Малшаруашылығында ферменттер

Презентация қосу

СӨЖ
Ферменттік препараттардың әсер ету механизмі.
Препараттары - әсер ету механизмі, қолдану.
Иммуноқуаттандырғыштардың организмге әсері
Иммуноқуаттандырғыштардың ветеринариялық маңызы.
Қолдану.
Организмдегі негізгі бездерге әсер ететін препараттар.
ЖОСПАР:
Ферменттік препараттардың әсер ету
механизмі. Препараттары - әсер ету механизмі,
қолдану.
Иммуноқуаттандырғыштардың организмге
әсері.
Иммуноқуаттандырғыштардың
ветеринариялық маңызы. Қолдану.
Организмдегі негізгі бездерге әсер ететін
препараттар.
ФЕРМЕНТТЕР

Ферменттер немесе энзимдер
– биохимиялық құбылыстардың
катализаторлары. Олар жануар,
өсімдік және микробтардың тірі
клеткаларында пайда бола
отырып әсер етеді және олардан
бөлініп алынған бөліктері ас
қорыту, зат алмасу жүйесінің
жұмыстарын жақсартатын
дәрілік заттарға айналып емдік
мақсаттар үшін қолданылады.
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Әрбір фермент өздеріне ғана тән
белгілі бір химиялық
құбылыстарды ғана күшейтеді.
Қазіргі таңда 1800-дей фермент
түрі бар екені белгілі.
Ферменттерге тән тағы да бір
ерекшелік, олар химиялық
құбылыстарды бірнеше
миллиондаған есеге дейін
жылдамдатып, өздерінің күшін
және қасиетін жоймайды.
Ферменттердің құрылысы өте
күрделі және бір-бірінен
айырмашылығы өте үлкен.
Мысалы, ең жақсы зерттелген
фермент – лизоцимнің құрамында
129 түрлі амин қышқылдары бар.
АЛУ ЖОЛЫ
Ферменттік препараттарды
жануардың мүшелерінен,
микроорганизмдер және
өсімдіктерден алады. Соңғы
кезде малшаруашылығында
микроорганизмдерден алынған
ферменттік препараттар көп
қолданылып жүр. Мұндай
препараттарды алу оңай және
олардың құрамында крмплексті
ферменттер болады (амилаза,
декстриназа, мальтаза,
гемицеллюлоза, целлюлаза,
пектиназа, протеаза, липаза және
тағы басқа ферменттер).
Малшаруашылығында ферменттер
Малшаруашылығында
ферменттер өте көп
қолданылады. Себебі жануар
азықтық заттарды экзогендік
және эндогендік ферменттердің
көмегімен ғана қорыта алады.
Малшаруашылығында қабынуға
қарсы, ас қорыту, зат алмасуды
және қоректік заттардың
сіңірілуін жақсартатын
ферменттердің маңызы зор.
Кейбір ферменттер әсері жан –
жақты келеді, сол себепті олар
жануардың өсімталдылығы мен
өнімділігін, салмағын арттыруға
және көтеген аурулардың алдын
алуға қолданылады.
ФЕРМЕНТТЕРДІҢ ӘСЕР ЕТУ
МЕХАНИЗМІ
Ферменттердің әсер ету механизмі толық зерттелген жоқ, бірақ
олардың әсерінің ең негізгісі – катализаторлық әсер. Ферменттердің
белсенділігі белгілі бір температуралық диапозонда ғана байқалады.
Ферменттердің әсері белоктық заттарды синтездеуге және ыдыратуға
бағытталған.
Ең бірінші әсер сілекейде басталады, оның құрамындағы амилаза
ферменті крахмалды мальтозаға дейін ыдыратады. Ас қорыту жүйесінде
(қарында) пепсин және басқа да ферменттердің әсерінен белокты заттар
альбумоздарға және пептондарға дейін ыдыраса, нуклеоальбуминдер мен
протеидтер нуклеиндерге және нуклеин қышқылдарына, ал
глюкопротеидтер көмірсуларға ыдырайды. Қарында басталатын
майлардың гидролизі ішектерде аяқталады.
Тоқ ішекте бактериальды құбылыстар күшейе түседі, себебі мұнда
анаэробты жағдай және бірқалыпты температура жақсы сақталған.
Қарында крахмалдың 95 %-ды, азотсыз заттардың 80 %-ды және қанттың
100 %-ға жуығы қорытылады. Бактериальды ферменттердің әсерінен,
сонымен бірге қарында протеолитикалық құбылыстарда күшейе түседі.
Азықтық заттардың құрамындағы белок гидролизденеді де
полипептидтерге, соңынан аминқышқылдарға айналады.
ТҮРЛЕРІ:
• Микробтардың синтезі арқылы алынған
көмірсутегін ыдырататын ферменттер;
• Белоктарды ыдырататын ферменттер;
• Ерітетін литикалық ферменттер
• Іріңді – некрозды процесстерде басымырақ
қолданылатын ферменттер;
• Ас қорыту процесін жақсартатын ферменттер;
• Басқадай әртүлі фермент препараттары.
Трипсин – ірі қара малдың
ұйқы безінен алынады. ТРИПСИН
Негізінен кристалды трипсин
қолданылады. Ақ түсті иіссіз
ұнтақ, сілтілі және
нейтральды бейтарап ортада
оңай ыдырайды. Ол өте
күрделі қосылыстар деп
саналатын белоктар,
пептидтер және
аминқышқылдарындағы
пептидті байланыстарды
ыдыратады. Трипсинді ас
қорытуды жақсартуға,
қабынуға қарсы зат ретінде,
қанның ұйындысын және
жабысқақ секреттерді
сұйылтуға қолданады.
Бұлшық етке еккендегі
Пепсин - шошқа
қарынының кілегейлі
қабығынан алынатын ПЕПСИН
протеолитикалық фермент.
Ақ түсті өзіне тән иісі бар,
суда оңай еритін ұнтақ. Ас
қорытуды жақсартатын зат
ретінде гипоцидті
гастриттерде, диспепсияда
және азықтық заттарда
концентраттардың мөлшері
көбейіп кеткен кезде
қолданады. Пепсиннің 1
бөлігін және гидрохлорлы
бетаинның 4 бөлігін қосып
ацидин-пепсин деген атпен
таблетка түрінде
қолданылады.
Панкреатин – ұйқы
безінен жасалынатын
ПАНКРЕАТИН
препарат. Құрамында
ұйқы безінің көптеген
ферменттері болады, ең
негізгілеріне трипсин
және амилаза жатады.
Препараттың 1
грамында 25 ӘБ бар
сарғыш түсті, суда
нашар еритін борпылдақ
ұнтақ. Қарын, ішек,
бауыр және ұйқы безінің
жұмысын жақсарту
үшін қолданылады.
Мөлшері: шошқаларға
1,0-1,5 г; ірі қара малға
2,0-7,0 г.
ИММУНОҚУАТТАНДЫРҒЫШТАР

Көптеген дәрілік заттардың емдік және аурудың
алдын ала әсер етуінің негізгі – олардың қан
сарысуында әр түрлі торшаларда тәптен
органеллаларда глобулиндік фракциядағы
спецификалық белоктар мөлшерін көбейту болып
табылды. Иммуноқуаттандырғыштар бөлінеді:

Айқын спецификалық
Әлсіз спецификалық

Спецификалық емес
Спецификалық
СПЕЦИФИКАЛЫҚ антиденелер тек қана
АНТИДЕНЕЛЕР
беогілі бір ангендермен қосылысады. Әлсіз
спецификалық антиденелердің белсенділігі
төмендеу болады; бірақ олар біршама сәйкес
топтары бар бірнеше қосылыстармен
әрекеттесе алады. Үшінші топтағы
антиденелер шартты түрде солай аталынған.
Кейбір зерттеушілер оларға тек қана
глобулиндер емес, барлық қан белоктарын
,амин қышқылдарын, антиметоболиттерді,
ұлпалық препараттарды, лизаттарды
жатқызады.
СПЕЦИФИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛСІЗ СПЕЦИФИКАЛЫҚ
АНТИДЕНЕЛЕР

Специкалық және әлсіз специкалық антиденелер
микробиология және эпизоотология ғылымында
зерттелінеді. Спецификалық емес антиденелерді
кейде толық емес антиденелер деп атайды және
олар көбінесе пурин, феналин туындыларының
әсерәнен , вмтаминдік, гормоналтдық әсер беретін
заттардың ықпалынан пайда болады. Бұл
бағытта айқын спецификалық әсер амин
қыщқылдары, спецификалық қан сарысуы,
ұлпалық препараттар және бактериалдық
препараттар ықпалынан болады.
МЕТИОНИН - METHIONINUM
Метионин – ақ түсті кристалды ұнтақ, суық суда өте
нашар ериді, ыстық суда (60ºC) 1:20 қатынаста ериді.
Организмдегі қайталап аминдеу процесіне қатысады.
Сонымен бірге метионин цистин синтезіне өте қажет
күкірттің бірден-бір көзі.
Метионин – бауыр ауруларында, мышьяк, фенол,
анилин, гексахлорон туындыларымен уланған кезде,
дистрофиялар кезінде қолданылады. Мөлшері –
ішке: шошқаға - 2,0-4,0 г; иттерге 0,5-1,0 г; бұзауларға
1/2 – 1 жасар кездерінде – 3,0-5,0 г.
Гистидин – суда жақсы еритін, ГИСТИДИН -
спиртте біршама еритін, ұсақ
кристалды ұнтақ, 5 мл HISTIDINUM
ампулаларда 4 %-дық ерітінді
түрінде шығарылады. Метионин
тәріздес гистидин де
алмастырылмайтын амин
қышқылдарына жатады.
Гистидиннің жануар органи
зміндегі биологиялық ыдырауы
кезінде гистомин түзіледі.
Препарат малдың өсуі
баяулаған кезде, асқазан және
ішек қызметтері төмендегенде,
анилин туындыларымен
уланған кезде жақсы емдік әсер
көрсетеді. Официаналдық
ерітіндінің бұлшық етке енгізілу
мөлшері бұзауларға – 5-8 мл,
Глутамин қышқылы – ақ түсті, ҚЫШҚЫЛЫ
иіссіз, қышқыл дәмі бар, суда – ACIDUM
нашар еритін, әлсіз қышқыл
және сілті ерітінділерінде жақсы QLUTAMINIC
еритін қиыршық ұнтақ. UM
Қыздырғанға төзімді глутамин
қышқылы көп мөлшерде ми
ұлпасының құрамында
кездеседі. Қолданылуы:
депрессия құбылыстары арқылы
өтетін аурулар кезінде, мал
әлсірегенде, дененің созылмалы
улануы кезінде, бұлшық ет
дистрофиясы кезінде және жүйке
жүйесі тозған жағдайларда.
Ішкізу және венаға енгізу үшін
тағайындалынады. Мөлшері:
ішкізу үшін - бұзауларға – 1,0-2,0
г; торайларға – 0,1-0,15 г; венаға
енгізу үшін – иттерге 0,5-1,0 г.
Препараттар Беру Бұзауларғ Торайға шошқағ иттерге
жолдары а а

Цистин Жемге 0,7-2,0 г 0,2-0,3 г
қосып

Метионин Ішке 3,0-5,0 г 2,0-4,0 г 0,5-1,0 г

Гистиден Бұлшық 5-8 мл 3-5 мл
етке

Глутамин венаға 1,0-2,0 0,1-0,15г 0,5-1г
қышқылы г
Иммуноқуаттандырғыштардың ветеринариялық
маңызы
Қазіргі кезде күнен –күнге көбейіп келе жатқан әр
түрлі техногенді факторлар мал организмінде терең
өзгерістер тудыруда. Соның салдарынан бұрын
жекелеп кездесетін , көп мәселе тудырматын , белгілі
бір жүйе аурулары , казіргі танда көптеп
кездеседі.Сондықтан ошларды реттеу үшін тиісті
дәлілік заттарды қолданудың қажеттілігі
туындады.Осылай фармакологияда жаңа
бағыттары:

ИММУНОФАРМАКОЛОГИ

СТРЕССОФАРМАКОЛОГИЯ
Иммуномодуляторлар

Организмнің иммундық статусына әсер
ететін дәрілік заттар.
Тәжірибиеде қолданып жүргендәрілік
заттардың организмнің иммундық
статусына әсерін зерттеу.
Иммундық жүйені реттейтін
депрессанттар мен стимуляторларды іздеп,
табу.
Иммуностимуляторлар
Организмдегі патогенді микроорганизмдерден
қорғайтын ең негізгі факторлар – қарсы
денелер. Оның мөлшері көптеген жануарларда
жалпы қанның 1% -ы мөлшерлерінде. Індетті
ауруларда олардың қаны күр көбейеді. Түрлері:
Синтетикалық препараттар: левализол,
этимизол, изамбен , метилурацил, камизол,
димефасфон.
Бактериялардың қатысуымен алынатын
препараттар: пирогенал, продигиозан.
Өсімдіктерден алынатын препараттар:
элеутрококк, женьшень, лимонник және т.б.
Малдардың ағзаларымен тіндерінен
алынтын препараттар: тимус
препараттары, агаротин препараттары.
ОРГАНИЗМДЕГІ НЕГІЗГІ БЕЗДЕРГЕ ӘСЕР ЕТЕТІН
ПРЕПАРАТТАР

Эндокриндік жүйе - ағзаның гуморальды
реттелуінде маңызды рөл атқарады. Бұл жерде
гуморальды реттелу дегеніміз — қанның
құрамындағы гормондар және минералдық
заттардың әсерлері арқылы организм қызметінің
реттелуі. Ол ағзаның ішкі ортасына арнаулы
биологиялық белсенді заттарды бөліп шығарады.
Ішкі секреция бездері шығарған заттар гормон
деп аталады. Бездер бөлген гормондар қанның
ағысымен ішкі мүшелерге және мүшелер
жүйелеріне келіп, олардың жұмысына әсер етеді.
ОРГАНИЗМДЕ БЕЗДЕР:

Сыртқы секреция бездері: тер, сілекей,
ұйқы және ішек бездері

Ішкісекреция бездері: гипофиз, эпифиз,
қалқанша без, қалқанша маңы бездері, тимус,
бүйрек үсті бездері

Аралас секреция бездері: жыныс бездері,
ГИПОФИЗ ГОРМОНДАРЫНЫҢ
ПРЕПАРАТТАРЫ
Гипофиздің алдыңғы
бөлігінің препараты:
Адренокортикотропты
гормон (АКТГ) - Молекуласы
39 амин қышқылдарының
қалдықтарынан тұратын жеке
пептидті шынжыр.
Соматотропты гормон (СТГ,
өсу гормоны) – Молекуласы
190 амин қышқылдарының
қалдықтары бар дара пептидті
шынжыр.
Тиреотропты гормон (ТТГ)-
Молекуласының массасы
28000. 300-дей амин
қыщқылдапрының
Гипофиздің ортаңғы бөлігінің
препараттары
Интермедиум - шошқа, сиыр, қойлардың
гипофизінен алынады. Суда еритін, иссіз, түссіз
аморфты ұнтақ. Көздің көруін жақсарту үшін
қолданылады.
Гипофиздің артқы бөлігінің
препараттары
Окситоцин – Синтетикалық жолмен алынған.
Малдың туу процесі созылып кеткенде толғақты
күшейту, жатырдын қан аққанды тоқтату, шудың
бөлінуін тездету т.б. Ауруларда қолданылады.
ҚАЛҚАНША БЕЗІ ЖӘНЕ ОНЫҢ МАҢАЙЫНДАҒЫ
БЕЗДЕРДІҢ ПРЕПАРАТТАРЫ

Тиреодин – Сойылған
малдың қалқанша безінен
оны майсыздандырып,
кептітіп барып алынатын
препарат.
Үшйодтиронин -
тироксиннің синтетикалық
аналогы. Тиреодин тәрізді
әсер етеді, бірақ одан
әлсіздеу. Месқарында
микрофлораның әсерінен
көпке созылмайды.
ЖЫНЫС ГОРМОНДАРЫНЫҢ ПРЕПАРАТТАРЫ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫҢ ТУЫНДЫЛАРЫ

Аналық жыныс безінің гормондары:
Фитоэстрогендер. Эстрогенді белсенділігі бар
өсімдіктерден алынатын өнімдер. Ондай заттар
сұлыда, қымыздықта, картошкада, бұршақта,
бидайда, қара бидайда, қызылшада кездеседі.
Гестагендер. Сары денемен буаздық гормондардың
табиғи түріне ұқсас гормондар тәрізді қосылыстар.
Аталық жыныс безінің гормондары:

Андрогендер. Препарат өгіздің жыныс безінен
бөлініп және синтетикалық жолменде 1935 жылы
алынған.
Метилтестостерон. Тестостерон пропионатының
аналогы. Әсері одан әлсіздеу.
ҚОРЫТЫНДЫ:
Ферменттер немесе энзимдер – биохимиялық құбылыстардың
катализаторлары.
Иммуноқуаттандырғыштар - Көптеген дәрілік заттардың емдік және аурудың
алдын ала әсер етуінің негізгі – олардың қан сарысуында әр түрлі
торшаларда
тәптен органеллаларда глобулиндік фракциядағы спецификалық белоктар
мөлшерін көбейту болып табылды.
Қазіргі кезде күнен–күнге көбейіп келе жатқан әр түрлі техногенді факторлар
мал
организмінде терең өзгерістер тудыруда. Соның салдарынан бұрын жекелеп
кездесетін , көп мәселе тудырматын , белгілі бір жүйе аурулары , казіргі танда
көптеп кездеседі. Сондықтан ошларды реттеу үшін тиісті дәлілік заттарды
қолданудың қажеттілігі туындады. Осылай фармакологияда жаңа бағыт –
иммунофармакология және стрессофармакология пайда болды.
Гормондар ағзалар мен жүйелерді жан-жақты фуНкцияларын гуморальдық
жолмен реттеуге қатысады. Оларды биологиялық көз қарас бойынша
бағалылығы –
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
• Негізгі әдебиеттер:
• Қожанов К.Н. “Ветеринарлық фармакология”, Алматы 2007
жыл.
• Айтжанов Б.Д., Заманбеков Н.А., Өтенов Ә.М., Молдағұлов
М.А., Қорабаев Е.М., Байниязов А.А., Саттарова Р.С.
“Фармакология” Алматы 2014 жыл.
• Червяков Д.К., Квдокимов П.Д., Вишкер А.С. “Лекарственные
средства в ветеринарии” Москва, 1970 г.
• Сковронский В.А. Практикум по фармаколгии и рецептуре .
1962 год
• Патофизиология (патфиз)қазақша оқулығы , - Әділман
Нұрмұамбетұлы.- Өңделген 3-ші басылым, Алматы 2007 жыл.
• Мозгов И.В. Фармакология.1984 год
• Қосымша әдебиеттер:
• Википедия
• Энциклопедия

Ұқсас жұмыстар

Малшаруашылығында қолданылатын биотехнологиялық әдістер

Карбамид өндірісі. Өндірудің физико-химиялық жағдайы және схемасы

Малшаруашылығында қолданылатын биотехнологиялық әдістер туралы

Бұдан басқа, мал шаруашылығы жергілікті халықтың атадан келе жатқан дәстүрлі кәсібі

Қырғызстан Республикасына жалпы шолу

:Ферменттер және коферменттер

Фермент препараты

Белоктар биохимиясы

Ферменттер және коферменттер туралы ақпарат

Ферменттер мен коферменттер жайлы

Пәндер