Клиникалық көрінісі

Презентация қосу

МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РК
ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ
С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
Қант диабеті (ҚД) – ұйқы
безінің бета-жасушаларының
қызметінің бұзылуына байланысты,
гипергликемия және глюкозуриямен
сипатталатын, организмде
инсулиннің абсалютті және
салыстырмалы жетіспеушілігімен
көрінетін, зат алмасуының
бұзылуына, әртүрлі ағзалар мен
қантамырлар және нерв
талшықтарының зақымдануына
әкелетін ауру.
Жіктелуі:
Диабеттік
команың
түрлері:
1.Кетоацидоздық кома
2.Гиперосмолярлық кома
3.Лактацидемиялық кома
4.Гипогликемияляқ кома
Кетоацидоздық кома
Инсулиннің кенеттен
жеткіліксіздігінен сонымен тіндердің
глюкозаны пайдалануының
төмендеуімен, ауыр кетоацидозбен ,
барлық зат алмасуының бұзылуымен,
мүшелер мен жүйелердің
функцияларының бұзылуымен,
сондай- ақ ең бірінші ОЖЖ-ң және
есінің жоғалуымен көрінетін ҚД
жедел асқынуларының ауыр түрі.
Кетоацидоздың дамуының негізгі себептері.
Себептері Аурулар және жағдайлар
Ұйқы безінің - ҚД-типінің мнифестациясы, инсулинді қажет
жасушаларымен етуші ҚД -2 типі (өте сирек)
инсулинді бөлуінің
бұзылуы

Инсулинмен емнің Инсулиннің жеткіліксіз дозасы, мерзімі өткен
қателігі немесе дұрыс сақталмаған инсулинді енгізу,
суицидальді мақсатпен инсулинді енгізуді
тоқтату, инсулиннің түрін ауыстыру

Инфекциялар Зәр жүретін жолдардың инфекциялары,
остеомиелит, дерматит, диабетикалық табан
синдромы, ангиопатиялар кезіндегі
инфицирленген некроздар.

Миокард инфаркті, 10-25% науқастарда ҚД ауру сезімсіз
инсульт инфарктер анықталады. Инсульт
кетоацидоздың салдары, яғни бола алады

Жүктілік Инсулинге деген қажеттілік артып, инсулинге
салыстырмалы тұрақтылық дамиды.
Стресс жағдайлары Шок, сепсис, жарақат, операция
КЛИНИКАЫҚ
КӨРІНІСІ
Гиперкетонемиялық кома біртіндеп,
1.5-2 күн немесе оданда көп уақыт
ішінде дамиды. Жедел инфекциялық
аурулар кезінде, миокард
инфарктінде, ауыр дәрежелі
улануларда ол тез дамуы мүмкін.
Клиникалық тұрғыдан бірінен кейін
бірі дамитын команың 3 сатысын
ажыратады:
Шеткі кетоацидоз.

Гиперкетонемиялық прекома.

Гиперкетонемиялық кома.
Есі бүтін, бірақ сылбырлық,
ұйқышылдық, іштің ауруы, тәбеттің
болмауы, үлкейген, ауру сезімді бауыр,
шөлдеу, ауыздың құрғауы, полиурия,
құлақтың шулауы, бастың ауруы
анықталады.
Терісі, тілі, еріндері құрғақ.

Дем шығрған ауада ацетон иісі сезіледі.

Бұлшық еттер гипотониялы.

Пульсі жиі, жүрек тондары ұяң, аритмия

болуы мүмкін.
Гиперкетонемиялық прекома – бұл үдеп келе жатқан
кетоацидоз және қант диабетінің барлық симптомдарының
айқындалуы.
Клиникалық симптомдары:
Есі бүтін, науқас кеңістікте, уақытта ориентациясы дұрыс, бірақ
сылбыр, тежелген, ұйқышыл, сұрақтарға кідіріп жауап береді,
монотонды, түсініксіз сөйлейді.
Айқын әлсіз, шөлдеу, ауыздың құрғауы, полиурия, лоқсу, құсу,
тәбетінің мүлдем болмауы, іштің жайылған ауру сезімі, жүректің ауруы,
бастың ауруы, көз көруінің нашарлауы, ентігу шағымдары анықталады,
Терісі құрғақ,суық.
Беті сопайып, көздері шүңірейген, көз алмалары жұмсақ, бетінің
ұштары гиперемияланған, терінің гиперемиясы – диабетикалық қызару.
Ерні, тілі құрғақ, тілінген.
Бұлшық ет тонустары төмендеген.
Тынысы терең, шулы (Куссмауль тынысы), ацетонның иісі дем
шығарғанда айқын сезіледі.
Пульсі жиі, толымы аз, аритмиялы, артериялық қысым.
Іші тартылған, тыныс алуға қатысуы шектклген, пальпацияда ауру
сезімі болуы мүмкін (диабетикалық псевдоперитонит көрінісі).
Сіңірлік рефлекстер төмендеген.
Жүрек - қан тамырлық
түрі;
Абдоминальді немесе
псевдоперитониальді түрі;
Бүйректік түрі;
Энцефалопатиялық түрі;
Гиперкетонемиялық
кома – естің толық жойылуымен өтетін
диабетикалық кетоацидоздың ең ауыр дәрежесі.
Клиникалық симптомдары:
Есі толық жоқ;
Дем шығарғанда ацетон сезілетін шулы
Куссмауль тынысы;
Терісі, тілі, ерні, ауыз қуысы айқын құрғақ,
терінің тургоры және эластикалығы айқын
төмендеген, терісі суық, дене қызуы төмендеген;
Қарашығы тарылған;
Бұлшық ет тонусы төмен, сіңірлік, периосталдық
рефлекстер айқын төмен немесе толық жоқ;
Пульс жиі, жіп тәрізді, аритмиялы, артериялық
қысым төмендеген,жиі аритмиялар, галоп ырғағы
анықталады;
Іші кебінкі, іштің алдынғы қабырғасы қатайған,
тығыз, үлкейген бауыр.
Диабеттік команы емдеуде гипергликемияға
қарсы инсулинді ғана қолданып қоймайды, сол
секілді дегидратациядан болған электролиттік
бұзылыстар мен ацидоз зат алмасуының
бұзылыстарына қарсы емдік шаралар
жүргізіледі. Диабеттік кома емінің жалпы
схемасына мынлалар жатады:

инсулиннің тапшылығын жою және көмірсу
алмасуын қалыптастыру,
организмге тез арада тиімді регидратация
жасау,
организмде глюкозаның (гликогеннің) қорын
қалыптастыру,
қышқылды-сілтілі тепе-теңдікті
қалыптастыру,
диабеттік команы тудырған дерттік
жағдайларды анықтау және емдеу,
ішкі ағзалар функцияларын қалыпқа келтіріп,
оларды қолдау үшін емдік шараларды комплекс
түрінде жүргізу.
Гиперкетонемиялық команың
емі.

Ауруханаға дейінгі сатыда дегидратацияға,
гиповолемияға және қанайналымы
бұзылыстарына қарсы шараларды бастаған
жөн, яғни инфузиялық емді қарқынды түрде
венаға енгізу арқылы жүргізіледі. Ол үшін
физиологиялық 0,9% NaCl немесе Рингер-Локк
ерітінділері қолданылады. Коллапсқа қарсы –
катехоламиндер мен басқа да симпатотониктер,
алайда катехоламиндерді қолдануға қарсы
көрсеткіштер де бар екенін ұмытпаған жөн -
контринсулинді әсер береді және глюкагонның
түзілуін күшейте алады.
Емі
Ағзанның өмірлік маңызды қызметтерін
тұрақтандыру. Үдеген кома кезінде тыныс
орталығы тежеліп, өкпенің жасанды желдендіруі
талап етіледі.
Регидратация. Алғашқы 2 сағатта натрий
хлоридінің 0.9% ерітіндісінің 500 мл/сағ , сонан
соң 300 мл/сағ құйылады. Гликемия
ауыстырылады.
Қуықтың катетеризациясы. Бөлінген зәрдің
мөлшері регидратациялық емді реттеуге және
бүйректің функционалдық жағдацын бағалауға
мүмкіндік береді.
Электролиттік бұзылыстарды реттеу.
Асқазандық зонд.
Орталық веноздық (ОВҚ) және артериалдық
қысымды анықтау.
Натрий бикорбанатын қолдану. pН <7.1
болғанда ғана енгізген жөн.
Антибиотиктер. Кетоацедоз кезінде қызбаның
болуы инфекция бар екенің көрсетеді.
Асқынулары – терең
веналардың тромбоздары,
аспирациялық пневмония.
Сирек асқазан-ішек
жолдарынан қан кету
және ишемиялық колит.
Компенсацияланбағ
ан немесе ҚД -2
типіде жиі кездеседі
ПАТОГЕНЕЗІ
Гипергликемиялаық және айқын
дегидратацияға әкелктін осмостық диурез;
Гипергликемия және дегидратацияның

негізінде дамыған плазманың гиперосмолярлығы;
Цереброспинальдық сұйықтың осмолярлығы,
плазманыкіндей, бірақ қалыпты жағдайда
глюкозаның концентрациясы одан төмен;
Айқын гипергликемия кезінде
цереброспиналдық сұйықтықта осмостық
баланысты сақтау үшін, бас миы жасушаларынан
шығатын натридің деңгейі артады, оның орнына
калий енеді.
Жүйке жасушаларының трансмембрандық
потенциалы бұзылады. Тырысу синдромымен
қабаттасатын естің бұлыңғырлануы анықталады.
Клиникалық көрінісі
Айқын гипергликемия және полиурияның
салдарынан дамыған айқын сусыздану;
Фокальді және жайылған тырысулар;
Ми қабаттарының тітіркенуі нәтижесіндегі
шүйде бұлшық еттерінің ригидтілігі;
Дегидратация және гипоперфузия
салдарынан дамыған асқынулардың толық
кешені; шөлдеу, шырышты қабаттарының
құрғауы, тахикардия, артериялық
гипотензия, лоқсу, әлсіздік, шок;
Терең веналардың тромбозы;
Грамм теріс флорамен шақырылған
пневмония.
Емі
1.Бастапқы регидратацияның көлемі,
кетоацидоздық комадан артық: 1,5-2л 1-ші сағатта,
1л – 2 -ші және 3-ші сағатта әрі қарай 500мл/сағ.
Натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісі.
2.Калидің айқын тапшылығы: калиді енгізу
қажеттілігі, кетоацидоздық диабетикалық комаға
қарағанда жоғары
3.Негізінен натрий бикарбонатын енгізуге көрсеткіш
жоқ. Гиперлактатцидемия жүргізілген регидратация
есебінен қалыптасады. Бикорбанат тек ацидоз,
pН<7,1 болғанда ғана енгізіледі. Оның себебі сепсис
немесе некротикалық үрдістер болуы мүмкін. Бірақ
бұл кезде pН, әдетте 7,3-тен жоғары болады.
4.Исулинмен емдеу. Инсулиннің қалдық секрециясы
кетоацидоз дамытады, метоболизмнің катаболикалық
декомпенсациясын қалпына келтіруге жеткілікті
болғандықтан, регидратациялық ем және
электролитемияның коррекциясы инсулин енгізудің
алдында жүруі қажет.
Лактат – ацидоздың клиникалық көрінісі.

Лактат – ацидоздың
клиникалық Симптоматикасы
Жүйелер көрінісі
АІЖ Лоқсу, құсу, “жедел іш”
жағдайы.

Тыныс алу жүйесі Компенсаторлық
гипервентилация.

Жүрек тамыр – жүйесі Шок, гипотензия,
дегидратация

ОНЖ Мазасыздық, ойын
жинақтай алмау, естен
тану.
Емі
Гиперкетонемиялық
команың емі интенсивті
терапия және реанимация
бөлімінде өткізіледі.
Ұйымдастыру шаралары
және тексеру әдістері
гиперкетонемиялық
комадағыдай.
Кетоацидоздық, гиперосмолярлық және лактатацидоздық
комалардың диагностикалық критерилері
Белгілері Кетоацидоздық кома Гиперосмолярлық кома Лактатацидоздық кома
Анамнезі ҚД-1 ҚД-2 (диетаның, Тке ҚД ғана тән емес.
(манифестациясы, сұйықтық қабылдау, Провоцирлеуші
исулиннің жеткіліксіз препараттар, факторлар: панкреатит,
дозасы, ілеспелі диуретиктер сепсис, бүйрек бауыр
аурулар, қабылдауының тізімінің жеткіліксіздігі,
жарақаттар). Бір бұзылуы). Бірнеше күн циркуляторлық шок,
немесе бірнеше күн ішінде шөлдеу, бигуанидтермен терапия.
ішінде: плиурия, олигоурия, адинамия, Басталуы жедел, лоқсу,
шөлдеу, анорексия, тахикардия, құсу, іш өту, бұлшық
лоқсу, арықтау, іштің артериялық гипотензия. еттерінің ауруы.
ауруы.
Дегидратация Өте айқын Өте айқын гипотония, Жоқ .
артериялық тахикардия.
гипотензия,
тахикардия.
Тыныс лау. Куссмауль тынысы Қалыпты Терең жіне жиі
(терең және жиі)
Рефлекстер Әлсіз Әлсіз Ерекшеліксіз
Бұлшық еттік Әлсіз Жоғары тырысулар Ерекшеліксіз
тонус
Гликемия 17ммоль/л-ден аспауя Айқын гипергликемия Нормогликемия
деңгейі мүмкін (30-60ммоль/л)
Кетоз Айқын Жоқ немесе жеңіл Жоқ немесе жеңіл
Ацидоз Айқын Жеңіл Айқын
Осмолярлық Жоғары Айқын жоғары Қалыпты немесе біршама
жоғары
Гипогликемия – плазмадағы глюкозаның
паталогиялық төмен деңгейінің әсерінен
дамыған, симпатикалық нерв жүйесінің
активациясымен немесе ОНЖ дисфункциясымен
сипатталатын, клиникалық синдром.
Гипогликемия лабораториялық феномен
ретінде (глюкоза концентрациясы 2,2 -
2,8ммоль/л төмен) гипогликемиялық
симптоматика ұғымымен бірдей емес, себебі
лабораториялық мәліметтер және клиникалық
симптоматика әрдайым сәйкес емес.
Ұзақ жылдар гипергликемия жағдайында
жүрген ҚД науқастарында, гипогликемиялық
симптоматика глюкоза деңгейі 6-8 ммоль/л
болғанның өзінде дамиды.
Жеткіліксізмөлшерде тағам қабылдау.
Үлкен физикалық жүктемелер. Мысалы:
инсулиннің бұрынғы дозасы сақталғанда.
Автаномдық нейропатия , яғни асқазанның

инервациясы гастропарез дамуымен және
тамақтың эвакуациясының бұзылумен дамиды.
Инсулиннің резорбциясының жеделдетілуі.
Мысалы: инсулинді тері астының орнына
бұлшық етке енгізу.
Таблетка түріндегі қант төмендетуші
препараттардың кумуляциясы. Мысалы:
бүйректің жетіспеушілігі үдегенде.
Алкоголь. Гликонеогенездің тежелуімен
байланысты.
Ілеспелі эндокринопатиялардың дамуы:
гипотериоз, бүйрек үсті безінің жетіспеушілігі.
Жеңіл гипогликемия- деп, егер
науқас, субъективті
симптоматикаға байланыссыз, оны
өзі көмірсулар қабылдаумен
тоқтата алатын болса.
Ауыр гипогликемия естің бұзылуы,
жоғалуымен қабаттасады және
оның емі үшін глюкозаны
көктамырға енгізу қажет.
Гипогликемияның клиникалық
симптомдары әртүрлі өтеді.
Яғни, бір науқастар айқын
гипогликемияны естің
бұзылуынсыз, еш шағым
айтпай-ақ көтерсе, келесілері
керісінше, глюкозаның шеткі
төмендеуінде-ақ айқын реакция
береді.
Адренергиялық Нейрогликопениялық
симптомдар симптомдар
Тахикардия, мидриаз, Астения, ойды
мазасыздық, жинақтай алмау,
агрессивтілік, бастың ауруы,
дірілдеу, суық тер, қорқыныш, естің
парестезиялар, бұзылуы,
лоқсу, ашығу, дезориентация,
гтперсаливация, галлюцинация,
диарея, полиурия. сөйлеу, көру, тәртіп
бұзылыстары,
амнезия, тырысулар,
өтпелі параличтер,
Жеңіл гипогликемия кезінде:
Құрамында 1-2 НБ (10-20г глюкоза) мөлшерінде
көмірсу бар тағам қабылдаса жеткілікті. 1 НБ 2
шақпақ рафинад-қантта немесе 2шай қасық құм
шекерде бар. Науқас өзімен бірге ардайым 5-6
шақпақ қант алып жүру керек. Конфеттер,
әсіресе шоколад бұл мақсатта нашар
көмектеседі, себебі нашар сіңеді.
Ауыр гипогликемия кезінде:
50мл 40% глюкоза ерітіндісі көктамырға
енгізіледі, 3мин соң әсер болмаса, қайталайды.
Егер науқас есін жимаса, 5% глюкоза ерітіндісі
есін жиғанша құяды, қарсы көрсеткіш болмаса
0.5мл 0.1% адреналин жасалады, 1-2мл глюкагон
көктамырға 30-60мг преднизалон енгізеді.
Ес ұзақ уақыт кірмегенде бас миы
ісінуімен күресті бастау керек:
Көк тамырға тамшылатып 15-20% маннитол
ерітіндісін 0.5-1.0г/кг мөлшерде, көктамырға
ағызып 60-80 мг лазикс, дымқылдатылған
оттегінің ингаляциясы. Тыныс тоқтағанда
науқас өкпенің басқармалы вентиляциясына
көшірілуі керек.
Науқасты гипогликемиялық комадан
шығарған соң, ОНЖ жасушаларында
микроциркуляция және метаболизмді
жақсартушы препараттарды (глютамин
қышқылы, аминалон, стугерон, кавинтон,
церебролизин ) 3-6 апта бойына тағайындаған
дұрыс.
Зейін қойып
тындағандарыңызға
көп рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Балалардағы гиповитаминоз

Тыныс жетіспеушілігі

Ерін және тіл ісіктері

Тіл-жұтқыншақ нерві невралгиясы Жоғарғы көмей нерв нейропатиясы Тіласты нерві нейропатиясы

Менингитте байқалатын симптомдар

Перифериялық лимфа түйіндерінің туберкулезі

АИТВ таралуы АИТВ таралуы

Жүйелі қызыл жегі ауруы

Атеросклероз сипаттамасы

Генекологиялық аурулар кезіндегі организмнің иммунитетін көтеретін дәрі дәрмектер

Пәндер