Сезімнің түрлері

Презентация қосу

ЭМОЦИЯ ЖӘНЕ
СЕЗІМ

Сезім жөнінде түсінік

Сезiм - бұл адамның қоршаған болмыс
заттары жəне құбылыстарымен қатынас
жасауынан туындаған əрқилы формада
көрiнiс беретiн толғаныс, күйзелiстерi.
Адам сезiмi тiршiлiк үшiн керектi де
пайдалы қасиет.
Сезімнің түрлері

Субьектив толғаныстарға байланысты
сезімдер 2 топқа бөлінеді:

тiршiлiк
тiршiлiк қажеттiлiктердi қажеттiлiктердiң
қанағаттандырып, орындалмауынан
рахатқа бөлеушi ұнамды қанағаттанбау кейпiне
сезiмдер түсiретiн жағымсыз
сезiмдер
қарапайы
м ашу уайым қызғаныш

моральді отан
күрделі Эстетикалық
к сүйгіштік
Жоғары деңгейдегі
сезімдер

Жоғары деңгейдегі сезімдер тек адамға ғана тән:

Ақыл-ой сезiмi адамның таным əрекетiмен байланысты. Сезiмнiң бұл
түрi -балалардың оқып бiлiм алуға, ересектердiң өз қызметiне,
шығармашылық пен өнерге деген көңiл-күй қатынасы. Адамның
шындықты тануға деген ақыл-ой сезiмi ең алдымен таңданудан
басталады.
Эстетикалық сезiм - объектив шындықты бейнелеп, оның əсемдiгi мен
сұлулығын, жарасымдылығы мен сенiмдiлiгiн қабылдап, оған əсерленудегi
көңiл-күй. Əсемдiктi қабылдап, оған сүйсiну, лəззаттанып, рухани күшiн
арттыру сезiмi - адамның өмiр тiршiлiгiнде бiртiндеп қалыптасатын жағдай.
Əсемдiктi қабылдау туа пайда болмайды.
Адамгершiлiк-моральдық сезiмдер қоғам талабына орай адамның
өз мiнезiнiң
лайық не лайық еместiгiн сезiнген көңiл-күйiн бiлдiредi.
Адамгершiлiк сезiмi моральдық
сезiм деп те айтылады. Адамгершiлiк сезiм қоғамның тарихи
дамуына байланысты.
Сезімнің пайда болу
себептері

Сезімнің негізгі пайда болу себептеріне мыналар
жатады:
1. Адамның объектiге қатынасын айқындайтын
қажеттiлiктер;
2. Адамның осы нысанның тиiстi қасиеттерiн түсiнiп, оны
санада бейнелеу қабiлеті.
3. Объектив жəне субъектив жағдайлардың өзара
байланысынан адамның қоршаған дүниеге саналы
баға беруiмен қатар жеке эмоционал көз-қарасының
себептерi ашылады. Сезiмдердiң өзiндiк ерекшелiгi
олардың қарама-қарсылықты сипатынан көрiнедi
Сезімнің негізгі
ерекшеліктері

Сезiмдердiң өзiндік ерекшелiгi олардың қарама-қарсылықты
сипатынан көрiнедi. Мұндай сипат қарапайым əсерленуге
(рахаттану-қысылу), сондай-ақ күрделi толғаныстарға да
(ұнату-жеккөру, қуаныш-мұң, көңiлдi-қайғылы т.б.) тəн.
Сезiмдерге ғана тəн аса маңызды сипат - олардың бiрiгiмдi
(интегралды) келуi. Сезiм бүкiл дененi билеп, адам кейпiн
ерекше əсерге бөлейдi. Барша дене қызметтерiнiң басын бiр
сəтте бiрiктiрумен сезiм өздiгiнен организмге пайдалы не зиян
əсердiң хабаршы қызметiн атқарады.
Сезiмдердiң маңызды ерекшелiгi - олардың денедегi тiршiлiк
əрекеттермен тiкелей байланыста болуы. Сезiм ықпалынан
адамның iшкi тəн қызметi өзгерiске түседi: қан айналымы, дем
алыс, ас қорыту, iшкi жəне сыртқы секреция бездерi. Шектен тыс
ұзақ уақыт жəне қарқынды болған көңiл-күй толғаныстары
организмдi сырқатқа шалдықтырады: қорқыныш - жүрек
ауруларына соқтырып, ашу - бауырды, жабырқау мен мұң -
асқазанды бұзады
Сезімнің
қызметтері

бейнелеу Адам сезiмдерi ұзаққа
қызметi созылған филогенетикалық
даму тарихына байланысты
ниеттеу немесе көптеген ерекше сипаттағы
ынталандыру
мынадай қызметтердi
қуаттау, қолдау атқаратын болды:
қызметi

ауысу қызметi

икемдесу қызметi

коммуникативтік
Эмоция

Эмоция (фр. emotion, лат. enoveo — толғану) — адам мен
жануарлардың сыртқы және ішкі тітіркендіргіштер әсеріне
реакциясы; қоршаған ортамен қарым-қатынас негізінде
пайда болатын көңіл-күй.
Эмоция организмнің әр түрлі қажетсінулерге
қанағаттануына (ұнамды эмоция) немесе қанағаттанбауына
(ұнамсыз эмоция) байланысты. Адамның жоғары әлеуметтік
қажетсінулері негізінде пайда болатын тұрақты змоция.
Эмоция жоғары түрі адамның іс-әрекетінің өнімді болуына
мүмкіндік туғызады. Оларға қуаныш, сүйіспеншілік және т.б.
эмоциялар жатады. Жағымсыз эмоция адамның іс-
әрекетіне азды-көпті зиян келтіреді. Оларға қорқыныш,
қайғы, абыржу, үмітсіздену, үрейлену және т.с.с. эмоциялар
жатады.
ЭМОЦИЯ

ІС-ӘРЕКЕТКЕ ЫҚПАЛ ЖАСАУ ТҰРҒЫСЫНАН

СТЕНИКАЛЫ АСТЕНИКАЛЫ
Қ Қ

Жауапкершілі Уайым
к Енжарлық
Жолдастық Көңілсіздік
Достық
Айбаттылық

Ұқсас жұмыстар

Психологиялық тренинг

Ұлттық тәрбие, Этникалық тәрбие

Миокард инфаркті

Қабылдаудың түрлері

Адамның ішкі дүниесінің бірегейі

Пәндер