Өкпенің жедел қабыну аурулары

Өкпенің жедел қабыну аурулары Балалардағы ерекшелігі

Дәрістің жоспары

1) Өкпенің жедел қабыну аурулары (ӨЖА) . Анықтамасы. Жіктелуі.

2) Бронхопневмониялар. Этиологиясы, патогенезі. Қоздырғышына байланысты әртүрлі пневмониялардың морфологиясы, асқынулары, нәтижесі.

3) Крупозды пневмония. Морфологиялық сипаттамасы. Асқынулары. Нәтижесі.

4) Балалардағы ерекшелігі

Өкпенің жедел қабыну аурулары дегеніміз - этиологиясы, патогенезі және клинико-морфологиялық көріністері әртүрлі, өкпенің респираторлы бөлігінің жедел қабынумен сипатталатын үрдісті айтамыз

Өкпенің альвеола қуысында экссудаттың жиналуымен жүретін жедел қабыну түрін - пневмониялар деп атаймыз (паренхималық)

Егер жедел қабыну ошағы альвеоланың қабырғасында дамып, альвеола қуысына екінші ретте жиналса, бұл үрдісті - пневмониттер деп атаймыз (интерстициальді)

Этиологиясы

Пневмококтар - Streptococcus pneumoniae

Клебсиелла

Көк іріңді таяқша

Пфейффер таяқшасы

Стрептококтар

Стафилококтар

Ішек таяқшасы

Протей

Гемофильді таяқша

Легионелла

Иерсиния және т. б

Этиологиясы

Вирустар: грипп вирусы, аденовирустар, респираторлы-синситиальді вирустар, парагрипп вирусы, қызылша вирусы;

Микоплазмалар

Саңырауқұлақтар: актиномикоз,, аспергиллез; рекетсиялар (Ку-қызбасы) ; қарапайымдылар (пневмоциста) және аралас флора

Қатер факторлары:

Жоғарғы тыныс жолдарының вирусты инфекциясы

Бронхиальді тармақтардың обструкциясы

Иммунодефицит

Алкоголь

Темекі

Улы заттар және шаң жұту

Жарақат

Өкпе қан айналымының бұзылыстары

Операциядан кейінгі кезең

Массивті инфузионды терапия

Кәрілік

Қатерлі ісіктер

Суықтану

стресс

Өкпе қан тамырларының рак жасушаларымен эмболиясы

Өкпенің геморрагиялық инфаркты

Инфекцияның өкпеге түсу жолдары:

ауа-тамшылы - тыныс алған ауамен

Аспирациялық - мұрын және жұтқыншақ арқылы

Гематогенді - басқа инфекция ошақтарынан

Контагиозды - жақын инфекция ошақтарынан

Жедел пневмониялар: этиологиясына, патогенезіне, клинико-морфологиялық түрлеріне, нозологиясына, үрдістің таралуына, ауырлығына, ағымына байланысты жіктеледі

Патогенезіне қарай: біріншілік

екіншілік

Біріншілік пневмония дегеніміз - науқаста басқа тыныс ағзаларының аурулары болмаған жағдайда өз алдына дамиды

Мысалы: крупозды пневмония, бронхопневмония

аралық пневмония

Екіншілік пневмониялар:

Тыныс алу жүйесінің басқа созылмалы сырқаттарында

Инфекциялық (инфекция ошағы басқа ағзада) сырқаттарда

Соматикалық ауруларда

Аурухана ішілік пневмониялар

Иммунды тапшылық жағдайларында

- Аспирациялық

Гипостаздық

Клинико-морфологиялық ерекшеліктеріне байланысты: бөліктік (крупозды) бронхопневмония (ошақты) интерстициальді (альвеолит)

Таралуына қарай: ацинарлы, милиарлы, ошақты-жайылмалы, сегментарлы, полисегментарлы, бөліктік, тотальді

Ағымына қарай: ауыр, орташа, жеңіл; жедел және созылыңқы.

Крупозды пневмония - өкпенің жедел инфекциялық-аллергиялық қабынуы

Этиологиясы: 1, 2, 3 типті пневмококтар, клебсиеллалар шақырады

Патогенезі

Өкпенің респираторлы бөлімінде тез дамушы жоғарғы сезімталдықтың дамуымен сипатталады

Морфогенезі, патологиялық анатомиясы

Төрт сатыдан тұрады:

Ісіну сатысы

Қызыл бауырлану сатысы

Сұр бауырлану сатысы

Шешілу сатысы

Ісіну сатысы - аурудың алғашқы күндерінде дамиды.

Макроскопиялық көрінісі - өкпе ісінген, қанға толған. Аускультацияда - майда және ірі колибрлі сырылдар есітіледі

Микроскопиялық көрінісі - альвеола капиллярларының айқын қан толуымен, интерстициальді ісінулермен, альвеола қуыстарында сұйық экссудаттың жиналуымен сипатталады

Ісіну сатысы

Қызыл бауырлану сатысы - аурудың 2-ші тәулігінде дамиды.

Макроскопиялық көрінісі - өкпе үлкейген, ісінген, консистенциясы тығыз, қызыл түсті.

Микроскопиялық көрінісі - экссудат құрамында көп мөлшерде эритроциттер, бірлі жарымды лейкоциттер, макрофагтар және фибрин жіпшелері кездеседі

Сұр бауырлану сатысы - 4 - 6-шы тәулікте дамиды.

Макроскопиялық көрінісі - зақымданған бөліктің көлемі үлкейген, ауыр, тығыз, ауасыз. Кесіп қарағанда өкпе беті түйіршікті. Плевра қалыңдаған, сұр фибрин жіпшелерімен жабылған.

Микроскопиялық көрінісі - альвеола капиллярларының босаңсуы, экссудатта лейкоциттер, макрофактар, фибрин

Сұр бауырлану сатысы

Шешілу сатысы - 9-11 тәулікте дамиды. Фибринозды экссудат макрофактардың протеолиттік ферменттері әсерінен ериді. Экссудат өкпенің лимфа дренажы арқылы сорылады және қақырықпен шығарылады. Плеврадағы фибринозды экссудат сорылады.

Асқынулары

Өкпелік:

1) Өкпе карнификациясы - лейкоцит, макрофактардың ферменттік қызметінің нашарлауынан экссудаттың организациясы

2) Жедел абсцесс немесе гангрена дамуы

3) Плевра эмпиемасы

Өкпеден тыс:

Лимфогенді таралуынан - іріңді медиастенит, перикардит

Гематогенді таралуынан - ми абсцессі, іріңді менингит, жедел полипті-жаралы эндокардит, іріңді артрит, перитонит ж. т. б

Өлім себебі: жедел өкпе-жүрек жетіспеуінен немесе іріңді асқынуларынан

Бронхопневмония, немесе ошақты пневмония дегеніміз - өкпе паренхимасында ацинустан сегментке дейінгі көлемде өтетін, бронхиоламен байланысты жедел қабыну ошағы.

Патогенезі

Таралу жолдары:

Ауа-тамшылы жолмен жоғарғы тыныс жолдарынан

Гематогенді

Контактілі

Дамуына байланысты:

Аспирациялық (Мендельсон с-мы, нәрестелік)

Гипостаздық (қанның іркілуі)

Операциядан кейінгі (аутоинфекция)

Аурухана ішілік (оппортунистік инфекция)

Жеке қоздырғыштарға байланысты пневмониялардың морфологиялық ерекшеліктері

Пневмококты пневмония: ең жиі кездесетін түрі. Қабыну ошақтары бронхиоламен байланысата болады және фибринді экссудат түзіледі. Қабыну ошағының шетінде микробты ісінулер және қоздырғыштар табылады

Стафилококты пневмония: сирек кездеседі. Фарингиттен кейінгі асқынуы ретінде дамуы мүмкін. Геморрагиялық және деструктивті бронхитпен, альвеола қабырғаларының некрозымен сипатталады

Асқынуы - жедел абсцесс, іріңді плеврит, пневматоцеле, кисталар, өкпе тінінің фиброзы

Стафилококты пневмония

Стрептококты пневмония: А және В тобындағы гемолиздеуші стрептококтармен шақырылады. Қантты диабет ауруларында жиі кездеседі.

Макроскопиялық көрінісі - төменгі бөліктері зақымданады

Микроскопиялық көрінісі - интерстициальді және альвеола қуысында серозды - лейкоцитарлы экссудат көрінеді.

Асқынулары: жедел абсцестер мен бронхоэктаздар, плеврит

Стрептококты пневмония

Көк іріңді таяқша шақырған пневмония: аурухана ішілік инфекцияға жатады.

Өкпеге кіру жолы: аспирациялық, гемотогенді

Аспирациялық жолмен енгенді - абсцестер және плеврит дамиды.

Қатерлі ісік, жайылған іріңді жаралар кезінде - бронхопневмония айқын коагуляциялық некроздармен және геморрагиялық компаненттермен өтеді.

Ішек таяқшасы шақырған пневмония:

Несеп, асқазан-ішек жолдарының инфекциясы кезінде және хирургиялық шаралардан кейін өкпеге гемотогенді жолмен енеді.

Морфологиясы: екі жақты пневмония дамиды. Геморрагиялық экссудат.

Асқынуы: абсцестер

Саңырауқұлақтармен шақырылған пневмония: жиі Candida тобының саңырауқұлақтарымен шақырылады.

Морфологиясы: көлемі әртүрлі қабыну ошақтары, некрозды қуыстар түзуі мүмкін. Экссудат лейкоциттер мен эозинофилдер саңырауқұлақ жіпшелері кездеседі. Өкпе тінінде фиброз дамуы мүмкін.