Ана сүтінің химиялық құрамы

Презентация қосу

Бір жасқа дейінгі балаларды тамақтандыру

Орындаған:Сутенова Айнур 308 «Б» тобы
Тексерген:Сулейменова Индира
Жоспар
Дені сау баланың тамақтануы
Лактация
Жүкті әйел мен омыраумен емізетін әйелдің тамақтану рационы
Табиғи тамақтандыру дегеніз не? Оның артықшылығы.
Ана сүтінің химиялық құрамының ерекшеліктері
Табиғи тамақтандырудың биологиялық тұрғыдан артықшылығы
Нәрестенің емізуде кездесетін қиындықтар және емізуге
болмайтың жағдайлар
Гипогалактия дегеніміз не? Оның себебі және алдын алу шаралары.
Қосымаша тамақтандыру
Дені сау баланың тамақтануы

Анасының құрсағында даму кезіңде , ұрық қоректік заттарды плаценталық
қан айналымы арқылы : анасының қанынан эмбрионның қан айналымына
қоректік элементтер түсу нәтижесінде қабылдайды.Сондықтан ұрықтын
асқорыту мен несеп ағар жүйесі жүктілік кезеңінің аяғына дейін
функцияналды жағынан жеттік дамиды. Кейін ұрықтан артық заттар
қайтадан анасының қанына түседі. Бұл қоректену өмірлік маңызы бар
келесі функцияларды қалыптастырады:
• Баланың физикалық жән психикалық дамуын
• Бала кезінде тіндердің қалыптасуын , ал кейін үздіксіз қалпына
келу функциясын
Дені сау баланың тамақтануы

Тағаммен бірге ағзаға қажетті
энергия түседі. Сонымен бірге
тағамның құрамындағы
ингредиеттердің синтезденуі
салдарынан организмге маңызды
имммуноглобулиндер,гормондар,а
нтиденелер,ферменттер және т.б.
заттар қалыптасады.
Осы функциялардың дұрыс дамуы
үшін нәресте қажетті көлемде
және құрам да қабылдауы тиіс.
Лактацияның даму кезеңдері

Маммогенез Лактогенез Галактопоэз
Жүктіліктің алғашқы 2-3 Альвеола жасушалары Бұл альвеола
айында паренхималық тіннің түзген сүттің гипофиздің жасушаларымен бұлшық
гипертрофиясы мен алдыңғы бөлігінің ет талшықтарының
интерстицияалды тіннің гормоны пролоктиннің жиырылуы нәтижесінде
кішірейюі және әсерінен сыртқа шығуы. сүттің секрециясы.Сүт
жасушалардың белсенді бірінші каналдарға
Бұл гормон емшекті
альвеолаларға келеді, одан синустарға.
сорған кезде
трансформациясы Осы синустарда сүт
бөлінеді,алайда ол
мен,прогестерон гормонының жиналады. Окситоцин
емшекті сору актісі
арқасында үлкеюі жүреді. гормоны емізуден бұрын
кезіңде емес , одан
Эстроген гормонының және емізу кезіңде де
кейінгі уақытта
салдарынан сүт арналарының бөлінеді, ол сүтті сыртқа
бөлініп,алдын-ала сүтті
каналдары мен сүт бездері шығуға итермелейді.
келесі емуге дайындайды.
синустарының ұзаруы мен
тармақталу үрдісі жүреді.
Лактация
• Емізу- анасының сүт бездерінің дұрыс функцияналды жұмысымен
қамтамасыз етіледі.Сүт бездері қыз баланың жасөспірімд кезіңде
дами бастап, ана аттанған кезіңде толық қалыптасып бітеді.
• Бұл процессте пролактин,эстроген,окситоциннен басқа
да,гормондар қатысады.Олар:кортизол,инсулин,қалқанша және
қалқаншамаңы бездерінің гормоны және өсу гормоны .
Автоматизм кезеңі- Туғаннан кейін лактацияға рефлекторлық
түрде ему актісі әсер етеді. Бұл кезде ацинустардың босануы ,
келесі сүттің секрециясын шақырады.Сонымен қоса
автоматизмге анасының тұрмыстық және психикалық жағдайы
әсер етеді.
Жүкті әйелдердің тамқтану рационны

• Жүктілік кезінде әйелдердің тамақтануы
әртүрлі қоректі ,табиғи таза және тез сіңетін
заттардан тұруы тиіс.Қүрамы бойынша:базисті
тағамдарға-дәнді дақылдар,нан,макарон,ботқа
және т.б. заттардан тұрады.Жемістер мен
көкіністер екінші топты, ал сүт тағамдары
үшінші топты құрайды.Соынмен қоса
жаңғақтар,ет,ірі бұршақты
тағамдар,жұмыртқаны да жеу керек.Ал
майлы,тәтті тағамдарды азырақ жеуі жөн.
• Жүктіліктің бірінші триместрінде –
көкөністерге,жемістерге,шырынға және көк
шөпке бай тағамдарды қабылдау керек.
• Жүктіліктің екінші триместрі-ең тыныш кезең
болып табылады.Ас мәзірінде тек
жемістер,көкөністер ,жармалар емес,сонымен
қоса ет,сүт өнімдері,жаңғақ ,жұмыртқа,бұршақ
қосылуы қажет.Ұннан жасалған тағамдардан қара
нан,кебек нан және тазартылмаған күріш
ұсынылады. Мал еттерінде кездесетін аққуыздар
көпке дейін
қорытылмағандықтан,етті,балықты,құсты түсте
жеу ұсынылады.
• Жүктіліктің үшінші триместрі: нәрестеге өте
маңызды кезең.Оның бұлшық ет салмағы тез
өседі,ол физикалық және эмоционалдық тұрғыдан
дүниеге келуге дайындалады.Бұл кезде тағамның
каллорийі аз болуы керек.Майлы,тәтті және ұннан
жасалған тағамдарыды күнделікті рационнан
мүлдем алып тастау немесе аз мөлшерде
қабылдау керек.
Омыраумен емізетін әйелдердің
рационалды тамақтануы
Омыраумен тамақтандыратын әйелдердің
тамақтануы тек қана әйел адамның
организмне қажетті энергия мен
заттармен қамтамасыз етіп қана қоймай ,
сонымен бірге жеткілікті мөлшерде
лактация үрдісінің жалғасуын және
сүттің оптималды құрамында қамтамасыз
ету керек.
Ол үшін белгілі бір құрамда және
мөлшерде азық түлік қолдануы керек.
Ас мәзірі
1)сүт және сүтті Қайтсе де омыраумен тамақтандыратын
тағамдар,күніне 600
әйелдердің рационның бақылау қолдан келе
мл,сонымен қатар
ірімшік 15 г,сүзбе 50 г. бермейді.Сонымен қатар кейде тіпті
2)Ет және етті минералды-витаминге толы тамақтанудың
тағамдар,құс етті өзіңде де организмге қоректі заттардың
күніне -170 г күніне,аса жеткіліксіздігі байқалуда,оның себебі :
майлы емес етті әртүрлі зиянды,химиялық белсенді заттарды
падаланған жөн. агротехникалық жұмыстарда белсенді
3)Балық және балық қолданудың нәтижесінде азық түлік
тағамдарын;
құрамындағы көптеген минералды заттардың
4)Көкөністер-жеміс
және витаминдердің азаюына әкелуі.
жидектер;
5)Нан-ұнды тағамдар;
6)Қант күніне 60 г;т.б.
Ана сүтінің химиялық құрамы
Ана сүтіндегі ақуыздар альбуминдер және глобулиндер, олар ұйы ғанда өте
майда сүзбе береді, оны қорыту оңай, ал сиыр сүтінде казеин, с үзбесі ірі
болады.
Ана сүтінің майлары қанықпаған май қышқылдарынан тұрады, олар
жұмсақ майлар. Ал сиыр сүтінде қаныққан майлар, қатты, қорыту қиын.
Қанттары-бетта лактоза, бифидум бактериясының өсуіне себепкер болады.
Сиыр сүтіндегі лактоза-ішек таяқшасын өсіреді.
Минеральды тұздардың құрамы-оптимальды.
Ана сүтінің құрамында А,Д,Е,С витаминдері бар.
• Ананың сүті таза.
• Әр-дайым жылы.
• Ана сүтінде гармондар мен имунды денелер бар.
• Эмоциональдық фактор-кіндік кесілгеннен кейін бала мен ана
арасындағы байланыс емшектің сүті арқылы сақталады.
Табиғи тамақтандырудың
ережелері

1)Әр емізу актісі алдында сүт безін жуу.Бірақ заманауи
ережелер бойынша ,жие емізу кезінде ол күнделікті
орындалуды қажет етпейді.
2)Босанудан кейін , 2 күн өткен кезде , анасының хәлі
қанағаттанарлық болған жағдайда ,оған ыңғайлы қалыпта
отыруы керек. Баланың денесін анасының денесіне басып,бетін
емшегіне бағытталуы тиіс.Баланың басы мен тұлғасы бір
деңгейде ұстап тұрылуы керек.
3)Басында бірнеше тамшы сүтті сыртқа шығару керек. Бала
тек емізікті ғана емес,ол ареоланың үлкен бөлігінде ауыз
қуысына салуы тиіс.
4)Бала өмірінің 1-2 айында емізуден кейін , қалған сүтті сығып
тастау жөн.
Ана сүтінің физиологиялық және психологиялық тұрғыдан маңызын жоғарыда
қарастырып кеттік, ал енді оның химиялық құрамын қарастырып кетсем. Әрине,
мұнда нәрестенің өсіп, дамуына қажетті заттардың бәрі бар - ақуыз, май, лактоза
қанты, минералды тұздар, дәрумендер, ферменттер және иммундық заттар . Бұл
иммундық, ферменттік заттардың бактериоциттік қасиеттері жас нәрестенің
ауырудан сақталуына өте қажет. Сондықтан анасын емген бала ауырмай өседі.
Ауырса да, жеңіл ауырып, тез жазылып кетеді. Ол нәрестенің иммун жүйесінің жақсы
жетілуіне байланысты. Жоғарыда көрсетілген кестеде ана сүтінің химиялық құрамын
келтірдім:
Ана сүтінің биологиялық манызы:
Әйел адам ана аттанғасын,оның
Щелкните значок,
психикалық және физиологиялық тұрғыда
едәуір өзгерстер жүреді. Босанғаннан кейін
баланы анасының кеудесіне басқан чтобы добавить
мезетте ,әйел адам рахаттанып,
ауыртпалық сезімін ұмытады,жаны жәйизображение
табады.Табиғат көрінісінен әрине бала
ансының сүтінен ғана өзіне өмірлік маңызы
бар заттарды алады. Ол құрамы жағынан
баланың анатомо-физиологиялық
ерекшеліктеріне сай келгендіктен, асқан –
ішек жолдарында тез сіңіп кетеді.
Егер мұны психологиялық тұрғыдан
қарайстырсақ, ана сүтімен қоректену ана
мен бала арасында ерекше байланысты
түзеді.
Нәрестенің емізуде кездесетін
қиындықтар және емізуге болмайтың
жағдайлар
o Емшектің ұшының қысқасы, ішіне тартылған, жалпақ, инфантильды.
o Галлоктерея кезінде - сүттің өзінен өзі ағуы болады.Ол екі түрлі жағдайда кездеседі:
1.емшектен сүт сәби екінші емшекті еміп жатқанда ғана ағады; 2.сүт емшектен өзінің
өзі емізу аралықтарында да аға береді;
o Емшек ұшының жарылуы- лактацияның алғашқы аптасында пайда болады, көбіне
маститтің пайда болуына себепкер болады.
o Мастит – сүт безінің қабынуы. Емшек ұшының жарылуы сырттан инфекциялануына
байланысты пайда болады.
o Нәрсетенің ми қан айналысының ауыр бұзылулары кезінде
o Шала туылған балаларда сору рефлексінің болмауы
o Тыныс алу жүйелерінің ауыр патологиясында
o Балада стоматит,тұмау,прогнатизм жағдайларында;
Табиғи тамақтанудың анасына байланысты
қарсы көрсеткіштеріне:
Бүйрек жетіспеушілігі және
созылмалы гломурулонефрит
ауыр түрлері
Кардиомиопатия,жүре п.б
немесе туа п.б.
Анемия,лейкоз
Қатерлі ісік,киста
Тиреотоксикоз,асқынған
түрлерінде
Орталық жүйке жүйесінің
аурулары кезінде
Грипп,туберкулездің белсенді
түрінде,және басқа да вирусты
Гипогалактемия дегеніміз не?

• Гипогалактемиядегеніміз: ана сүтінің тартылуы, яғни мөлшерден
тыс азаю үрдісін аттаймыз. Ол екі түрлі болады: туа пайда болатын
және жүре пайда болатын гипогалактия.
• Біріншісі - тұқым қуалайтын түрі, яғни шешесінен қызына беріледі,
сүт безі өсіп жетілмегендіктен, емшегі үлкен болса да, сүт
шықпайды.
• Екінші түрінде лактациясы дұрыс басталады, бірақ бала емізіп
жүрген ананың ішіп-жеген тамағы не жеткіліксіз, не құнарсыз,
сапасыз болғандықтан, стресстің әсерінен, көңіл-күйінің
бұзылуынан лактацияны реттеу гормондары жеткіліксіз болып,
сүттің өндірілуі мен сыртқа шығарылуы нашар болады, яғни
ананың сүті тартылады.
Себептері:

• Гипогалактия анықталған жағдайда біріншіден, мүмкін анасының сүті бар
болғанымен, бала әлсіз болып, тез шаршап, дұрыс ембеуі мүмкін. Бұл кезде баланы
емізіп болғаннан кейін, қалған артық сүтті сүтсорғышпен емшектен түгел шығарып
тастау керек. Алғаш кезде әрбір 1,5-2 сағат сайын сүтті сауып, емшектің ішкі
қысымын азайту керек.
• Екіншіден, анасының істейтін шаруасы көп болып, баласын тұрақты бір мезгілде
емізбегендіктен, сүт шығару рефлексі біртіндеп жойылуы мүмкін. Мұндай жағдайда
алғаш кезде ананың емшегінде сүт көп жиналып, қысым өсіп кетіп, жаңа сүттің
түзілуін тежейді де біртіндеп әйелдің сүті тартылады. Онымен қоса,көп шаршағанда
да сүт азаяды.
• Үшіншіден, үй ішінде реніш көп болып, маңайындағы жанашырларының іс-
әрекеттеріне бола ренжігенде стрестің әсерінен адреналин, кортизол гормондары
қанның құрамында көбейіп кетеді де олар сүттің шығуын тежейді, ал қайталана
берген жағдайда, сүті тартылады.
Негізі қандай жағдай болса да, ананың
сүті аз болса, немесе алғашында көп
болып, тез тартылып бара жатса, анасы
өзіне–өзі көмектесе алады: емшектің
жоғарғы жағын жылы сумен сүртіп,
жайлап уқалап, сылау керек, яғни массаж
жасау керек; баласын жиі аймалап, тіпті
шаруа істеп жүрсе де, есіне алып,
емізгенде мейірін төксе, ананың қанында
жоғарыда жазылған окситоцин гормоны
қанға көптеп шығып, сүтті өндіруге,
шығаруға мүмкіндік туады; ыстық
сорпаны, сүт құйған шайды, басқа да
сұйық тамақты көбірек ішіп, анасы ішіп-
жеген тамағына әрдайым ұқыпты назар
аударуы тиіс. Тамақтың құрамында сүтті
өндіруге көмектесетін пияз, көкөніс, оңай
сіңімді ақуыз сияқты тағамдарды
пайдалану керек.Әрине ,мұның бәрі
дәрігер-педиатрдың қатаң бақылауында
болуы тиіс.
Қолданылған әдебиет

Бала күтімі «Педиатрия» –т.В.Капитан 2011 год
Kazmedic.org
Емханалық педиатрия-профессор Калмыкова
Назарларыңызға рақмет!

Назарларыңызға
рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Ешкі сүті

Ешкі сүті және ешкі сүтінің тағамдық құндылығы

Ана сүтінің құрамы

Сүт құрамындағы казеин

Түйе сүті Сиыр сүті

Буйвол сүті

Ана сүтінің маңызы

Сүттің химиялық құрамын анықтау

Бие сүті мен қымыздың қасиеті

Сүт ферменттері

Пәндер