынша өздерінің бұрынғы білімдерін есіне түсіреді, оларды салыстырады,
қты ояту байланыстырады.
- «Не білемін?», «Не білгім келеді?», «Жаңа білімнің маған берер пайдасы қандай болмақ?»
секілді сұрақтарға жауап іздейді.

Жаңа білімді іздену мен зерттеу кезеңі. Мұнда проблеманы шешу жолдары қарастырылады.
Білім Оқытушы:
- студенттерге білім алудың белсенді тәсілдерін ұсынады;
құрастыру - студенттердің өздігімен жаңа мәліметті жан-жақты қарастырып, зерттеп, игеруіне қажетті
немесе жағдайлар жасайды.
Мағынаны Студенттер:
- жекелей, жұппен, топпен жаңа ақпаратпен танысады;
ажырату - мәлімет бойынша пікір алмасады, ой жарыстырады, талқыға салады;
- жаңа ақпарат туралы өзіндік пікір қалыптастырады

Үйренгенді айқындау және бағалау, проблема бойынша шешім қабылдау кезеңі.
Түсінікті Оқытушы:
- студенттердің жаңа мағлұмат бойынша ойланып, ол жөнінде өзара пікір алмасу мен
дамыту талқылауды ұйымдастырады.
немесе Студенттер:
- осы сабақта білгендері мен үйренгенін тұжырымдайды;
Ой-толғаныс - олардың қолданысы туралы ойланады, пікірлеседі;
- өзінің жаңа біліміне баға береді;
- жаңа білімді нақты бір проблема шешуде қолданады;
Интербелсенді лекцияның
негізгі қағидалары
Интербелсенді
лекцияның
түрлері
Семинар сабағы тақырып бойынша оқу материалдарын игерудің қорытынды
кезеңі болып табылады. Сол себепті де мұндай сабақта студенттердің өздік
жұмысы қорытылып, бағаланады.
Семинар сабағы құрылымының үлгісі
Практикалық сабақ - пәннің теориялық мазмұнын толықтыратын оқу
процесінің белсенді түрі. Практикалық сабақ студенттерге теориялық мәлімет
бойынша нақты әрекеттер арқылы машықтанып, сол амалдар негізінде
мәліметті игеру, меңгеру, тереңдету, дамыту мүмкіншілігін береді.

Практикалық сабақ құрылымының үлгісі
Интербелсенді тәсілдердің сабақ
кезеңдерінде қолдануы
Кезеңдер Қолдануға тиімді тәсілдер

І – кезең. Ой қозғау, Т-кестесі, Болжау, Кластерлер, Оңай және қиын сұрақтар кестесі,
Ойлан,жұптас, пікірлес, Алдын-ала берілген атаулар, Үлкен шеңбер, Атаулар туралы үш
Мотивация сұрақ, Еркін жазу, Білемін, білгім келеді, білдім, Дөңгелек үстел, Үш қадамды сұхбат,
немесе Қызығушылықты Топтық зерттеу, Венн диаграммасы, Бестармақ
ояту

Ой қозғау, Графикалық органайзерлер, Т-кестесі, Болжау, Кластерлер, Оңай және
ІІ - кезең. қиын сұрақтар кестесі, Ойлан, жұптас, пікірлес, Кең ауқымды лекция, Сұрақ қою,
қайтадан сұрақ қою, Бірін-бірі оқыту, Қос жазба күнделігі, Үш жазба күнделігі, INSERT,
Білім құрастыру Жигсо, Жигсо-2, Үш қадамды сұхбат, Топтық зерттеу
немесе
Мағынаны
ажырату

Ой қозғау, Т-кестесі, Болжау, Кластерлер, Оңай және қиын сұрақтар кестесі,
ІІІ - кезең. Ойлан,жұптас, пікірлес, Еркін жазу, Білемін, білгім келеді, білдім, Дөңгелек үстел, Үш
қадамды сұхбат, Пікірталастар (Торлы талқылау, Академиялық дау-дамай, Бұрыштар),
Түсінікті дамыту Топтық зерттеу, Эссе, Үлкен шеңбер, Аквариум, Бестармақ, Жеңілдетілген анықтама/
немесе түсіндірме, Галереяны шарлау, Қос шеңбер.
Ой-толғаныс
Пайдаланылған әдебиет:
1. Әлімов Асхат. Интербелсенді әдістерді
жоғары оқу орындарында қолдану. Оқу
құралы. – Алматы: баспасы, 2009. - 263 бет.

Ұқсас жұмыстар

Бірлескен жұмыстар

Интербелсенді оқыту әдістерінің ортакәсіптік білім беру саласындағы ерекшеліктері

Пассивті әдістер Активті әдістер Интербелсенді әдістер

Дәстүрлі емес сабақтарды интерактивті әдістер арқылы оқыту

Оқушыларды түгелдеу

Тізбектелген сабақтар топтамасының орта мерзімдік жоспары

Оқытудың интербелсенді әдістерінің жіктелуі

Оқытудың белсенді әдістері - оқу

Интернет WWW құралдары

ИНТЕРБЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕР

Пәндер