Әрекет және мінез туралы жалпы түсінік

Әрекет дегеніміз -түрлі қажеттерді өтеуге байланысты белгілі мақсатқа жетуге бағытталған процесс. Адамның іс-әрекетң күрделі процесс. Адам іс-әрекеті сан алуан. Оның негізгі түрлері болып саналатын-ойын, оқу, еңбек әр уақытта белгілі бір мақсат, міндеттерге бағытталып отырады.

Іс-әрекет құрылымы

Мақсат

Әрекет

Мотив

Адамның белгілі бір іске талпынуы

Адам жасайтын жеке козғалыстардың күрделі кешен болып бірігуі

Іс-әрекетке итермелейтін себеп

Іс-әркеттің қандайында болса да, бірқатар компоненттер кіреді. Ондай құрылым: -міндетті қоя білу -жұмысты жоспарлау -оның неғұрлым тиімді әдістерін іріктеп алу -іс-әрекетті орындау -нәтижелерін тексері -қателерді түзеті -қорытынды жасау - адамның іс-әрекетінің көптеген басқа түрлері

Іс-әрекет түрлері

Ойын

Еңбек

Оку

Ойын - бала әрекетінің негізгі бір түрі.

Мінез - адамның негізгі өмірін, беталысын және оның өзіндік әрекетінің айырмашылығын сипаттайтын сапалы өзгешелік. Ол-көп қасиеттің бірлігі, түрлі өзгешеліктердің қосындысы, сонымен қатар адамды әр қырынан көрсететін. Мінез - кең мағыналы ұғым. Мінездің моральдық жағынан тәрбиелілігі, бірқалыптылығы, күші мен айқындығы, салмақтылығы - оның негізгі сапалары болып есептеледі.

Адам мінезінің даралық ерекшелік екендігін ғылым тарихында тұңғыш рет сипаттап жазған - ертедегі грек философы Теофраст (б. з. д. IV-III FF) . Бірақ, ол мінезді адамның адамгершілік сапасына тән қасиет дейді. Бұдан 2500 жыл бұрын грек ғалымы Теофраст Афина жұртының 30 астам тап өкілдерінің мінез бітістерінің 30 дан астам нашар жақтарына талдау жасады (суайт, мылжын, жағымпаз т. б. ) .

Теофраст

Лабрюйер де (XVIII ғ. ) «Теофраст мінездері» деген еңбегінде мінезді осы мағынада қолданған. Алғашқы кезде адамның әлеуметтік-адамгершілік ерекшеліктерін білдірген. Бүл - әрине, темпераментке кері анықтама. Өйткені, темперамент - адамда туа пайда болатын генетипті организм қасиеті. Осы кезқарасқа орай, мінез - шың туа пайда болатын фенотипті ерекшелігі.

Жан де Лабрюйе́р

И. Кант (XVIII F. ) мінезді темпераментней салыстыра отырып, оны адамда жүре пайда болатын қасиет деп анықтады. Сондай-ақ, ол адамның даралық қасиеттерін-туа пайда болатын ерекшеліктер мен жүре пайда болатын ерекшеліктерді бөліп көрсетеді.

Иммануил Кант

Мінез туралы теориялар 19 ғ. аяқ кезінен бастап көріне бастады. Зерттеушілер адамның мінезін дене құрлысына сәйкес түсіндіруге тырысты. Яғни дене құрлысы қандай болса оның мінезі соған сәйкес келеді және сыртқы бет, дене қимылдарынан зерттеуге болады деді. Осы кезде френология, графалогия деген ағымдар пайда болды. Френология - адамның бас сүйегіне, формасына жүйке саласына қарап адамның мінез-құлқын ажыратуға болады. Сонымен бірге, ақыл-ой дәрежесін де. Графология ілімі жазуына қарап ажыратуға болады деді.

Психология ғылымында мінез топтастырылып, оның қасиеттері мынадай төрт түрлі жүйеге бөлініп қарастырылады. Ондай қасиеттер адамның әралуан нәрселерге қатынас ерекшеліктерін көрсетеді.

ұқыптылық, тиянақтылық, салдыр-салақтық, заттарды ұстап-тұтуы мен ұқыпсыздығы