ЖОҒАРЫ СЫНЫПТАРДА ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІНЕН БЕРІЛЕТІН ТАПСЫРМАЛАР ЖҮЙЕСІ

Презентация қосу

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Курстық жұмыс
ТАҚЫРЫБЫ: ЖОҒАРЫ СЫНЫПТАРДА ҚАЗАҚ
ӘДЕБИЕТІНЕН БЕРІЛЕТІН ТАПСЫРМАЛАР ЖҮЙЕСІ

Қостанай, 2019 жыл
Курстық жұмыстың мазмұны

КІРІСПЕ

1 ТАРАУ.ТАПСЫРМАЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ.

1.1 Ғалымдардың зерттеу жұмыстарына шолу

1.2 Қазақ әдебиеті әдістемесінің оқытылуы жөніндегі зерттеулерге шолу

2 ТАРАУ. ТАПСЫРМАЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ОҒАН
ҚОЙЫЛАТЫН ДИДАКТИКАЛЫҚ ТАЛАПТАР

2.1 Тапсырмалар жүйесіне қойылатын дидактикалық принциптер

2.2 Тапсырмалар жүйесінің кейбір теориялық мәселелері

2.3 Оқыту формаларындағы тапсырма түрлері
3 ТАРАУ. ОҚУШЫЛАРҒА ТЕОРИЯЛЫҚ БІЛІМ МЕН ПРАКТИКАЛЫҚ ДАҒДЫ
БЕРУДЕГІ ТАПСЫРМАЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ӘДІСТЕМЕСІ

3.1 Жоғарғы сыныптарда тапсырмалар жүйесінің берілу жолдары

3.2 Жоғарғы сыныптарда тапсырмалар жүйесінің әдіс-тәсілдері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

ҚОСЫМША МӘЛІМЕТ
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Өскелең өміріміздің өршіл талабына сай жас буындарды
биік рухта тәрбиелеп, оларға ғылым негіздерін білдіруде мектепте негізгі пәндер
қатарында оқылатын қазақ әдебиетінің мәні зор.
Шынында да, өзінің әдебиетін, оның ішкі заңдылықтарын жете білген оқушы ғана
ғылымның сара жолына түсіп, онан өмірлік азық ала алады. Ал оқушының ғылыммен
сусынын қандыру үшін, мектепте оқылатын әр пәнді, оның ішінде әдебиетті
методикалық талаптарға сай оқыта білу маңызды. Осыған орай ғылым мен
техниканың даму дәрежесіне байланысты, оқушылардың ой өрісін, таным
белсенділігін, дербестігін, творчестволық инициативасын одан әрі арттыру болып
табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері:
- тапсырмалар жүйесінің зерттелу тарихына шолу;
- тапсырмалар жүйесінің теориясы мен оған қойылатын дидактикалық талаптарға
тоқталу;
- әдебиетті методикалық тұрғыдан оқытуға байланысты материалдарды саралап,
оқыту ұстанымдары мен әдістерін анықтау;
- жан-жақты білім беруге жағдай туғызу және оқушының логикалық, творчестволық
ойлай білуіне дағдыландыру;
- оқушыларға теориялық білім мен практикалық дағды берудегі тапсырмалар
жүйесінің методикасын анықтау;
Курстық жұмыстың ғылымилығы: Жоғарғы
сынып оқушыларына сабақ түсіндіруде
Курстық жұмыстың нысаны: Жұмысты қолданылатын әдіс-тәсілдерді оңтайлы түрде
жазу барысында Қ.Бадырақов, С.Қирабаев, жеткізу. Мұғалімнің білім деңгейін одан әрі
Қ.Әміреев, М.Жаркенов т.б. зерттеу жоғарлатып, биік дәрежеге көтеру. Танымдық
деңгейі мен кәсіби біліктілігі жоғары,
еңбектеріндегі ғылыми тұжырымдамалары әлеуметтік-тұлғалық деңгейде еркін меңгере
мен ой-пікірлері пайдаланылды. алатын білімді де, білікті, жан-жақты дамыған
жеке тұлғаны қалыптастыруға жол аша білу.

Курстық
Курстық жұмыстың зерттеу әдістері:
жұмыс
Зерттеудің әдіснамалық және теориялық- Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық
әдістемелік негіздерін айқындауда сараптау, ой жұмыс кіріспе, үш тараудан, қосымша,
қорыту, жалпылау әдістері, бақылау, қорытынды және пайдаланылған
салыстырмалы әдістер, қорытындылау әдебиеттер тізімінен тұрады.
барысында талдау, қорыту, сапалық және сандық
тұрғыда жүйелеу, жинақтау әдістері
қолданылыды. Ғылыми жұмысты жазу
барысында көбінесе зерттеу әдісіне назар
аударылды.
Ғылым мен техниканың шарықтап дамуына байланысты ғалымдар,
методистер, мұғалімдердің алдынд тұрған басты проблема — қай пәнді
оқытуда болсын оқушыларды материалды ой елегінен өткізіп саналы сапалы
меңгеруіне, өздігінен білім алуына, ой белсенділігіне, дербестігіне
дағдыландыратын өзіндік тапсырма түрлерін терең әрі ғылыми зерттеу болып
отыр.
Жоғары кластарда әдебиет пәнін оқытумен байланысты жүргізілетін
тапсырмалар жүйесінің накты методикасының болмауы мұғалімдерді
бірсыпыра қиыншылықтарға кездестіріп жүр. Оны оқушылардың алған
білімдерінен, класта және кластан тыс жазу жұмыстарының нәтижелерінен,
яғни өтілетін тақырыпқа оқушылардыц ынта-ықыласының болмауынан,
жаттап айту, өз бетінше дербес жұмыс істеу дағдысының жеткіліксіздігінен,
ой өрісінің тарлығынан, іздену, зерттеу қабілеттерінің нашар
дамығандығынан байқауға болады. Бұл жағдай республика мектептерінің VIII
—X кластарында казак әдебиетінен сабақ беретін мұғалімдердің тапсырмалар
жүйесі мен оған қойылатын дидактикалык талаптар жайлы еңбекке зәру
болып отырғанын көрсетеді.
Сондықтан біз тапсырмалар жүйесінің қазақ әдебиеті методикасындағы
дидактикалық табиғатымен ерекшеленуін экспериментпен ғылыми бір жүйеге келтіруді
өзімізге негізгі міндет етіп қойдық. Атап айтқанда:

1) Қарастырып отырған мәселені тарихи және теориялық жағынан әңгімелей отырып, көркем
шығарманы үйрету, оқыту, талдаумен байланысты оқушының танымдық, творчестволық
дербестік қабілетін дамытудың әдістерін анықтау.

2) Ғылымның соңғы табыстарына сүйене отырып, оқу-тәрбие процесінде тапсырмалар жүйесін
ұйымдастырудың психологиялық, дидактикалык, мето-дикалық ерекшеліктерін анықтау.

3) Тапсырмалар жүйесінің білімдік, тәрбиелік маңызы мен әсерін оқу процесінің басқа да
түрлерімен байланыс ерекшеліктерін анықтау.

4) Оқушылардың өз беттерімен орындайтын тапсырмаларын оңай да тез түсіне, меңгере
алатындай қарапайым әдісін анықтау.

5) VIII—X кластардағы тапсырмалар жүйесінің қиындық, күрделілік дәрежесі-нің мазмұны мен
мақсатын анықтау.

6) VIII—X кластардағы тапсырмалар жүйесінің негізгі критерийлерін анықтау, жүргізу
методикасын үсыну, әсерлілігін эксперимент арқылы дәлелдеу.
І ТАРАУ

Тапсырмалар жүйесінің
зерттелу тарихы

1.1 Ғалымдардың зерттеу
жұмыстарына шолу
Ұлы сыншы, жалынды революционер Н.Г.Чернышевский Ұлы ойшыл әрі педагог Н.А.Добролюбов та білім мен тәрбие
оқытуды ұйымдастыру, оқыту әдістері мен тәсілдері , жөнінен жаңа мақсаттарды көздейтін оқу сан-сапалығ әрі
оқушылардың сан алуан білімдерді ойдағыдай игеруіне, мазмұнды болғандықтан, мектеп жаңа дидактика мен әдістерге
олардың рухани күші мен қабілеттерінің жан-жақты дамуына , сүйене жұмыс істеуге тиіс, әсіресе оқушылардың белсенділігі
дұрыс ой-пікірлерінің қалыптасуына зор әсер етуге тиіс деп мен өзіндік әрекеттерін дамыту үшін әр салалы және
есептеледі. Сондай-ақ оқушылардың ойлай білуін дамытудың мазмұнды жаттығулар жүргізуді, шығармалар жазғызуды, өз
және өз бетінше білім алатын дағдыларын қалыптастырудың бетімен кітап оқуды, байқаулар мен экскурсиялр
құралы ретінде оқушылардың өздігінен орындайтын ұйымдастыруды ұсынған болатын.
тапсырмаларына зор маңыз берді.

Ғалымдардың
еңбектеріне шолу
Н.К.Крупскаяның дидактикалық мұраларының оқушыларға
Білім мен тәрбие мәселері Л.Н.Толстойдың педагогика берілетін білім мазмұнын анықтаудағы маңызы зор. Ол
саласындағы теориялық және практикалық еңбектерінен балаларға жеке-жеке тапсырма берудің қажеттігіне ерекше көңіл
үлкен орын алады. Ол сабақ материалының балаларға тым бөлді. Қандай жағдайда да тапсырманың шамадан тыс болмауын
қиын немесе жеңіл болып келмеуі, балаларды оқуға тыс болмауын талап етті. Оқытылатын материалдағы негізгі
қызықтыру үшін сабақ сайын белгілі бір жаңалықтың болуын мәселені алып көрсету, оның өмірдегі мәнін айқындау ,
талап етіп, олардың толық түсінген материалды ғана есте оқушыларды сабақ үстінде ойлануға жетелеу, балалардың
сақтайтынын айтады. Ол балалардың өз бетінше тапсырмалр сезіміне әсер ету мұғалімнен үлкен шеберлікті талап ететіндігін
орындауына , соның ішінде оларға шығарма жаздыруға көп айтып, Н.К.Крупская жаратылыстану сабақтары материалистік
көңіл бөлді. патриотизм, социолоистік, коммунистік имперализм, гуманизм
сезімдерін тәрбиелеудегі мәні үлкен екенін атап көрсетті.
Ш.Ахметов пен Ш.Аймановтың 6 сыныпқа арналған
«Әдебиеттік оқу кітабында» да әр тақырыптың соңынан сұрақ-
тапсырмалар беріледі. Оқулықтағы сұрау-тапсырмаларды Ш.Кәрібаевтың VII класқа арналған «Әдебиетті оқу кітабында
топтастырып талдау жасай келгенде, оның репродуктивті және » бұл V кластағыдай «жаттығу» деп аталған. Оқулықта Абайдың
жартылай танымды-іздендіруші тапсырмалар екенін аңғаруға «Жазғытұры» өлеңінен кейін «Өлеңнің жеке шумақтарынан
болады. Мысалы, «Қамбар батыр» жырынан көне сөздерге – қандай-қандай көрініс», үн, қимыл әсері сезілетінінін байқап,
архаизмдерге, теңеулерге, әсірелеулерге – мысалдар табыңдар» текстен мысал келтіріңдер немесе оқып айтыңдар. Көру, есту,
десе, «Махамбет өлеңдерін» оқытумен байланысты «Өлеңнен қимыл сезімдерін білдіретін сөздердің мәнін түсіндіріңдер»
Махамбеттің Баймағанбет сұлтанға айтқан зілді сөздерін, ақынның секілді мағынада берілген.
бітпес өшпенділігін білдіретін батыл пікірлерін тауып айтыңдар »
деп оқушыларды текстегі оқиғаларды еске түсіруден бастап,
ізденуге қарай бағыттайды.
Әдебиеттің оқытылуы
жөніндегі зерттеулерге
шолу
М.Хасенов, Т.Ақшолақов, Р.Қойбағаровтардың VII класқа
арналған қазақ әдебиеті хрестоматиялары және оның оқулығында IV-VII кластардың әдебиеттік оқу кітаптарында берілген сұрақ-
сұрау-тапсырмалар жүйелі берілгені байқалады. Оқулықтағы тапсырмаларға қарағанда, Т.Ақшолақовтың қосымша
сұрау-тапсырмаларға талдау жасау келгенде, олардың тақырып авторлығымен өңделіп шыққан жетінші класс оқулығында
мазмұнын және ғылыми-теориялық негізін игеру талаптарына танымды-іздендіруші, шығармашылық элементі бар
қарай репродуктивті, танымды-іздендіру, шығармашылық тапсырмалардың беріле бастағандығын көреміз.
тапсырмалар түрлеріне құрылғандығын байқау қиын емес.
II тарау
ТАПСЫРМАЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ОҒАН ҚОЙЫЛАТЫН ДИДАКТИКАЛЫҚ ТАЛАПТАР

Жалпы білім беретін орта мектепте жаңа программа бойынша оқытудағы ең басты
міндеттің бірі – әр пән бойынша оқушыларға берілетін ғылым негіздері мен тәлім-
тәрбиенің мазмұнын заман талабына, ғылым мен техниканың осы кездегі даму
дәрежесіне сәйкестендіру.
Демек, мектептегі оқу-тәрбие процесі оқушыларға жұмыс істеуді, еңбек етуді
қажетсіну мен білім алуға деген ынта-талабын дамыту бағытында жүргізілуі тиіс.
Сондай-ақ оқушының творчестволық белсенділігін арттырып, жан-жақты жарасымды
дамуына, бойындағы бар қабілетін барынша арттыруға күшті ықпал тигізетін жұмыс
түрлерін ұйымдастыру мақсаты қойылып отыр.
Тапсырмалар жүйесінің теориялық негізін көрнекті совет психологтарының,
педагогтарының, методист-ғалымдардың еңбектеріндегі дамыта оқыту принципі
негізіне байланыстыра қарауды қажет деп санаймыз.
Аса көрнекті совет психологы Л.С.Выготскийдің еңбектерінде дамыта оқыту
проблемасы жан-жақты сөз болады. Көптеген совет психологтары Л.С.Выготскийдің
"Жақын даму аймағы" идеяларын қастерлеп қарап, ілгері дамытуда. Яғни бұл теория
бойынша оқушыны бүгінгі ғана емес, ертеңгі даму деңгейіне бағыттайтын, "Тек
дамудан озып отыратын оқыту ғана пайдалы болмақ".
Тапсырмалар жүйесіне қойылатын
дидактикалық принциптер

«Барлық байланысты қамту...» дегеніміз мектептегі әдебиет пәні үшін түрлі ағымдар мен методтардың, әдеби
топтар мен адамдардың идеялар күресін, нақты тарихи дәуірдегі күрделі мәселелерді қоғамдық және әде-
биеттегі тартыста әр түрлі көзқарастағы адамдар тобының қалай шешкенін керсету болып табылады. Демек,
айту, баяндаумен бірге көрсету, көзін жеткізу керек деген ұғым туады. Жалпы әдебиеттің оқытудың бірнеше
принциптері болады:
Тапсырмалар жүйесінің
кейбір теориялық мәселелері

Соңғы жылдары білім беру процесін педагогикалық
жаңа идеялар тұрғысынан түбегейлі өзгерту бағытында
жүргізіліп жатқан эксперименттер мен зерттеулер жаңа
оқу жүйесіне көшудің негізгі себебі мен жаңа
программа талаптарын қанағаттандырарлық ғылыми-
методикалық ұсыныстар жасап отыр. Яғни білімді
дамыта оқыту жүйесімен беру, оқушылардың
практикалық және ақыл-ой қызметіне негіздей, сатылай
меңгерту білім берудегі алгоритмизация, проблемалы,
программаланған оқыту. Демек, кез келген міндет
сұрау формасында айтылып тапсырмаға айналады. Ең
алыдмен, проблемалы жағдай, одан міндет көрінеді де,
ол міндет сұрау формада тұжырымдалып балаларға
беріледі, тапсырмаға айналады.
В.А.Крутецкий шамамен
проблемалы оқудың деңгейін
былай нұсқайды:
Оқыту формаларындағы
тапсырма түрлері

Жинақтай келгенде, тапсырмалар жүйесінің теориясы мен оған қойылатын дидактикалық
талаптарды жан-жақты қарастыра келіп, мынадай қорытынды шығаруға болады:

1. Тапсырмалар жүйесін жеке пәндерді оқытумен байланысты
қойылатын дидактикалық талаптар негізінде қарастыра отырып
шешеуге болады.
2. Әдебиеттің танымдық, тәрбиелік және көркемдік қызметінің
тұтастығы, өнердегі идея мен форманың диалектикалық бірлігі
жайындағы маркстік-лениндік қағиданы тапсырмалар жүйесінің
дидактикалық табиғаты мен методикалық ерекшелігін зерттеп
білуде басшылыққа алу.
3. Бүгінгі дамыта оқыту принципі проблемалы оқытусыз мүмкін
емес. Сондықтан проблемалы оқыту проблемалы жағдайсыз,
іздендіруші тапсырмалар жүйесінсіз іске аспайтындығына көз
жеткізу
Жоғарғы сыныптарда очеркпен жұмыс
Мектеп
жүргізу
программасында: «Әдебиетке бейімі бар оқушыларға өлең, әңгіме,
очерк жаздыру, жұмбақ ойлап тапқызу сияқты жазба жүмыс түрлеріне
жаттықтырып, әдеби талғам мен қабілетін жетілдіру ісіне ерекше назар аударылуы
тиіс. Бұл оқушыларды творчестволық жүмысқа баулу болып табылады»,— деп
көрсетілген. Бұл оқулық көлемінде шектеліп қалмай, оқушылармеп класта және
кластан тыс уақытта творчестволық жұмыс жүргізу керек деген сөз. Осы негізге
сүйене отырып, жоғары кластарда «жауынгер жанр»— очеркпен үнемі жұмыс
жүргізген дұрыс. Оның негізгі мақсаттары: еңбек адамдарының өмірімен
таныстыру, еңбек сүйгіштікке баулу, очерк туралы ұғым беру, оны жазуға үйрету.
Бұған қоса мына үлгідегі жүмыстарды жүргізуді жөн дер едік.
Жоғарғы сыныптарда әдебиет теориясының
мәселелерін оқыту

IX сыныпта бұған дейінгі кластарда оқытылып келгсн әдеби-теориялық материалдар белгілі бір жүйегс түсіп,
тереңдей қарастырылады. Әдебиеттің өзіндік ерекшелігі, өмірмен баиланысы, әдебиет кейіпкері жәнс оның
образын жасау проблемалары, жанрлық формалар бұған дейінгі әрбір класс материалдарына лайық жеке-жеке
күйінде түсіндірілсе, IX класта сол айтылған ұғымдарды жинақтау әдсби-тарихи процеске бағындырылады.
Сондыктан ІХ сынып программасына сәйкес өтілуге тиісті әдебиет теориясының матсриалдарын біз бес жуйеге
бөліп карастыруды ұсынамыз.
VIII-X кластардағы тапсырмалар
жүйесінің әдіс-тәсілдері

Әдебиетті оқытудағы әңгіме, сұрау-жауап, баяндау, лекция, түсіндірмелі оқу, мәнерлеп оқу,
талдау, жаттығу, кітаппен жұмыс, әр түрлі мақсаттағы жазу жұмыстарын орындату дағдысына
үйрететін тапсырмалардан басталып, бара-бара оның табиғаты мен түрі әр кластың оқу
материалдары мен оқушылардың жасына, класына алған білімдерінің көлемі мен ерекшелігіне
қарай күрделене береді.
Оқу-тәрбие ісінде әдебиетті оқытумен байланысты тапсырмалар жүйесі пәндік және
педагогикалық ерекшеліктеріне қарай әр түрлі болады:
VIII-IX кластарда негізінен мына түрдегі
жоспарларды іске асыру мақсаты қойылады:
ҚОРЫТЫНДЫ

Оқушылардың проблемаларды ажырату, шешу, ол жөнінде ойлана,
іздене, зерттей білу дағдыларын қалыптастыру, оны дамытуға
педагогикалық шаралар қолдану – балалардың өмірге, еңбекке деген
белсенділік, творчестволық қатынастарын тәрбиелеудің ең әсерлі де
ықпалды жолы болуда. Жаңаша оқыту оқушыларға материалды
игрету әдістерінің диидактикалық негізін жетілдіріп, әдіс-тәсілдерін
өзгертті. Соның нәтижесінде оқушылар оқыту процесінде
творчестволықпен қызыға жұмыс істейтін болды. Олардың еңбектене
білумен қатар, өзіне талап қою, өзін бақылау, өз еңбегін бағалай білу
сияқты белсенділіктері де арта түсті. Бұл жағдай олардың өз
кемшіліктерін байқап, өзіндік еңбектерін саналы ұйымдастыруларына
жағдай жасады.
Қазақ әдебиетін оқыту – қиын да қызық жұмыс.
Қазіргі кезде қазақ әдебиетін оқытатын
мамандарға қойылатын талап жаңа технологиялық
әдістерді қолдана отырып, сапалы білім беру.
Ұстаз үшін ең басты мәселе – оқыту әдісін дұрыс
таңдау. Жаңа педагогикалық технологияларды
дұрыс таңдау. Жаңа педагогикалық технологиялар
оқулардың жеке тұлғалық күшін арттырып,
шығармашылық ойының дамуында басты рөл
атқарады [11; 13].
Оқушылардың әдебиеттік білімі мен
шығармашылық қабілеті неғұрлым жоғары болса,
соғұрлым олардың эстетикалық сезімі тереңдейді.
Сондықтан әдебиетті үйрену оқулықта жазылған
қағиданы жаттап алумен бітпейді, оқушылар
шығарманы оқып, оны өз бетінше талдауға,
ұғынуға, үйренуге тиісті [14;3].
ҚОСЫМША МӘЛІМЕТ
Сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы: Шоқан Уәлиханов «Ыстықкөл күнделігі».
Сабақтың мақсаты.
1. Ш.Уәлихановтың өмірі мен шығармашылығы туралы білімдерін кеңейту,
айналысқан ғылым салаларына шолу жасату.
2. Шоқан өмірін үлгі ете отырып, оқушыларды еңбексүйгіштікке,
ізденімпаздыққа, саналыққа тәрбиелеу, ғылымға деген құштарлықтарын ояту.
3. Олардың өз бетінше ізденушілік қабілеттерін ұштау, өз ойын еркін
жеткізіп, тұжырымды пікір айтуға үйрету.
Түрі: іздену, білімді жинақтау сабағы.
Әдісі: СТО әдістері, сұрақ-жауап, баяндау, талдау.
Пәнаралық байланыс: тарих, география, этнография.
Көрнекілігі: портреті, электрондық оқулық, кеспе қағаздар, слайдтар.
I Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың
сабаққа қатысымын тексеру, түгендеу,
назарын сабаққа аудару. Оларды үш
топқа біріктіріп, бағалау парағын тарату.
II Үй тапсырмасын тексеру. Үй
тапсырмасы ретінде оқушыларға
берілген "Сүйінбайдың Тезек төреге
көңіл айтуы", "Бала Жамбылға бата"
өлеңдері жатқа (өлеңді жатқа айтуда
ескерілетіні: есте сақтау қабілеті, дауыс
ырғағы, мәнерлеп айтуы) сұралады.
- Сүйінбай Аронұлының қандай
өлеңдерін білесіңдер? (оқушылар
кестені толтырады).
III Жаңа тақырыпты түсіндіру.
А) Қызығушылықты ояту.
1. Топтастыру әдісі. Қазақ халқының тұңғыш ғалымы, әйгілі саяхатшы, тілші, ағартушылық-
демократиялық бағыттың өкілі кім? (Оқушылар Ш.Уәлихановтың есімін атайды және
топтастыру әдісімен Шоқан туралы білетін мәліметтерін берілген дайын қағазға түсіреді.
Топпен ізденіс жұмысы жүргізіледі).
Хронологиялық кестемен Ш.Уәлихановтың өмірі мен қызметін қысқаша баяндаймын.
2. Жуан-жіңішке сұрақтар қою әдісі. Әр топ Шоқанның өмірі мен қызметіне қатысты
берілген кесте бойынша бір-біріне сұрақтар қояды.
I топ. 1. Шоқанның азан шақырып қойған есімі?
2. Шоқанның орыс досы кім?
3. Кеңес дәуірінде Шоқан жайлы жазған қай ғалым?
4. Шоқан қандай экспедицияларға қатысты?

ІІ топ. 1. Шоқан қандай ортада тәрбиеленді? (арғы атасы – Абылай хан).
2. Шоқанның атақты саяхаты қай елге жасалды? (Қашқар)
3. Шоқан 1856 жылы қай ақынмен кездесті?(Сүйінбай).
ІІІ топ. 1. Шоқанның Қашқарға барғандағы есімі? (Әлімбай)
2. Шоқан жайлы пікір айтқан тарихшы ғалым? (Веселовский)
3. Шоқанға ықпалы тиген орыс ақыны? (Дуров)
Ә) Мағынаны тану.
1. Түртіп алу әдісі. 3 топқа ақынның «Ыстықкөл күнделігі», «Халық поэзиясының
түрлері», «Жоңғария очеректері» атты шығармалары таратылады. Оқушылар
қолдарына қарандаш алып, «v» - білемін, «+» - білмеймін, «-» - мен үшін жаңа
ақпарат, «?» - мені таңғалдырды – деген белгілерді қойып, мәтіннің мазмұнын
талдайды.

«v» - «+» - «-» - мен «?» - мені
білемін білмеймін үшін жаңа таңғалдыр
ақпарат ды

2. Дискуссиялық карта. Дұрыс жауап белгіленеді.

Деректер Келісемін Келіспеймін
1853 жылы Шоқан кадет +
корпусын бітірген
Қазақ өлеңдерін Шоқан -
жетіге бөлген
Шоқан алғаш жазып алған -
жыры – «Манас»
Шоқан – қазақтан шыққан +
тұңғыш ғалым
IV. Жаңа тақырыпты бекіту.
Б) Ой толғаныс
3 топқа 3 түрлі тақырыпта эссе жазуға беріледі.
1. Шоқан – саяхатшы.
2. Шоқан – зерттеуші..
3. Шоқан – этнограф.
V. Қорытындылау. Бүгінгі сабақта қазақтың тұңғыш ғалымы
Ш.Уалихановтың өмірбаяны мен шыққан тегіне байланысты
деректерді білдік. Жасынан зерек, табиғатынан тума талант иесі
туралы сөз қозғалды.
VІ. Бағалау. Бағалау парағы арқылы бағаланады.
VІІ. Үйге. Оқулықтың 138-149 – бб. «Шоқан жайлы толғаныстар»
ғалымдардың пікірлерін жазып келу, «Жарық жұлдыз»
тақырыбында шағын шығарма жазу.
Пайдаланылған
әдебиеттер тізімі

Ұқсас жұмыстар

Емтихан тапсырмалары

Бастауыш сыныптарда қазақ тілі пәнінен мазмұнды суреттермен жұмыс

Сұрақтар түрі

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ

бастауыш мектептегі музыка сабағының типтік бағдарламасы 1-4 сынып

Әбіш Кекілбаев

Құрастыру Қорытынды аттестаттау тапсырмаларына қойылатын талаптар

Қазақ тілі оқыту әдістемесі

Әдебиет сабақтарында көркем шығармамен жұмыс істеу кезеңдері

КІЛТ СӨЗДЕР:

Пәндер