Жалпы буынаяқтылар

Буынаяқтылар. Бунақденеліллер класының Одонатоидтар отряд тобы

Дайындаған: Алмухашова Қамар

Жоспары:

Жалпы буынаяқтылар

Инеліктер отряды

Инеліктің құрылысы

Фасетті көздері

Кеуде қуысы

Кеміргіш аузы

Мұртшалары

Қанаттары

Қортынды

Буынаяқтылар типі

Желбезек

тыныстылар

Трилобит тәрізділер

Хелицералылар

Кеңірдекпен тыныс алуышлар

Шаянтәрізділер класы

Трилобита класы

Алып қалқаншалылар класы

Семсерқұйрықтылар класы

Бунақденелілер класы

Көпаяқтылар класы

Асқорыту жүйесі

Зәр шығару жүесі

Қанайналу жүйесі

Жүйке жүйесі

Жүйке жүйесінің ерекшелігі!

Жұтқыншақ үсті ганглиясы немесе миы үш бөлімнен тұрады: протоцеребрум - алдыңғы; дейтоцеребрум - ортаңғы; тритоцеребрум - артқы. Дейтоцеребрум бөлімі тек қана мұртшаларды жүйкелендіреді, сондықтан өрмекшітәрізділер класының өкілдерінде мұртшаларының жойылуына байланысты мидың аралық бөлімі дамымаған.

Буынаяқтылардың жүйке жүйесінің тағы бір ерекшелігі - орталық жүйке жүйесімен қатар шеттік (немесе перифриялық) және симпатикалық (немесе висцеральдық) жүйке жүйелерінің болуы. Шеттік жүйкелер тері жамылғысының бұлшықеттердің, сезім мүшелердің, ал симпатикалық - ішкі мүшелердің жұмысын реттейді.

Ұрықтануы іштей, дамуы жұмыртқа ішінде (эмбриональдық) және жұмыртқадан шыққаннан кейін (постэмбриональдық) өтеді.

Инеліктер

Одонатоидтар отряд тобы

Кеуде қуысы жақсы дамыған; барлық жәндіктер сияқты, ол протракс, мезоторакс және метоторакс тұрады. Бөліктердің әрқайсысында бір жұп аяқ, ал ортаңғы кеуде және артқы кеудеде әрқайсысында екі қанат болады. Айдаһарлардың сүт безінің бірқатар құрылымдық ерекшеліктері бар. Проторакс мезоторакстан бөлінген, қатты қысқарған (кейде толығымен бастың артқы жағындағы ойықта орналасқан) . Кейінгі және ортаңғы кеуделер жақсы дамыған және тығыз біріктіріліп, синтаксистік кешенді немесе синтракс түзеді, оны нақты сүт безі деп қабылдайды және көбінесе солай аталады.

Әр сегменттің склериттері бір-бірінен тігістер арқылы бөлінеді. Ортаңғы және метоторакс арасындағы бүйір тігіс тек Calopterygidae тұқымдастарының өкілдерінде дамиды

Фасетті көздері

Инеліктің құрылысы

Насекомдардың фасеттік көздері, барлық буынаяқтылардағыдай, көптеген көру сенсиллалардан - омматидиялардан (грекше omma - көз) құралған. Олардың саны әр түрлі, мысалы, инеліктердің көзіндегі омматидиялардың саны 28000, Әрбір омматидияның құрамына оптикалық аппарат, тітір-кенуді қабылдайтын сезімтал клеткалар және экрандайтын клеткалар тобы кіреді. Оптикалық аппараты екі жағы да дөңес мөлдір көз жанарынан (хрусталик) және көз жанар конусынан тұрады. Бұлар бірігіп оптика жүйесін құрайды, ал одан төмен бірнеше (4-12) сезімтал ретинальді клеткалардан құралған тітіркенуді (жарықты) қабылдайтын немесе торлы қабаты (ретина) орналасқан. Ретинальді клеткалар бір-бірімен тығыз жанасып рабдом деп аталатын жарық-сезгіш таяқшаларды құрайды, бұлар - көздің негізгісі. Оптикалық және торлы қабаттары пигменттік клеткалармен жабылған, бұлар жарықты сіңіріп, оның шағылысуына және шашырауына кедергі жасайды.

Егер инеліктің ауызы Қорегін жеуі

Төменгі epні қармалауышқа айналған. Тыныштық жағдайында ол eкiгe бүктелген, басын төменгі жағынан жабыңқырап тұрады, ал белсенді жағдайда қармалауышын алға қарай сілтеп қорегін ұстайды. Имаго мен дернәсілдері жыртқыш бунақденелілер. Ересек инеліктер масаларды аулайды және басқа да зиянды бунақдене-лілерді жояды, араларға шабуыл жасайды. Дернесілдері суда тіpшілік ететін буынақаяқтылармен қоректенеді.

Қылшық тәрізді антенналар

Мұртшалар түрлерi: 1-қылшықтәрізді; 2-жiптәрізді; 3-таспиқ тәрiздi;

4-ара тiстi; 5-тарақ тiстi; 6-шоқпарлы; 7-ұршық пiшiндi; 8-тақта ьұртша;

9-иiлме тарақ тәрізді; 10-қауырсын тәрiздi; 11-тікенекті мұртша

Қанаттары

С-косталь жүйкесі; Sc-субкосталь жүйкесі;

D2 - дискаль жүйкелері, R2 R4 радиаль жүйкелері; M1 M3-медиаль жүйкелері; Сu1 Cu2 және -кубитальды жүйкелер; А2 A3 - аналь жүйкелері.

Екі хитинді қабаттардан құралған, олардың әрқайсысында өз жүйкелері бар. Жүйкелер бір-біріне жабысып қалады, сондықтан бүкіл желдету желісі біркелкі көрінеді. Жүйкелері- трахея; үлкенірек бөлігі гемолимфамен толтырылады, кішілері люменге ие болмайды. Қанаттарының орналасуы өте тығыз және күрделі.

Көбеюі

жұмыртқа суда немесе су өсімдіктерінде жатыр

Инелік личинкалары да жыртқыш. Олар судағы жәндіктердің личинкаларымен қоректенеді, кейде бақашабақтар мен балықтың шабақтарына шабуыл жасайды.

ол өсіп келе жатқанда, денесін жабатын тері созылады. личинка терісі төрт рет түлейді. Соңғы бесінші түлеу уақыты келгенде ол судан шығады.

Инеліктер адамға өте пайдалы энтомофагтар. 4500-ден астам түрі бар. Кейбір түрлері өте сирек кездеседі, олар қоруға алынған. Қазақстан «Қызыл кітабына» инеліктердің 7 түрі тіркел-ген, олар

қара селисротемис

Оңтүстік азиялық тік қарынды инелік