Терісі бағалы аңдарды жобалаудың санитарлық - гигиеналық нормалары

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Терісі бағалы аңдарды жобалаудың санитарлық-
гигиеналық нормалары.

Тексерген:Қойгельдинова.А.С
Орындаған: Әділханова.Д.С
Тобы: ВС-503
Жоспар

І.Кіріспе.
ІІ.Негізгі бөлім
1. Терісі бағалы аңдарды ұстау , азықтандыру гигиенасы.
2. Терісі бағалы аңдарды жобалаудың санитарлық-гигиеналық нормалары.
ІІІ. Қорытынды.
IV.Пайдаланылған әдебиеттер.
Аңдар өсіру мен айналасатын шаруашылықтар қатынастар
шектелген, жабық типті болуы керек. Ондай шаруашылықтың
территориялары тұтас немесе тор көзді әртүрлі материалдармен
қоршалып, қоршаудың төменгі басы кем дегенде 30 см жерге
сіңірілген болады. Қорғанның биіктігі түлкілер және поляр
түлкілері (песец) үшін 2 м кем болмай, жоғарғы басының
қалқыны болса, норка мен бұлғындар үшін қоршау биіктігі 1,5 м
болып, оның орта тұсында, аңдардың өрмелеп шығып кетпеуі
үшін, жылтыр, тайғақ материалдан жолақ жол жасалады.
Бағалы терілі аңдарды ұстау тәсілдері де үй қояндарын ұстайтын
жүйелеріндей (сыртқы ауада клеткаларда, шедтерде және қораларда) болады.
Оларға арналған қоралар мен технологиялық элементтердің размерлері мен
орындарының нормативті көрсеткіштері ұстау жүйелері және андардың
түрлі мен физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты әртүрлі болады .
Бұлғындар, норкалар, түлкілер, сол
сияқты поляр түлкілеріне арналған
сарайлар (шедтер) сыртқы ұзын
бойымен төбенің карнизінен
(қабырғаның жоғарғы ернеуі) серуен
алаңының үстіне дейін және азық
жолының бойы мен серуен алаңының
астыңғы ернеуінен жерге 20 см
сіңірілген сеткамен (торкөз) тартып,
қоршалады. Аңдарды сарайларда ұстау,
оларды ауа райының әртүрлі қолайсыз
жағдайларынан (жауын-шашын, аяз
борандар) сақтап және азықтандыруды,
көң тазалап, шығаруды, сумен
қамтамасыз етуді механикаландыруға
мүмкіншілік тудырады.
Бағалы терілі аңдарды азықтандырудың гигиенасы

Барлық бағалы терілі аңдар-ет көректілері болады да, тек
нутрилар-өсімдіктер мен көректенеді. Нутрилердің көректенуі үй
қояндарыныкі мен сәйкес келеді. Олар дәнді, бұршақты азықтарды,
жемді тамыр-түйнектілерді, қант қызылшасының қоспасы (жом)
т.б. көректенеді.
Ет қоректі аңдардың рационына мал өнімдері және өсімдік
азықтар кіреді. Клеткалы аңдардың фермаларында азықтарды
нормалау, өңдеу және дайындау өте маңызды орын алады. Бағалы
терілі аңдарды көректендіру үшін ет, балық, сүт өнімдері пысқан
немесе шикі күйінде, көк өністер, дәнді өнімдер, витаминді құрама
қоспалар пайдаланады
Егер аңдарды қоректендіруге бір кезде
әртүрлі мал өнімдерін пайдаланса, мысалы
жібек құрттары, ірімшік, ет, сүйек, балық
ұндарын, тағы басқа шикі еттердің орнын
алмастыратын азықтарды, онда толық
құнарлы шикі ет өнімдерінің мөлшерін (ет,
ішек-қарын, қан т.б.) ірі түлкілер мен
песецтерге тыныштық кезінде – 30 %,
шағылысқа дайындықта – 40 %, шағылыс
және буаз кезінде – 50 %, күшіктері еміп
жүргенде – 60 % кем болмайды.
Норкалардың ірілеріне шикі етті жай
тыныштық мезгілдерде – 50 % кем емес, ал
басқа уақыттарда - 70 % береді. Бірақ бір
мезгілде тез ыдырап ашитын азықтарды
(картоп, жемістер, ашытқы және көк
өністерді) біріктіріп беруге болмайды.
Аңдарды еркінше азықтандыру қаралған. Арыған аңдарда жиі
ішек-қарын аурулары, туберкулез және бауырдың аурулары кездеседі.
Аңдарды көбінесе ұзақ уақыт көміртекті (углевод) азықтары
жетіспеген рациондар мен көректендірсе, күшіктердің өсуі тежеліп
және жүндерінің сапасы төмендейді.
Түлкілер мен песецтердің азығында витамин С жетіспегенде
қызыл-табан деген ауру пайда болады. Аңдар көбінесе майда ергіш
витаминдерге А, Д, Е және суда еритін В1, В2, РР, биотин, аскорбин
қышқылына өте жоғары сұраныстары болады.
Күні бұрын ет және балық өнімдерін дайындауға болмайды. Ондай
жағдайда, көбінесе аңдардың уланып ауыр ішек-қарын ауруларына
ұшырауы мүмкін. Ұсақталған азықтарды тез арада араластырып, қолма-қол
аңдарға беру керек.
Аңдардың арасындағы аурулар мен өлім-жітім, көбінесе ет-балық
азықтарының сапасыздығы мен (ескі, микробтар мен зақымдалған) немесе
көректі заттардың (белок, витаминдер) жетіспеушілігімен байланысты болады.
Көптеген инфекциялық және инвазиялық аурулар (ауеска ауруы, туберкулез
т.б.) негізінен ластанып, зақымдалған азықтармен (ет, балық) көректендірген
кездерде болады.
Терісі бағалы аңдарды жобалаудың санитарлық-
гигиеналық нормалары.

Аң өсіру фермаларын типтік жоба бойынша салады, онда көп жұмыс
күші жүмсалатын үрдістерді механизациялау мүмкіндігі
қарастырылады.Аң өсіретін ферманың жер телімі қүмды және
қүмдауытгы топырақты, ылғапды жақсы сіңіретін жерлерден таңдап
алынады. Ферма сумен, электр энергиясымен қамтамасыз етілуі және
қатты жел және қардан қорғалған болуы керек.

Терісі бағалы аңдарды күтудің жаңа заманғы жүйесі екі нұсқаны
қарастырады:
а) арнайы аспалы - коралар (қорада ұстау);
б) жеке тұрған торда және қораларда (қосақталған күту түр і).
Қорада ұстау - аң өсіру шаруашылыгында негізгі. Аралас күту түрі түлкі және
қара түлкі фермаларында қолданылды. Қоралар параллель қатармен,
біріктірілген топпен орналастырылады. Әрбір топта 6-18 құрылыс болады,
мұның өзіңде қораның ауданы 6000 м. кв аспауы қажет. Фермаға кіретін негізгі
есік орталықта қызметтік ғим^аттың жанында орналасуы қажет.
Ферманың аумағы торда қоршалуы қажет. Түлкі және қара түлкі өсіретін
фермалардың қоршауының биіктігі 2 м - кем болмауы, күзен фермаларының
қоршауы 1,5 м - кем болмауы қажет.
Күзендерге, түлкілерге және қара түлкілерге арналған қоралар бірдей. Қора
торларға екі қатарға орналаскан екі қабатты шатыры бар аспа (торлар төрт және
оданда көп қатарлы қораларда бар). Қораларды темір бетоннан, ағаш жэне
металдан салады. Әмбебап кораның негізгі қүрылымы ағаш, темір бетонды
немесе темір рамалардан түратын қаңқа. Оның ұзындығы 60м (ұзындау қылыпта
істеуге болады). Күзендерге арналған үйшіктер тордың бүйір жағынан ілінеді, ал
түлкі жэне қара түлкіге арналған үйшік тордың ішіне орнал астырылады.
Қораның төбесі цемент тақтайшалардан немесе шипрдан жасалынады. Қоралар
су құбырымен жабдықталады. Қызметтік кіре берістің еденін асфальттайды
немесе бетондайды. Күзендерге арналған қораның ішкі көрінісі көрсетілген
Торлар аңдарга арналган торды білдіреді. Торды салуға арналган
материал болып үш түрлі металл торлар енеді: бүралган алты
қыры ұяшықты, ромб және төртбұрышты ұяшықты өрілген және
төртбұрышты немесе тікбұрышты ұяшықты дәнекерленген.
Бүралган алты қырлы торлы күзендерге арналган торды
дайындауға қолданады. Күзендерге арналган тордың алдыңгы
қабыргасында агаш рамка болады, оның үстіңгі бөлігінде ілмекпен
агаш есікті іледі. Есіктің төменгі жагына қыста азық салу үшін
сөре орнал астырылады. Үйшікті раманың төменгі бөлігіне іледі.
Аңдарды қорада ұстаудың жаңа заманғы
жүйесі тордың есігін ашпастан көптеген
жұмыстарды механикаландыруға мүмкіндік
береді: аңдарды суару, азықты тарату және
қиларын тазалау.
Суару. Аңдарды суаруды көшпелі иілгіш
сораптың және автосуарғыштардың көмегімен
астауларды сумен толтырып
механикаландыруяа болады.
Аңдарға азықты тарату толығымен немесе
жартылай механикаландырылған болуы
мүмкін.
Қорытынды

Андарға арналған фермаларды бағытына байланысты екі түрге бөледі:
тұқымды фермалар – жас тұқымды андарды өсіріп дамытуға және
бұрынғыларын жаңарту мен айналасатындар және өнімдік фермалар – бағалы
аң терілерін алуға және нутрий фермалары-ет өндіру мен шұғылданады.Аң
терілерін өндіруде алдыңғы қатарда орын алатын норкалар, поляр түлкілерін,
жай қызыл түлкілерінің фермалары, нутри және бұлғын өсіретін
шаруашылықтар болып саналады.
Пайдаланылған әдебиеттер

1. Садуақасов М.С. Ветеринариялық – санитариялық гигиена. - Алматы,
2008 ж
2. Интернет желісі. http://library.psu.kz/fulltext/buuk/b1873.pdf
3. https://multiurok.ru/index.php/files/tierisi-bag-aly-an-dar-turaly-
priezientatsiia.html

Ұқсас жұмыстар

Қояндардың ұстау жүйелері

Терісі бағалы аңдар гигиенасы

Терісі бағалы аңдарды күтіп-бағу

Бағалы аң терісінің ақаулары

Қояндарды ұстау

Терісі бағалы аңдарды азықтандыру

Қоян және терісі бағалы аңдар

Жобалардың түрлері

Құс шаруашылық кәсіпорындарын жобалау санитарлық - гигиеналық нормалары

Плимутрок тауығы

Пәндер