Экологиялық проблемелары

Презентация қосу

Солтүстік Қазақстан
экономикалық ауданы
ОРЫНДАҒАН:КАМАЛИЕВА Д.
Жоспар

Солтүстік Қазақстан
Өнеркәсібі
Ауыл шаруашылығы
Экологиялық проблемелары
Қалалары
Солтүстік Қазақстан

Солтүстік Қазақстан негізінен темір, тас көмір өндіруге, электр қуаты,
ферроқорытпа, алюминий өндірісіне, мұнай өңдеуге маманданған. Сонымен бірге
мұнда АӨК-ң ауыл шаруашылығы салалары (астық және мал шаруашылығы), тамақ
және жеңіл өнеркәсіптері дамыған.
Өнеркәсібі

Тау-кен өнеркәсібі салалары темір рудасын асбест, боксит, энергетикалық көмір
және т.б. өндірумен байланысты қалыптасты. Олар өткен ғасырдың 1960 жылы
дами бастағанмен, аудан экономикасында қазіргі уақытта маңызды рөл атқарады.
Қара металлургия темір көнін өндіру мен оны байытуға негізделген. Ол Соколов-
Сарыбайжәне Лисаковск КБК болып табылады (шөгінді қабаттардағы кен
орындары). Кендегі темірдің мөлшері орта есеппен алғанда 34,3%, бірақ оны
пайлаланудағы бір мөселе оның құрамында фосфор болуы (0,48%). Кәсіпорын кен
қорымен 80 жылға қамтамасыз етілген. Ақсу ферроқорытпа зауыты темірдің
кремниймен, марганецпен,хроммен қорытпасын өндіруден республикада 1-орын
алады. Ол шикізат ретінде Батыс Қазақстанның хромитін және Орталық
Қазақстанның марганец кендерін пайдаланады. Түсті металлургия салаларынан
боксит өндіру дамыған (Арқалық қаласының маңында). Алюминий шикізаты дүние
жүзіндегі ірі зауыттардың бірі саналатын, алюминий тотығын өндіретін
республикадағы жалғыз Павлодар алюминий зауытына жіберіледі.
Өнеркәсібі
Өнеркәсібі

Мұнай өнімдерін өңдеуден шығаратын зауыт Павлодарда жұмыс істейді. Республика
бойынша 2-ші орында (жылына 2 млн тоннадан жоғары). Солтүстік Қазақстанның
машина жасау және металл өңдеу өнеркәсібінің кәсіпорындары шығаратын өнім-ауыл
шаруашылығы машиналары - АӨК-ке қызмет етеді. Астанада орналасқан зауыттар
(«Астанаауылмаш», «Қазақауылмаш») шөп шабатын, шөп жинайтын машиналар,
сұйықтарды айдайтын насостар шығарса, Павлодарда - тракторлар, Макинскіде - олар
үшін қосалқы бөлшектер, ал Қалқаманда - бульдозерлер шығарылады. Бқл салалар
тасымалданып әкелінетін шикізатпен жұмыс істейді.
Солтүстік Қазақстанда куатты электр стансалар - Екібастұздағы МАЭС-1 (куаты 4 млн
кВт/сағ) ЖӨН6 МАЭС-2 (1 млнкВт/сағ). Екібастұз және Майкүбі алаптарында тек
Қазақстанды ғана емес, ЖЭС-терін қамтамасыз ететін қоңыр және тас көмір өндіріледі.
Құрылыс өнеркәсібінің кәсіпорындары кірпіш, темір-бетон конструкцияларын шығарады
(Астана мен Қостанай). Құрылыста пайдаланылатын тастарды Атбасар мен Шортанды
карьерлерінен алады. Бұдан басқа, жергілікті құрылыс материалдарын - тас, саз,
пістасты қолданады.
Ауыл шаруашылығы

Солтүстік экономикалық ауданда Қазақстандағы ең дамыған АӨК орналасқан.
Солтүстік Қазақстан - еліміздің ең үлкен астықты ауданы. Қаpa топырақты
жерлердің мол болуы егін шаруашылығынын, дамуына игі әсерін тигізеді.
Негізгі маманданған саласы (егістік жердің 80%-ы) - жаздық бидай өсіру. Дәнді
дақылдар егістіктерінің ең үлкен аумақтары Солтүстік Қазақстан, Қостанай
және Ақмола облыстарында орналасқан (3 млн га-дан астам).
Бұдан басқа, мұнда сұлы, арпа, күздік бидай және қарақұмық псіріледі.
Экономикалық аудан жалпы астық жинаудан Қазақстанда алдыңғы орын
алады (67%), сонымен бірге оның басым белігі үш облыстың - Ақмола,
Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарының үлесіне тиеді. Техникалық
дақылдардың үлесі (күнбағыс, зығыр, қышат.б) көп емес, дегенмен
күнбағыстан алынатын өнім біршама жоғары - республикадағы жалпы өнім
жинаудың 11%- ын құрайды.
Ауыл шаруашылығы

Қала маңдары мен өзен аңғарларында көкөніс, картоп және бақша дакылдары
өсіріледі. Бұл дақылдардың жалпы жиынтық үлесі 15%, бірақ бұл аймақтың бүкіл
халқын қамтамасыз етуге жеткілікті. Аймақтың ауыл шаруашылық жерлерінің басым
бөлігін (25%- дай) азықтық дақылдар - көп жылдық шөптесін өсімдіктер, жүгері,
азықтық қызылша алып жатыр. Аймақта сүтті, етті-сүтті бағыттағы ірі қара мал
өсіруге болатын жайылымдық және шалғындық жерлер де мол. Сонымен қатар қой,
жылқы, құс және шошқа шаруашылықтары да дамыған.
Тамақ және жеңіл өнеркәсіптердің дамуына ауыл шаруашылық базасының бай болуы
ықпалын тигізеді. Тамақ өнеркәсібі салаларының (ет, ұн тарту-жарма, сүт, май
шайқау) аймақ экономикасында алар орны ерекше.
Сүт және май шайқау салалары сары май, ірімшік, құрғақ сүт өндіруге маманданған.
Аймақ бойынша орта есеппен жан басына шаққандағы орташа республикалық,
көрсеткіштен 2 есе көп. Барлық қалаларда (кейбір ауылдық елді мекендерде) жеңіл
өнеркәсіп кәсіпорындары бар. Олар тері, тоқыма және тігін өнімдерін шығарады.
Вставка
Вставка рисунка
рисунка

Экологиялық
проблемалары
Қостанай облысындағы тау-кен өндірісі
салаларымен жылу қуаты кешендерінде
өндірістік экологиялық бақылау жұмыс
істейді. Осының нәтижесінде Қызыл
Октябрь кенішіндегі қалдықтарды жою
туралы іс-шара өткізіліп, қалдықтың
мөлшері біршама азайтылды.
Экологиялық проблемалары

Солтүстік Қазақстан экономикалық ауданындағы негізгі атмосфераны ластаушы
көздерге - табиғи қазба байлықтарды өндірумен шұғылданатын кәсіпорындар мен
қаладағы жылу қуатымен қамтамасыз ететін орталықтар және автокөлік жатады.
Қоршаған ортаға үлкен залал келтіретіндер өндірістік және тұрмыстық қалдықтар
мен күл қоқыстары. Үлкен көлемде жиналып қалған қалдықтар қоршаған ортаға
зиянын тигізіп кана коймай, адамдардың өмір сүруіне үлкен қауіп тудырады. Соңғы
жылдары бұл кәсіпорындарда экологиялық нормаларды сақтау үшін коршаған
ортаны корғауға арналған іс-шаралар жүргізілуде. Көптеген кәсіпорындар
қоршаған ортаға зиянды заттарды шығармайтын жаңа технологияларды қолданып
өндіріс күшін арттыруда. Өндірістік қалдықтарды қайтадан қолдану экономикалық
және экологиялық жағынан да тиімді. Мысалы, Қостанай облысындағы тау-кен
өндірісі салаларымен жылу қуаты кешендерінде өндірістік экологиялық бақылау
жұмыс істейді. Осының нәтижесінде Қызыл Октябрь кенішіндегі қалдықтарды жою
туралы іс-шара өткізіліп, қалдықтың мөлшері біршама азайтылды.
Қалалары
Қазіргі уакытта Солтүстік Қазақстанда 24
қала мен 2 кент бар. Орталық
Қазақстаннан солтүстікке қарай Ақмола
облысы орналасқан. Облыстың
құрамында республикалық маңызы бар
Астана қаласы мен облыстық дәрежедегі
2 қала бар, олар - Көкшетау мен
Степногорск.

Ұқсас жұмыстар

Салық жүйесінің қалыптасуының теориялық аспектілері

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДІҢ МӘНІ МЕН СИПАТЫ

Қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін жауаптылық

Табиғатты пайдалану қоршаған ортаны қорғаудың және басқарудың ұйымдастырушылық - құқықтық нысандары

САРАПТАМА КОМИССИЯСЫН ҚҰРУ ПРИНЦИПТЕРІ

Экологиялық сараптама түрлері

Өндіріс орнының әрекетінде экологиялық бағытталған маркетинг

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ТӘРБИЕ

Экологиялық құқық туралы

Экологиялық заңдарды бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілік

Пәндер