Қылмыстарды саралау бойынша практикум

Презентация қосу

Д.А.Қонаев атындағы Еуразиялық заң
академиясы

Пән: Қылмыстарды саралау бойынша практикум

Тақырыб:Кәмелетке толмағандардың қылмыстық
жауаптылығы

Орындаған: Кайтбекова А.Р
Тексерген: Мадыхан С.М
,

•ҚР Қылмыстық кодексiнің 6-бөлімнің
күшi қолданылатын кәмелетке
толмағандар деп қылмыстық құқық
бұзушылық жасаған уақытқа қарай
жасы он төртке толған, бiрақ он сегiзге
толмаған адамдар танылады.
1997 жылғы ҚР ҚК алғаш рет «кәмелетке
,

толмағандар» ұғымына түсінік берілген:
жасы он төртке толған, бірақ он сегізге
толмаған адамдар.
Соңғы жылдары Қазақстан Республикасында,
көптеген еуропа мемлекеттеріндегідей
кәмелетке толмағандың қылмыстары өсуде.
Сол қылмыстардың 40%-ы ауыр және аса
ауыр қылмыстар болып табылады.
Республика бойынша жалпы әрбір 15-ші
ауыр қылмысты, әрбір 20-шы кісі
өлтіруді, әрбір 16-шы денсаулыққа ауыз
,

зиян келтіруді, әрбір 8-ші қарақшылықты,
әрбір 5-ші тонауды және әрбір 13-ші
ұрлықты кәмелетке толмағандар
жасайды.
Жыл сайын ішкі істер органдарында
әртүрлі құқық бұзушылығы үшін 100
мыңға жуық кәмелетке толмаған
жасөспірімдер жеткізіледі, олардың 9
мыңнан астамы немесе жеткізілгендердің
жалпы санының 9,4%-ы панасыз және
қадағалаусыз қалған балалар.
,

•Он төрт жастан қылмыстық
жауаптылық басталатын
қылмыстардың тізімі ҚР ҚК
15-бабының 2-тармағында
берілген.
Кәмелетке толмағандар ісін жүргізу тәртібі, кәмелетке толмағандардың
жас және әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктеріне байланысты осы
,
категориядағы істерді жүргізудің өзгешілігі мәселелерін Кеңестік
кезеңнің өзінде Г.М.Миньковский, К.К.Сперанский, В.Рыбальская,
Л.Голубева, А.Лиеде, т.б. ғалым-заңгерлер зерттеді. Бұл мәселелермен
Қазақстанда К.Бегалиев, С.А.Шапинова .және басқа ғалымдар айналысты,
негізінен олардың жұмыстарында жасөспірімдер қылмыстылығымен күрес
проблемаларын зерттеуге, оның алдын алуға, кәмелетке толмағандардың
қылмыстык жауапкершілігі мен оларды жазалау мәселелеріне көп көңіл
бөлінді. Қазіргі уақытта мемлекеттегі әлеуметтік-экономикалық өзгерістер
салдарынан туындаған жасөспірімдер қылмыстылығының жоғары деңгейге
жетуі панасыз балалар санының өсуі мәселелері көкейтесті мәнге ие болып
отыр, мұндай өткір сұрақтар бұқаралық ақпарат құралдарында талқылануда.

Кәмелетке толмағандардың қылмыстық жауаптылығы мәселелерін
зерттеуде ең үлкен үлес қосқандар М.Б. Нәрікбаев, Н.И. Архипцев, Л.А.
Андреева, Б.А. Жетпісбаев, М.П. Евтеев, У.Б. Джекебаев, М.М. Бабаев, И.И.
,

Қылмыстық құқық бұзушылық
жасаған кәмелетке
толмағандарға жаза
тағайындалуы мүмкiн не оларға
тәрбиелiк ықпалы бар
мәжбүрлеу шаралары
қолданылуы мүмкiн
Кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жаза түрлерi
белгiлi бiр
қызметпен
айыппұл
айналысу
құқығынан айыру

түзеу қоғамдық
жұмыстары жұмыстарға тарту

бас бостандығын бас бостандығынан
шектеу айыру болып
табылады
Кәмелетке толмаған адамға жаза тағайындау

Кәмелетке толмаған адамға жаза тағайындау кезiнде,ҚР
Қылмыстық Кодекстiң 52-бабында көзделген мән-
жайлардан басқа, оның өмiрi мен тәрбиесiнiң жағдайлары,
психикалық даму деңгейi, жеке басының өзге де
ерекшелiктерi, сондай-ақ оған жасы жағынан үлкен
адамдардың ықпалы ескерiледi.

Кәмелетке толмаған жас жеңiлдететiн мән-жай
ретiнде басқа да жеңiлдететiн және ауырлататын мән-
жайлармен жиынтықта ескерiледi.
,

КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРДЫ
ҚЫЛМЫСТЫҚ
ЖАУАПТЫЛЫҚТАН ЖӘНЕ
ЖАЗАДАН БОСАТУ
,
Тәрбиелiк ықпалы бар мәжбүрлеу шаралары
ата-аналарының
немесе оларды
алмастыратын келтiрiлген зиянды
адамдардың не қалпына келтiру
ескерту
мамандандырылған
мiндетiн жүктеу
мемлекеттiк
органның
қадағалауына беру
бос уақытын шектеу
және кәмелетке ерекше режимде жәбірленушіден
толмаған адамның ұстайтын білім беру кешірім сұрау
мінез-құлқына ұйымына міндеттемесін
ерекше талаптар орналастыру жүктеу
белгiлеу

пробациялық
бақылау белгілеу
,

ТӘРБИЕЛІК ЫҚПАЛЫ БАР
МӘЖБҮРЛЕУ ШАРАЛАРЫНЫҢ
МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ
ҚОЛДАНУ МЕРЗІМДЕРІ
• 1. Ескерту кәмелетке толмаған адамға оның іс-әрекетiмен келтiрiлген зиянды және осы
Кодексте көзделген құқық бұзушылықтарды қайталап жасаудың зардаптарын түсiндiруден
тұрады.
2. Қадағалауға беру ата-аналарына немесе оларды алмастыратын адамдарға не
мамандандырылған мемлекеттiк органға кәмелетке толмаған адамға тәрбиелiк ықпал ету
,

және оның мінез-құлқын бақылау жөнiнде мiндеттер жүктеуден тұрады.
3. Келтiрiлген зиянды қалпына келтiру мiндетi кәмелетке толмаған адамның мүлiктiк
жағдайы және оның тиістi еңбек дағдыларының болуы ескеріле отырып жүктеледі.
4. Кәмелетке толмаған адамның бос уақытын шектеу және оның мінез-құлқына ерекше
талаптар белгiлеу белгiлi бiр орындарға баруға, бос уақыттың белгiлi бiр нысанын, оның
iшiнде механикалық көлiк құралын басқаруға байланысты нысанын пайдалануға тыйым
салуды, тәулiктiң белгiлi бiр уақытынан кейiн үйден тыс жерде болуын,
мамандандырылған мемлекеттiк органның рұқсатынсыз басқа жерлерге баруын шектеудi
көздеуi мүмкiн. Кәмелетке толмаған адамға бiлiм беру мекемесiне қайта оралу, оқуын
жалғастыру немесе аяқтау не мамандандырылған мемлекеттiк органның көмегiмен
жұмысқа орналасу талабы да қойылуы мүмкiн. Осы тiзбе толық болып табылмайды.
5. Алты айдан екі жылға дейінгі мерзімге ерекше режимде ұстайтын білім беру
ұйымдарына орналастыруды сот қасақана ауырлығы орташа қылмыс немесе ауыр қылмыс
жасаған кәмелетке толмаған адамға тағайындауы мүмкін. Аталған ұйымдарда болу
адамның кәмелетке толуына байланысты, сондай-ақ егер түзетудi қамтамасыз ететін
мамандандырылған мемлекеттiк органның қорытындысы негiзiнде сот кәмелетке
толмаған адам өзiнiң түзелуi үшiн бұдан әрi бұл шараны қолдануды қажет етпейдi деген
түйінге келсе, мерзiмінен бұрын тоқтатылуы мүмкiн.
• 6. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында болуды осы баптың бесiншi
бөлiгiнде көзделген мерзiм өткеннен кейiн ұзартуға тек кәмелетке толмаған адамның
жалпы бiлiм беретiн немесе кәсiптiк даярлығын аяқтауы қажет болған жағдайда ғана жол
берiледi, бiрақ ол кәмелетке толғаннан аспауы керек.
,

7. Кәмелетке толмағандардың ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында
болуының тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалады.
8. Кәмелетке толмаған адам келтірген зияны үшін жәбірленушіден өзі кешірім
сұрайды.
9. Пробациялық бақылау , ҚР Қылмыстық Кодексінің 44-бабы екінші бөлігінің
қағидалары бойынша бір жылға дейінгі мерзімге белгіленеді.
10. ҚР Қылмыстық Кодекстің 84-бабы бірінші бөлігінің 2) және 4) тармақтарында
көзделген тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шараларын қолдану мерзімі қылмыстық
теріс қылық жасаған кезде – ұзақтығы алты айға дейін, онша ауыр емес қылмыс жасаған
кезде – алты айдан бір жылға дейін, ауырлығы орташа қылмыс жасаған кезде – бір
жылдан екі жылға дейін және ауыр қылмыс жасаған кезде екі жылдан үш жылға дейін
белгіленеді.
11. Кәмелетке толмаған адам тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шарасын бір жыл
ішінде екі және одан да көп рет қасақана орындамаған жағдайда, егер қылмыстық
жауаптылыққа тартудың ескіру мерзімі өтіп кетпесе, мамандандырылған мемлекеттік
органның ұсынуы бойынша сот бұл шараның күшін жояды және материалдар кәмелетке
толмаған адамды қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін жіберіледі.
Кәмелетке толмағандарды жазаны өтеуден шартты
түрде мерзiмiнен бұрын босату
1) онша ауыр емес немесе ауырлығы орташа қылмыс үшiн сот тағайындаған
жаза мерзiмiнiң немесе мөлшерінің кемiнде төрттен бiрiн

2) ауыр қылмыс үшiн сот тағайындаған жаза мерзімінің немесе мөлшерінің
кемiнде үштен бiрiн

3) адам өмiрiне қолсұғушылықпен ұштаспаған аса ауыр қылмыс үшiн сот
тағайындаған жаза мерзiмiнiң кемiнде жартысын

4) адам өмiрiне қолсұғушылықпен ұштасқан аса ауыр қылмыс үшiн сот
тағайындаған жаза мерзімінің кемiнде үштен екiсiн іс жүзінде өтегеннен
немесе орындағаннан кейiн шартты түрде мерзімінен бұрын босатылуға
жатады.
Кәмелетке толмағандарды жазаны өтеуден шартты түрде
мерзiмiнен бұрын босату
Шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адам пробациялық
бақылау мерзімі ішінде абайсызда қылмыс, қасақана қылмыстық
теріс қылық немесе қасақана онша ауыр емес қылмыс жасаған
жағдайларда, шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатудың күшiн жою
немесе оны күшінде қалдыру туралы мәселенi жаңа қылмыс үшін
жаза тағайындау кезiнде сот шешедi. Егер сот шартты түрде
мерзімінен бұрын босатудың күшін жойса, жаза үкімдердің
жиынтығымен жаза тағайындау қағидалары бойынша
тағайындалады.

Шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адам пробациялық
бақылау мерзімі ішінде қасақана ауырлығы орташа, ауыр немесе аса
ауыр қылмыс жасаған жағдайларда, сот шартты түрде мерзімінен
бұрын босатудың күшін жояды және жазаны үкімдердің
жиынтығымен жаза тағайындау қағидалары бойынша тағайындайды.
СОТТАЛҒАНДЫҚТЫ
ЖОЮ МЕРЗIМДЕРI
,

1) бас бостандығынан айыруға қарағанда жазаның неғұрлым жеңiл
3)
4) ауыр
2)ауыр
аса онша
қылмыс
ауыр
қылмыс түрлерiн
үшiн
емес
бас
үшін басөтегеннен
немесе ауырлығыкейiн
бостандығынан - төрт
орташа
айыруды
бостандығынан айға
қылмыс
өтегеннен
айыруды үшiн
кейiн
баскейiн
өтегеннен - екі
бостандығынан үш
айыруды
жылға
жылғаөтегеннен кейiн - бiр жылға
тең болады

Ұқсас жұмыстар

Жекелеген қылмыстарды ашу және алдын алу ерекшеліктері

Қылмысқа қатысудың мәні, түрлері және нысандары

ҚЫЛМЫСТЫ САРАЛАУДЫҢ ЗАҢИ НЕГІЗІ - ҚЫЛМЫС ҚҰРАМЫ

ПРОЦЕСТІК КЕЛІСІМ

Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасы бойынша сыбайлас жемқорлық қылмыстар жүйесі

Кінәні мойындау туралы мәміле нысанындағы процестік келісім

Қылмыстарды саралау және оның санаттары

Ішкі істер органдарының міндеттері

Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық негіздері

Оқу үдерісін Саралап оқыту тәсілдерін қолдану ұйымдастырудағы педагогикалық әдіс - тәсілдер

Пәндер