Еңбек келісім шарты

Презентация қосу

Еңбекақы.Еңбек
келісім шарты.
Еңбекақы түрлері.

КиЛ-31 тобының студенті Амантай
Аяжан
Еңбекақы — жұмыс берушiнің қызметкерге атқарылған жұмыс үшін заттай
немесе ақшалай берілетін төлем немесе сыйақы. Төлемнің мөлшері күндік,
сағаттық ақыға байланысты немесе орындалған әр тапсырманың белгіленген
ақысына байланысты есептелінуі мүмкін. Алайда кей жағдайларда
қызметкерлер еңбекақыны клиенттерден сыйлық ретінде тікелей алуы мүмкін.
Cалыстыратын болсақ, жалақы қызметкерге жұмыс істеген сағатына
қарамастан белгілі бір уақыт (мысалы апта немесе ай) сайын берілетін тұрақты
төлем.
Еңбекақы мөлшерін
анықтайтын
факторлар
Әлемдегі экономиканың
құрылымына сәйкес, еңбекақы
мөлшеріне нарық күштері (
сұраныс және ұсыныс),
заңнамалар және дәстүрлер әсер
етеді. Мысалы, АҚШ-та нарық
күштері басым түссе, Жапонияда
әлеуметтік құрылымы және
жұмыс өтілі маңызды рөл
атқарады.
Еңбекақы кәсіпорын қызметкерлері үшін маңызды ынта және еңбек төлемінің нышаны болып табылған-
дықтан ұдайы өндірістік және уәждемелік қызмет атқарады.Еңбекақы төлеудің ақшалай және заттай нышан
бар.Еңбекақы төлеу негізгі және қосымша түрлерге бөлінеді.
Жұмыстың негізгі түрлерінің толық сипаттамасынан тұратын және өнеркәсіптің әрбір саласын құрастырылған
тарифтік біліктілік анықтамасының негізінде жүргізіледі. Анықтаманы және оның
қолданылу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
Қазақстан Республикасының
орташа айлық жалақысы
2019 ж
Жалпы жұмысшылар мен қызметкерлерге
есептелінетін еңбекақы

НЕГІЗГІ ҚОСЫМША ЕҢБЕКАҚЫ
ЕҢБЕКАҚЫ
Негізгі еңбекақы— жұмысшылар мен Қосымша еңбекақыға — еңбек ету
қызметкерлердің нақтылы жұмыста болған заңдарына сәйкес шарттарда атқарылып
уақытына,яғни олардың істеген жұмысына, белгіленген, жұмысшылар мен
атқарған қызметіне төленеді. қызметкерлердің жұмыста қызметте
болмаған уақытына төленетін төлемдер
Негізгі еңбекақыға мынандай төлемдер жатқызылады. Мұндай төлемдер
жатады: қатарына:

● жұмысшалар мен қызметкерлердің еңбек демалысы үшін
● мерзімдік, үдемелі және кесімді еңбекақы төлеу кезінде төленетін төлемдер;
орындалған жұмыстың сапасы мен мөлшері үшін, ● жұмысшылар мен қызметкерлердің мемлекеттік және
пайдаланылған уақыт үшін төлемдер; қоғамдық жұмыстарды атқарғаны үшін төленетін төлемдер;
● еңбектің қалыпты жағдайынан ауытқуымен байланысты ● кішкентай балалары бар аналарға жұмыстағы үзілістері үшін
төлемдер, яғни мерзімнен тыс жұмыстар үшін, түнгі ақы төлеу;
уақыттарға, мереке күндерге және тағы басқа күндерге ● жас өспірімдердің қысқартылған жұмыс уақытына төленетін
жұмыс жасағаны үшін төлемдер; төлемдер;
● қызметкердің кесірінсіз тоқтап қалған төлемдер, ● жұмысшылар мен қызметкерлердің кінәсінсіз жұмыстың
● сыйлықтар, сыйақылы үстемелер және т.б тоқтап қалған уақытына төленетін төлемдер;
“ПАЙДА
БОЛУЫ”

Еңбекақы жұмыс уақыт бірлігіне (немесе орындалған әр тапсырмаға) байланысты төленеді. Жұмыс
күні – осындай уақыт бірліктерінің ең алғашқы түрі болып табылады. Жұмыс уақытының бірнеше
бөлікке бөлінуі бастаған кезі сағаттың ойлап табылуы уақытына дөп келді. Сондықтан, қазіргі
таңда сағаттық төлем еңбекақының кең таралған түрі болып табылады. Еңбекақы
Ежелгі Грекияда және Ежелгі Римде төленген.
Еңбекақыны жоспарлау және реттеу.

Нарық жағдайында тауар ретінде еңбек өнімінің нарығы мойындаған еңбекақы төлемі жұмсалған
шығындарға емес, еңбектің нәтижесіне төленеді. Тауарларды өткізуден түскен қаражаттар тауар
өндірушілердің еңбегінің саны мен сапасын бағалаудағы және олардың жеке табыстарының негізгі
көзін бағалаудағы жоғарғы белгі болып табылады.
Еңбек қатнастарын реттеудің нормасы болып тарифтік келісімнің және ұжымдық келісім шарттың
негізінде жасалған жұмыс берушілер мен кәсіподақтардың арасындағы еңбекақы төлеу бойынша
келісім шарттың қағидасы табылуы керек.

Еңбекақы күрделі еңбекті жақсы ынталандыру үшін, кәсіпорындарда жауапкершіліктің деңгейі,
орындалатын жұмыстың күрделілігі, қызметкердің біліктілігі және еңбекақының деңгейі
арасындағы тікелей байланыстарды орнатқан.

Сонымен Қазақстанның қазіргі жағдайында, еңбекақыны реттеудің және жоспарлаудың
сұрақтарын шешуде мына есептерге көңіл аударылуы қажет:
● кәсіпорынның нарықтық қызметінің және оның пайдалылығының нәтижесі;
● кәсіпорынның кадрлыық саясатының есебі;
● мамандыққа байланысты қызметкерлердің арасындағы, облыстар, аймақтар арасындағы
жұмыссыздықтың деңгейі;
● кәсіподақтардың бәсекелестердің және мемлекеттердің әсерлері;
● байланыс саласындағы кәсіпорындардың саясаттары және т.б.
Еңбекақы төлеудің тарифсіз жүйесін
қолданушы ұйымның тәжербиелік
қызметінде жиі жауабы табылмайтын
сұрақтар пайда болады. Осыған қарай
еңбекақы төлеудің тарифті және тарифсіз
жүйесінің элементтерінен құралған аралас
жүйелер қолданылады.
Қазақстан Республикасының “ Қазақстан
Республикасындағы еңбек туралы ”
заңы.
Қазақстан Республикасының “ Қазақстан
Республикасындағы еңбек туралы” заңы
2000 жылдың 1 қаңтарынан бастап іске
асырылғанү. Бұл заңға сәйкес, жұмыс
беруші мен жұмыскердің еңбектік
арақатнастары нормативтік құқықтық
актілермен және еңбек заңдылықтары
бойынша келісілген жеке еңбек шартымен,
ұжымдық шартпен реттеледі.
Жеке еңбек шарттың мазмұны
Жеке еңбек шартында:
- тараптарлардың реквизиттері:
жұмыс беруші заңды тұлғаның толық атауы және орналасқан жері, жұмыс беруші – заңды
тұлғаның құрылтай құжаттарының мемлекеттік тіркеу номерімен уақыты;
жұмыс берушінің тегі, есімі, әкесінің аты және қызметі, ал жұмыс беруші жеке тұлға болған
жағдайда оның тұрақты тұрғылықты жерінің мекен жайы, басын куәләндірәтін құжаттың
атауы, нөмірі, берілген күні;
қызметкердің есімі, әкесінің аты, жеке басын куәләндіратын құжаттың атауы, нөмірі, берілген
күні; әлуметтік жеке кодының нөмері (ӘЖК), салық төлеушінің тіркелу нөмері (СТН);
● еңбек міндеті ;
● жеке еңбек шартының мерзімі;
● еңбек міндеттерін жүзеге асыру басталатын күн;
● еңбек жағдайларының сипаттамалары, қызметкерлерге ауыр дене жұмысын немесе
зиянды қауіпті жағдайларда жұмыс істегені үшін берілетін кепілдіктер мен өтемақылар;
● жұмыс уақытымен демалыс уақытының режимі;
● еңбекақы төлеу және еңбекті қорғау жағдайлары;
● жұмыс берушінің құқықтарымен міндеттері;
● қызметкердің құқықтары мен міндеттері;
● жеке еңбек шартың өзгерту, бұзу және ұзарту тәртібі;
● өтемақылар төлеу мен кепілдіктер беру тәртібі;
● тараптардың жауапкершілігі көрсетілуі тиіс.
Жеке еңбек шартының мерзімі
Жеке еңбек шарты:
● белгісіз мерзімге;
● белгілі бір мерзімге;
● белгілі бір жұмысты орындау уақытына немесе жұмыста уақытша болмаған
қызметкерді ауыстыру уақытына жасалуы мүмкін.
Ұжымдық шарттың мазмұны мен құрылымы
Ұжымдық шарттыың мазмұның келіссөздер жөніндегі екі жақты комиссияда тараптар
белгілейді.
Ұжымдық шарт:
● оның қолданылу мерзімі туралы;
● орындалуын бақылау тәртібі туралы;
● шарт талаптарының орындалмағаны үшін жауапкершілігі туралы;
● өзгерістермен толықтырулар енгізу тәртібі туралы ережелерді қамтиды.
Еңбекақы мына формула бойынша
есептелінеді:
ЕА=ТС+ПУ, (1)
Мұндағы:
ЕА- еңбекақы;
ТС- біліктілік разрядындағы жұмысшының
меншіктенген тарифтік мөлшерлемесі;
ПУ— нақты пайдаланылған уақыт;
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Еңбек ұжымының келісімдері

Еңбек шарты

Еңбек құқығының принциптері

Келісімшарт

Еңбек келісімі

Жұмыс уақыты және демалыс уақыты

Еңбек шартының бір тарабы - жеке адам

Қызметкердің атқаратын жұмыстары, қосымша атқаратын жұмыстары

Еңбек қатынастарын реттеу құжаттары: Кадрлар жөніндегі жеке іс парағы Еңбек келісім шартының түрлері Лауазымдық нұсқаулық

Жеке құрам бойынша құжаттар

Пәндер