Тапсырма арқылы саралау деңгейлік тапсырма

«Қазақ тілі» оқу бағдарламасы

«Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының филиалы

«Білім беру бағдарламалары орталығы»

Астана 2019, қаңтар

МАҚСАТ - КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕ

МЫҚТЫ ТРЕНЕР

Сөйлеуге уәж жасау, әңгімеге тарту.

4. 1. 3. 1 сұхбаттасының жасын, жай-күйін ескере отырып, белгілі бір тақырып аясында сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу

Р/с

Аты-жөні

Фишкасы

Дескриптор

Сөйлеу стилін сақтау

Сөз, сөз тіркестерін орынды қолдану

Пікір дәлдігі

3. 3. 1. 1* жоспар, сызбаны қолдана отырып, тірек сөздер арқылы әңгімелеу мәтінін, салыстыра сипаттау мәтінін, көмекші сөздер арқылы пайымдау мәтінін құрап жазу

3. 3. 2. 1 өзіндік іс-әрекеті баяндалған күнделік, өмірбаян, хабарландыру жазу

3. 3. 3. 1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құрып, мазмұндама жазу

3. 3. 4. 1* мұғалімнің көмегімен сызба, график, кесте, фотосуреттермен мәтін (хат, шақыру, нұсқаулық) құрастыру/ компьютерде теру

3. 3. 5. 1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету

3. 3. 6. 1 кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі жазу, жазу қарқынын жеделдету

3. 1. 1. 1 тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру

3. 1. 2. 1* мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер, фото, диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау

3. 1. 3. 1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу

3. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау

3. 1. 5. 1 аудио-бейнежазба мазмұны бойынша айтылған өзгенің пікіріне (келісу, келіспеу себебін) өз көзқарасын білдіру

3. 2. 3. 1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру

3. 2. 4. 1 өз бетінше мәтіннің тақырыбын және мұғалімнің көмегімен негізгі ойды анықтау

3. 2. 5. 1* берілген тақырып, сұрақ бойынша түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) алған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау

3. 2. 6. 1 мұғалімнің көмегімен ұқсас тақырыпта берілген мәтін түрлерін, стилін (көркем мәтін, ғылыми-танымдық мәтін, жанрын салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табу

Тыңдалым-айтылым

Оқылым

Жазылым

Ұзақ мерзімді

жоспар

3-тоқсан

Өнер

Атақты тұлғалар

3. 4. 2. 2 тәуелдік жалғауларының қолданысын білу

3. 4. 2. 3 сөйлемнен сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу

3. 4. 2. 4* негізгі, туынды зат есім/сын есім/етістікті анықтау

3. 4. 2. 5 болымды және болымсыз етістіктердің айырмашылығын анықтау

3. 4. 2. 6 есептік және реттік сан есімдердің айырмашылығын анықтау

Тілдік нормалардың қолданысы

Сабақ мақсатын белгілеу

3. 3. 2. 1 өзіндік іс-әрекеті баяндалған күнделік, өмірбаян, хабарландыру жазу;

3. 4. 2. 5 болымды және болымсыз етістіктердің айырмашылығын анықтау

3. 1. 1. 1 тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру;

3. 4. 2. 3 сөйлемнен сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу;

3. 2. 4. 1 өз бетінше мәтіннің тақырыбын және мұғалімнің көмегімен негізгі ойды анықтау;

3. 4. 2. 4* негізгі, туынды зат есім/сын есім/етістікті анықтау;

3. 6 К А Л Л И Г Р А Ф И Я Л Ы Қ Н О Р М А Л А Р Д Ы С А Қ Т А У

3. 5 Қ А Т Е Н І Т А Б У Ж Ә Н Е Т Ү З Е Т У

І кезең. (Ө) 1 минут ішінде сабақ мақсатын белгілеп жазыңыз. Сабақ санын анықтау.

ІІ кезең. (Т) 1-2 нұсқада отырған оқушылардан топ құру. Өзара идея алмасу, сабақ санын толықтыру. Сабақ санын анықтап, белгілеу.

(Ж) Өзара жұмыстарын тексеру. Ұсыныстарды белгілеу.

(Т, Қ) Сабақтарды топтастыру.

(МК, Ұ) Таныстыру. «2+1» талқылау.

Р/с

Сабақ мақсаты

Идея қосу

ОҚУ ҮДЕРІСІНДЕ НЕЛІКТЕН САРАЛАУДЫ ҚОЛДАНУ КЕРЕК?

Оқу үдерісінде саралау тәсілдемесі неліктен қолданылады?

Оқушылардың:

- дайындық дейгейі;

- оқуға деген ынтасы;

- қабылдауы, түрлі тәсілдер мен операцияларды игеру мүмкіндіктерінің деңгейі;

- қабілеті;

- жұмыс қарқыны;

- өзін-өзі тексеру деңгейінің әртүрлі болуына байланысты олардың жас ерекшеліктері мен психологиялық-физиологиялық мүмкіндіктерін ескере отырып, білім алуына қолайлы жағдай мен тиімді әдіс-тәсілдерді қолдану

Notes: Саралау оқушылардың білім, білік, дағдыны игеруіне көмек болатын уақытша шаралар мен механизмдерден тұрады. Осы арқылы оқушылар оқу үдерісіне тартылады, әрі сыни ойлау дағдысын дамытуға ықпал етеді. Саралап оқыту жеке оқушымен немесе белгілі бір топпен де ұйымдастырылады.

Саралау түрлері

Тапсырма

Нәтиже

Жұмыс қарқыны

Қолдау

Ресурстар

Топтау

Ақпарат

Рөл

Диолог/сұрақтарды пайдалану

Үй жұмысы

Назар аударыңыз

Оқушылардың оқу мақсаттарына қол жеткізу нәтижелерін үнемі бақылап, әр сабақтан соң және тақырыпты оқу барысында диагностика жүргізуді қажет етеді.

Тапсырмаларды саралауды жоспарлаған кезде оқушының жақын даму аймағын, интеллект түрін есепке алу өте маңызды.

Тапсырма арқылы саралау деңгейлік тапсырма

2. 4. 2. 4 - зат есімнің жалпы және жалқы түрлерін ажырату, жалқы есімнің жазылу емлесін сақтау

3. 4. 2. 4 * негізгі, туынды зат есім/сын есім/етістікті анықтау

А. Мәтіннен жалпы және жалқы есімдерді тауып, кестеге жаз

Мәтіндегі жалпы есімдер арасынан негізгі зат есімді анықта

Жалпы есім

Жалқы есім

(кісі есімі, жер-су атауы, жануарларға қойылған ат)

Notes: Тапсырма. Оқушыларға немесе топтарға олардың меңгерген білімдеріне негізделген әр түрлі тапсырмалар берілді. Оқу мақсатына қол жеткізіп отырған оқушыларға жоғары деңгейде ойлауды дамытуға мүмкіндік беретін, проблемаларды шешу және зерттеу қабілетін пайдалануды талап ететін күрделі тапсырмалар беруге болады.

В. Көп нүктенің орнына тиісті жалпы және жалқы есімдерді толықтырып жаз.

. . . суы арнасынан тасып жатыр. Атам . . . шатақ мінезін көрсетпесе екен деп тілеп отыр. Иә . . . тасыса ешкімге де оңай болмайды.

2-сынып

С. Кестеге жалқы есім түрлерінен 5 мысал жаз. Әр қатардағы бір жалқы есімді қатыстырып, сөйлем құрастырып жаз.

Адам аттары

Жер-су атаулары

Жануарларға қойылған атаулар

3-сынып

Кестеге 5 негізгі және туынды зат есімдер жаз. 3 сөйлем құрастырып жаз

Негізгі зат есім

Туынды зат есім

Бас, . . .

Бастық, . . .

Ән, . . .

Әнші, . . .

Ас, . . .

Асхана, . . .

2. 2. 3. 1 - мәтін мазмұнын анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру

А. Үлгіге қарап, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру. Қойылған сұрақтың жауабын мәтіннен табу.

В. Кім? қашан? қандай? сұрақтарын қолданып, мәтін бойынша сұраулы сөйлем құрастыру. Қойылған сұрақтарға жауап беру.

С. Неліктен? не себепті? сұрақтарын қолданып, мәтін бойынша сұраулы сөйлем құрастыру. Өз жауабын мәтінге сүйеніп негіздеу

3. 2. 3. 1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру

А. Үлгіге қарап, мәтін бойынша пікір білдіруге арналған сұрақтар құрастыру. Қойылған сұраққа жауап беру.

В. Неліктен? Қалай ойлайсың? Сен . . . пікірмен келісесің бе? . . . саған ұнады ма? мәтін бойынша сұраулы сөйлем құрастыру. Қойылған сұрақтарға жауап беру.

С. Мәтін мазмұны бойынша өзгенің пікірін білуге бағытталған сұраулы сөйлем құрастыру. Өз жауабын мәтінге сүйеніп негіздеу.

Топтау арқылы саралау

Notes: 6 Топтау. Барлық оқушылардың оқу мақсатына қол жеткізуін қамтамасыз ету мақсатында оларды топтастыру. Оқушылар бірлесе отырып, бір тапсырманы орындайды. Жұпта талқылау барысында, оқушылар бір-бірінің сөйлемдерін ақылдаса отырып, толықтыра алады, ұтымды 2 сұрақты белгілейді. Топта сұрақтарын талқылап, 2 сұрақты таңдайды. Осындай жұмыс формасы арқылы тапсырманы оқушылардың жоғары деңгейде орындауларына мүмкіндік жасалады.

ҮШТІК ЖҰМЫСЫ

Қолдаушы

Орындаушы

Қорғаушы-сыншы

Жұмыс қарқыны бойынша саралау

2. 4. 2. 5* - дара және күрделі зат есім /сын есім/сан есім/ етістікті анықтау

Тапсырманың көлемі арқылы

А. Берілген мәтіннен дара және күрделі сын есімдерді теріп жазу

В. Берілген мәтіннен дара және күрделі сын есімдерді теріп жазу.

Үш сын есімнің антонимін табу.

С. Берілген мәтіннен дара және күрделі сын есімдерді теріп жазу.

Үш сын есімнің антонимін табу. Бір сын есімнің синонимін табу.

Notes: Бұл саралау тәсілі оқушылардың жұмысты орындау жылдамдығы әр түрлі болатындығын ескеріп оқу мақсатына жету жолын ұйымдастыруда қолданылады.

Оқушыларға жалпы бірдей тапсырма беріледі де, қабілетті оқушылардың тапсырманы жылдам орындайтыны себепті оларға тапсырманың күрделі немесе шығармашылық тапсырма қосымша ұсынылады. Кейде қабілетті оқушылар қызығушылығы мен ынтасының төмен болуына байланысты негізгі тапсырманы өте баяу орындауы ықтимыл. Мұндай жағдайда олар мүмкіндігі болуына қарамастан қосымша тапсырманы орындауға үлгермейді. Сондықтан мұндай оқушыларға ойлаудың төменгі деңгейіне берілген барлық тапсырманы орындамай, қосымша жұмысқа бірден кірісуге рұқсат беруге де болады.

3. 4. 2. 6 есептік және реттік сан есімдердің айырмашылығын анықтау

А. Берілген мәтіннен есептік және реттік сан есімдерді теріп жазу.

В. Берілген мәтіннен есептік және реттік сан есімдерді теріп жазу. Реттік сан есімдерді сөз құрамына талдау.

С. Берілген мәтіннен есептік және реттік сан есімдерді теріп жазу. Реттік сан есімдерді сөз құрамына талдау. Реттік сан есімдермен тіркескен сөздерді тап.

Күтілетін нәтиже бойынша саралау

3. 3. 3. 1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құрып, мазмұндама жазу;

А. Оқыған материал негізінде бірлесе құрастырған жоспар бойынша тірек сөздерді қолданып жай сөйлемдер құрастырып, мәтіннің мазмұнын жаза алады;

В. Оқыған материал негізінде бірлесе құрастырған жоспар бойынша абзацтарды сақтап, мазмұнын жаза алады;

С. Оқыған материал негізінде бірлесе құрастырған жоспар бойынша көркем сөздерді қолданып, мазмұнын толық жаза алады

Notes: Оқушылар қойылған оқу мақсатына сәйкес бір тапсырманы орындайды, оқушылардың алдыңғы нәтижелерін ескере отырып, әр оқушыдан түрлі нәтиже күтіледі. Бастапқы ойды немесе үдерісті түсіне алатындай етіп басқаларға қалай түсіндіру керек екенін түйсіну өте күрделі, сонымен қатар өте тартымды іс болып табылады. Өзара оқытуды қолдану мүмкіндігі бар.

Шығармашылық деңгей бойынша саралау

«Бірлесіп жазу» әдісі

3. 3. 3. 1* - оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің қолдауымен жоспар құрып, мазмұндама жазу

А - мәтіннің соңғы бөлімінің мазмұнын жазу

В - мәтіннің соңғы бөлімінің мазмұнына өзгеріс енгізе отырып жазу

С - мәтіннің соңғы бөлімінің мазмұнын өз ойымен жалғастырып аяқтап жазу

Notes: 1-деңгейде берілген тапсырма

2-деңгейде - шығармашылық элементі бар тапсырманы орындаса,

3-деңгейде шығармашылық тапсырма орындау ұсынылады

«Қазақ тілі» пәні бойынша жазба жұмыстарының көлемі*

Сынып

Жазылым

Сөздік диктант

Диктант

Мазмұндама мәтін көлемі

Шығарма

5-7 сөз

25-30 сөз

40-60 сөз

25-35 сөз

9-12 сөз

35-50 сөз

60-80 сөз

35-55 сөз

12-15 сөз

55-70 сөз

80-100 сөз

55-70 сөз

* Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)

ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 10 мамырдағы № 199 бұйрығына 12-қосымша

Оқушыларды өзара тексеру мәдениетін сақтауға дағдыландыру

шанқобыз - қате жазылған сөздің астын сызу, жол жиегіне «/» белгісін салу;

шанқобыс - сөздің астын сызып, «//» 2 қате бар деген белгіні салу;

шанқобыз - қате жіберілген әріпті белгілеп көрсету;

қате кездеспеген жағдайда - «+» белгісін салу.

Назар аударыңыз!

Оқушыны қатені анықтауға, түрлі пікірді қабылдауға үйрету.

Оқушы өз қатесін табуына және оны түзетуіне қолдау көрсетіңіз.

Әрбір оқушыға қатесіз жазуды үйренуге мүмкіндік беретін оқу ортасын жүйелі ұйымдастырыңыз.

Оқушыларды белсенді жұмыс істеуге ынталандырыңыз.

шаңқобыз

Қолдау

Оқушылардың тапсырманы өз бетінше орындау қабілетін дамытудың бастапқы деңгейінде қолданылатын саралау түрі:

үлгі;

көмекші сұрақтар;

тірек-сызбалар;

сөздік жұмысы

жұмыс жоспары;

оқу әрекетінің алгоритмі;

нұсқаулық;

жадынамалар;

анықтамалық материалдар

Notes: Оқушылар жалпы тапсырманы орындайды, бірақ олардың кейбіріне басқаларға қарағанда көп немесе кем қолдау көрсетіледі. Оқушыларға тапсырмаларды орындауға мысалы, сұрақтар қою, сұхбат жүргізу, сезімін білдіру, есеп беру үшін қажетті тірек сөздер/сөз тіркестер немесе сұрақтарды алдын ала беріп қою арқылы қолдауға болады. Қабілетті оқушыға да кейбір тапсырмаларда жеке көмек қажет болуы мүмкін, мысалы, шығарма не мазмұндама жазуда, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану барысында, оқу дағдыларын немесе бірлесіп оқу дағдыларын дамыту. Қолдау көрсету арқылы оқушылардың өз бетінше орындай алатын іс-әрекеттерінен артық оқу әрекеттерін орындауға көмектесу көзделеді.