Әль - Бируни афоризмдары

Презентация қосу

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-
техникалық университеті

Тақырыбы: Әбу Райхан
Мухаммед ибн Ахмед әл-
Бируни
Орындаған: Басболов З.Т.
Тобы: ТППЖ-21
Тексерген: Саркулова Г.С.
Есімі Мұхаммедбин
Ахмед әл-Бируни,
лақабы Әбу Райхан.
(973 – 1050жж).
Математика,
астрономия,
геометрия,
физика, химия,
медицина,
фармацевтика,
тарих, география,
этнология,
геология, діндер
және мазһабтар
тарихы сияқты 30-
ға жуық ілім
салаларында
еңбектер жасап
жемісін берді.
Өмірбаяны:
Әл-Бируни 973 жылы Хорезмде туылған. 1049 ж
Ғазнада қайтыс болған. Анасы оны қиын
шарттарда, отын сатып өсірген. Бала кезінен
ғылымға және зерттеуге ынталы болған.
Харезмшахтарының қамқорлығына алынып сарай
тәрбиесімен өскен. 17 жасынан бастап
жетістіктерімен көріне бастады. Атақты ғалым
Әбул Уәфаменен астрономиялық бақылаулар
жасады. Ғазналық Махмуд хан Үндістанды жаулап
алғанында ұстаздарымен Бируниді де ол жаққа
алып барды. Арап, Парсы, Иврит, Рим, Сирий,
Грек және Қытай тілдерін жақсы білетін
Ашқан жаңалықтары:
Жердің домалақ және айнала қозғалуда екендігін, жерде тартылыс күші бар екендігін Ньютоннан
қаншамағасырлар бұрын анықтаған.

Сол дәуірде Мейірімді Үміт мүйісі туралы, Кристофор Колумбтан 5 ғасыр бұрын Америка
материгі туралы және Жапония туралы алғаш айтқан.

Айдың, күннің және жердің қозғалыстарынзерттеп, бүгінгі нәтижелерге қол жеткізген.

Материктердің солтүстікке қарай жылжуы туралы пікірді алғаш айтқан.

Аурулар туралы да өте көп білген. Қай шөп қай ауруға дауа болатынын білген.
Алгебра, геометрия, география салаларында заманының ең білімдісі ол еді.

Тригонометрияны астрономиядан бөлек бір білім саласы етіп бөлді.

Алғаш рет жердің диаметрін өлшеген. Бұл өлшемі қазіргі өлшемгедәлме дәл келуде. Еуропада
мұны Бируни жүйесі деп атайды.

Тығыздық өлшеу құралын (пикнометр) тапты және ыстық сумен суық су арасындағы тығыздық
айырмашылығын 0,041677 деп анықтады.

Ғазналы Махмуд, Сәбуктәкин және Харезмнің тарихтарын жазды.
Салыстырмалы діндер тарихының құрушысы болып саналды.
Еңбектері:
«әл-Асарәл-Бақйия ән әл-Құрұн әл-Халийа»
(«Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші») (1048)
«Үндістан»(1031)
«Масғуд каноны»
Топографияға байланысты «Геодезия»
«Минералдардың меншікті салмағын
аңықтау ережесі»
«Асыл тастар»
«Жұлдыздар жайлы»
Әл - Бируни кітабындағы айдың түрлі
фазалары көрсетілген кескін.
Әль-Бируни
афоризмдары:
„Учёный поступает сознательно даже
тогда, когда тратит деньги.“

„Если бы Земля не была круглой и не
вращалась, дни и ночи были бы
одинаковой длины. “

„Каждый народ отличился в развитии
какой-нибудь науки или практики. “
зарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Күн жүйесі жайындағы түсініктің дамуы

Сабақтың әдісі

Монғол - татар шапқыншылығы қарсаңындағы феодалдық бытыраңқылық

Мәдениеттің белгілер әлемі типологиясы

Батыс Еуропа философиясы

Түрік дәуіріндегі мемлекеттер (қайталау)

Ислам өркениеті

Орта ғасыр тіл білімі

Ойын арқылы оқушылардың пәнге деген мотивациясын арттыру

Алтын Орда дәуірі әдебиеті

Пәндер