Басқару шешімдерін қабылдау



*
Lecture 6:
Басқару шешімдерін қабылдау
Наметша Асхат Сержанұлы, э. ғ. к., «Экономика, менеджмент және туризм» кафедрасының аға оқытушысы
M a n a g e m e n t
Notes: Note to student: To print these slides:
Select File/Print
Under “Print What, ” select your preference (suggested: handouts, either 3 or 4 or 6 per page)
Under “Color/grayscale, ” select either “Color” for a color printer or “Pure Black and White” for a black and white printer.
Do NOT select “Grayscale, ” as your slides will not be legible.

*
Басқарудағы шешім қабылдау
Шешім қабылдау оңай іс емес
Ол жүргізіледі
Әртүрлі өзгеріп отыратын факторларды ескере отыра
Ақпараттың анықсыздығы кезде
Шиеленістік көзқарастар болған кезде

*
Шешім және шешім қабылдау
Шешім = қолда бар варианттардан жасалған таңдау немесе альтернативаларды таңдау
Шешім қабылдау = проблеманы идентификациялау процессі және оны шешу мүмкіндігі

*

*
Шешімнің түрлері
Бағдарламаланған
Үлгімен (шаблон), үйренген тәсілмен қабылдауға болатын қайталанатын шешімдер
Бұл шешім үнемі қайталанатын ұйымдық проблемаларға жауап
Бағдарламаланбаған
Ерекеше (нестандартный) көзқарасты (подход) талап ететін сирек (уникальный) шешімдер
Бұл шешімдер стратегиялық жоспарлаумен байланысты
Шешім

*
Шешім қабылдау деңгейі және шешім түрлері
Бағдарламаланбаған шешімдер
Бағдарламаланған шешімдер
Орта деңгейлі басшылық
Төменгі деңгейлі қызметкерлер
Жоғарғы басшылық
Adapted from Exhibit 4. 4

*
Анықтылық, тәуекелділік, сенімсіздік және белгісіздік
Анықтылық
Шешім қабылдайтын басшының қолында барлық керекті ақпарат бар
Risk
Жеткілікті ақпарат көлемінің негізінде қабылданады
Нақты мақсатқа жетуге бағытталған
Сенімсіздік
Басшылар ұмытылатын мақсаттарын түсінеді
Шешімдердің варианттары және болашақ уақиғалар туралы ақпараттық жеткіліксіздігі, тәуекелділікті бағалауға мүмкіндік бермейді
Қабылданатын шешімдер шығармашылықты іздеп табуды талап етеді
Белгісіздік
Шешім қабылдау үшін өте қиын жағдай
Шешілетін мақсаттар немесе проблемалар айқын емес
Альтернативті шешімдерді идентификациялау мүмкіндігі болмауы
Ақпараттың көп бөлігінің болмауы

Сәтсіз шешімдер қабылдау ықтималдылығына ықпал ететін жағдай

*
Шешім қабылдау модельдері
Классикалық модель
Әкімшілік модель
Саяси модель

*
Classical Model
Төрт жорамалға негізделеді
Шешім қабылдайтын тұлға белгілі және келісілген мақсаттарға жетуге тырысады
Шешім қабылдайтын тұлға анықтылыққа тырысады және қажетті ақпаратты жинайды
Шешім қабылдайтын тұлға ұйымның экономикалық пайдасын көбейтетін варианттарды таңдайды
Шешім қабылдайтын тұлға варианттарды бағалағанда және басымдылықтарды койғанда рациональды болады және логиканы пайдаланады
Бұл модель нормативті болып табылады = Менежерлерге идеальды шешімдерге жетудегі нұсқауды көрсетеді
Шешім қабылдаудың бұл моделі экономикалық жормалдарға негізделеді

*
Administrative Model
Әкімшілік модельді тұжырымдағанда Герберт Саймонның идеясының негізіндегі екі концепция пайдаланылады
Шектеулі рациональдылық: ұйымдағы индивидтердің қызметі рациональдылықтың шегінде немесе керекті (допустимый) шекарасында жатыр. Әр ұйымда менеджерлер барлық ақпаратты өңдеуге уақытыда және мүмкіндігіде жоқ
Тиімділік (приемлемость) : шешім қабылдайтын тұлға таңдаудың минимальды критериясын қанағатандыратын бірінші вариантын іріктеу
Қалай бағдарламаланбаған шешімдерді қабылдайды - сенімсіздік/белгісіздік

*
Administrative Model
Қиын жағдайдағы менеджерлерден бағдарламаланбаған шешімдерді талап етеді
Шешімдердің мақсаты жиі айқын емес, қайшы келетін және менеджерлердің келісімі табпайтын болып келеді ;
Рациональды процедуралар әрқашанда пайдаланылмайды, проблемаға жай түрде қаралады
Менеджерлермен альтернативалар толық көлемде ізделмейді
Көптеген менеджерлер ең жақсы шешімдермен емес, қолайлы шешімдермен қанағаттанады
Интуиция, өткен тәжірбиеге сүйенеді
Әкімшілік модель сиппаттамалы түрде болады = қиын жағдайдағы басқару шешімдерін қабылдаудағы нақты процесстердің көрінісін көрсетеді

*
Political Model
Ұйым әртүрлі мүделерден, мақсаттардан және құндылықтардан тұрады
Ақпарат белгісіз және толықсыз болып келеді
Менеджерлер проблеманың барлық аспектілерін идентификациялауға уақыты, ресурстары және интеллектуальды қабілеттілігі жоқ
Менеджерлер мақсатты қоюға және альтернативаларды талқылауға қатысады
Коалиция = нақты мақсатты қолдайтын менеджерлердің бейресми одағы
Нағыз ортаға ұқсайды

Шешім қабылдаудың классикалық, әкімшілік және саяси модельдерінің сипаттамасы
Классикалық модель
Анық мақсаттар, проблемаларды түсіну;
Толық айқындалған жағдай;
Шешім варианттары және мүмкін нәтижелер туралы толық мәнді ақпарат;
Пайдалы нәтижелерді көбейту үшін адам рациональды таңдау жасайды;
Әкімшілік модель
Проблема мен мақсаттар айқын емес;
Белгісіздік жағдайы орын алады;
Шешім варианттары және орлардың салдары туралы ақпараттың шектеулігі;
Интуицияға және коалицияға негізделген керекті таңдау
Саяси модель
Плюрализм; мақсаттар конфликті
Сенімсіздік/
Белгісіздік жағдайы
Пікірлердің сәйкес болмауы; ақпараттың белгісіздігі
коалиция мүшелері арасында дискуссия және «келіссөздер»

*
Басқару шешімдерін қабылдаудың негізгі кезеңдері
Нәтижелерді бағалау
және кері байланыс
Жағдайды диагностикалау және талдау
Шешім қажеттілігін түсіну
Шешімнің
варианттарын
даярлау
Ең жақсы шешімді таңдау
Шешімдерді іске асыру
Шешім қабылдау
процесс

*
Шешім қабылдаудың стилдері
Ойлау тәсілі
Директивті
Жүріс-тұрыстық
Жоғарғы
Төмен
Рациональды
Интуитивті
Концептуальды
Талдаулық
Белгісіздікті
қабылдау деңгейі

*
Directive Style
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz