Негізгі құралдарды пайдаланудың тиімділігі

Нарық экономика жағдайында негізгі құралдарды тиімді қолдану шығарылатын өнімнің сапасын көтеру және бәсекелестік нарықта тез сатылатын және үлкен сұранысқа ие болатын сапалы өнім шығару қазіргі уақытта экономикалық реформаларды шешуде тығыз байланысты.

Өнеркәсіптік өндірістің тиімділігін арттыру бойынша шаралар жүйесінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің бағдарламасымен негізгі қорларды пайдалану деңгейін едәуір арттыру, ұлттық экономика салалары бойынша кәсіпорындарда және ұйымдарда қор қайтарымын арттыруға бағытталған шаралар кешенін ұдайы өндірістегі, өнеркәсіп жұмысының көрсеткіштерін жақсартуға және оның тиімділігін арттырудағы рөлі мен экономикалық мәнімен алғышартталған.

Кәсіпорында негізгі қорларды пайдалануды жақсарту жолдары:

Негізгі қорлар мен өндірістік қуаттардың табысты қызмет атқаруы оларды пайдалануды жақсартудың интенсивті және экстенсивті факторларына байланысты.

Кәсіпорында негізгі қорларды пайдалануды жақсарту жолдары:

1) Кәсіпорынды артық құралдардан, машиналардан босату және жалға беру;

2) жаңа жағдайдағы, сапалы, жоспарлы, күрделі жөндеулер жүргізу;

3) жоғары сапалы негізгі өндірістік қорды сатып алу;

4) қызмет көрсетуінде персоналдың біліктілік деңгейін көтеру;

5) негізгі қордың физикалық және моральдық тозуын шектен тыс болдырмай жаңа жағдайда жақсарту;

6) кәсіпорынның жұмыс істеу ауысымының коэффициентін көтеру;

7) өндірістік процеске қажетті шикізаттар, материалдарды дайындаудың сапасын жақсарту;

Негізгі қорларды және өндірістік қуаттарды пайдалану тиімділігін арттырудың маңызды жолы басы артық жабдықтың санын азайту және орнатылмаған жабдықтарды өндіріске жылдам қатыстыру болып табылады. Еңбек құралдарының көп бөлігінің тұрып қалуды өндіріс өсіміне кедергі жасап, олардың физикалық тозуы салдарынан тікелей шығындарға әкеп соғады, өйткені жабдықтарды ұзақ сақтау нәтижесінде олар жарамсыз болып қалады. Ал физикалық жақсы болғанымен өзге жабдықтар моральды тозуға ұшырап, физикалық тозу қатарына жатқызылады.

Негізгі қорларды тиімді пайдалану мәселесін шешу қоғамға қажетті өнім өндірісін арттыруды, құрылған потенциал қайтарымын арттыруды, халықтың қажеттерін толық қанағаттандыруды, елдегі жабдықтардың балансын жақсартуды, өнімнің өзіндік құнын төмендетуді, өндіріс рентабельділігін өсіруді, кәсіпорын қорын жинақтауды білдіреді.

Негізгі қорлар мен өндірістік қуаттарды аса толығымен пайдалану өндіріс көлемі өзгерген жағдайда жаңа өндірістік қуаттардың енгізілуі қажеттілігінің азаюына әкеп соғады, нәтижесінде кәсіпорын пайдасын жақсы пайдалануға ықпал етеді.