Бидайдың мерзімінен бұрын өніп - өсу факторы табиғатта кең таралған құбылыс

Бидайдың мерзімінен бұрын өніп-өсу факторына α-амилазаның тигізетін әсері

Орындаған: 4 - курс студенті Адилбекова М ғылыми жетекші: б. ғ. к.,

доцент Асрандина С. Ш.

КІРІСПЕ

Бидайдың мерзімінен бұрын өніп-өсу факторы табиғатта кең таралған құбылыс. Нәтижесінде бидай толық жетілмейді және оның тұтынушылық сапасы төмендейді. Бұл процесс ауа-райының қолайсыз әсерлеріне байланысты(төмен температура, жауын-шашын, жоғары ылғалдылық) . Бұл тек Қазақстанда ғана емес(әсіресе, солтүстік облыстарда), сонымен қатар дүние жүзінің көптеген мемлекеттерінің алдында тұрған өзекті мәселелерінің бірі болып отыр. Бидайдың мерзімінен бұрын өніп-өсу факторы құрамындағы α- амилазаның синтезімен де тікелей байланысты.

Зерттеу объектілері: : Саратовская 29, Казахстанская 10, ранняя Казахстанская, Кайыр, Алмакен, Скарлет, Лютесценс 70, Лютесценс 157, Лютесценс 314, Лютесценс 462.

Сонымен қатар 2007 жылғы «Суперпщеница» жобасы бойынша: №132 озимая және №132 яровая, №138 озимая және №138 яровая бидай линиялары алынды.

Мақсаты: бидайдың мерзімінен бұрын өніп

өсу факторына қатысатын α- амилаза

ферментінің белсенділігін анықтау.

Міндеттері:

климаттық жағдайларға байланысты α-амилаза ферментінің белсенділігін зерттеу;

әр түрлі бидай сорттарындағы жалпы амилаза ферментінің белсенділігін анықтау;

амилаза ферментінің изоэлектрофоретикалық нүктесін анықтау.

Зерттелетін әр түрлі бидай сорттарын арнайы климокамераларда температура және ылғалдылық жағдайларда бақылаған күйде өсірдік. Күндізгі температура +18°С, ал кешке +10°С, ылғалдылық тұрақты мәнде -80%-ті құрады. Бақылау ретінде дән масақтары қолданылды. Бақылаудағы және тәжірибедегі дәннің 3, 4, 7 және 11 күн йод-крахмалды әдіспен α- амилаза және жалпы амилаза белсенділігін анықтадық.

Кесте 1 Әр түрлі бидай сорттарының төмен температура және ылғалдылықтың әсерінен α-амилаза белсенділігінің өзгеруі.

Бидай сорттары

Амилолитикалық белсенділік белсенділігінің бірлігі/мл. сағ

Бақылау 0 тәулік

3 тәулік

7 тәулік

11 тәулік

Бақылау 11 тәулік

Саратовская

212. 80 ±78. 84

820. 20 ± 34, 44

775. 80 ± 24, 03

3638. 40 ± 167, 35

227. 20 ± 12, 03

2. Казахстанская

241. 60 ± 10, 63

754. 20 ± 25, 64

706. 80 ± 27, 92

2534. 40 ± 101, 38

235. 60 ± 9, 4

3. Казахстанская

ранняя

235. . 60 ± 8, 95

583. 60 ± 24, 51

784. 00 ± 34, 49

1407. 60 ± 54, 95

224. 80 ± 7, 34

4 . Кайыр

220. 00 ± 8, 80

567. 60 ± 18, 67

573. 00 ± 23, 49

1519. 20 ± 54, 98

229. 40 ± 8, 47

5. Алмакен

220. 40 ± 9, 24

637. 20 ± 22, 93

581. 00 ± 22, 07

1256. 40 ± 52, 12

205. 20 ± 7, 79

6. Скарлет

222. 40 ± 8, 67

616. 20 ± 24, 03

525. 60 ± 15, 22

468. 00 ± 21, 06

222. 10 ± 9, 10

7. Лютесценс 70

230. 00 ± 9, 20

622. 20 ± 26, 75

536. 80 ± 16, 08

773. 80 ± 30, 56

220. 40 ± 7, 46

8. Лютесценс 462

228. 40 ± 8, 91

729. 60 ± 30, 64

853. 80 ± 24, 02

3048. 00 ± 975, 36

226. 00 ± 10, 39

9 Лютесценс 314

217. 40 ± 9, 78

679. 20 ± 24, 45

629. 40 ± 22, 37

684. 00 ± 33, 65

225. 80 ± 6, 13

10 Лютесценс 157

209. 40 ± 8, 38

414. 00 ± 16, 97

667. 20 ± 24, 01

1128. 00 ± 43, 99

208. 60 ± 7, 48

11. 132 озимая

230. 00 ± 9, 68

1600. 80 ± 62, 43

1515. 60 ± 57, 51

2246. 40 ± 89, 84

229. 60 ± 7, 78

12. 132 яровая

243. 00 ± 10, 45

1736. 40 ± 69, 44

1207. 20 ± 48, 28

2431. 20 ± 92, 37

236. 60 ± 8, 28

13. 138 озимая

229. 00 ± 8, 24

1286. 40 ± 50, 15

1090. 80 ± 45, 76

2580. 00 ± 105, 78

226. 60 ± 9, 04

14. 138 яровая

268. 20± 9, 92

899. 60 ± 34, 16

966. 00 ± 41, 73

2071. 20 ± 86, 98

246. 60 ± 9, 84

1 сурет. Бидай сорттарының төмен температура және ылғалдылықтың әсерінен α-амилаза белсенділігінің өзгеруі (3-тәулік) .

1. Саратовская 29, 2. Казахстанская, 3. Казахстанская ранняя, 4. Кайыр, 5

Алмакен, 6-Скарлет, 7-Лютесценс 70, 8-Лютесценс 462, 9- Лютесценс 314,

10-Лютесценс 157, 11-№132 озимая, 12-№132 яровая, 13-№138 озимая, 14

№138 яровая.

2 сурет. Бидай сорттарының төмен температура және ылғалдылықтың әсерінен α-амилаза белсенділігінің өзгеруі (7-тәулік) .

1- Саратовская 29, 2-Казахстанская, 3-Казахстанская ранняя, 4-Кайыр, 5

Алмакен, 6- Скарлет, 7-Лютесценс 70, 8-Лютесценс 462, 9-Лютесценс 314,

10- Лютесценс 157, 11-№132 озимая, 12-№132 яровая, 13-№138 озимая, 14

№138 яровая.

3 сурет. Бидай сорттарының төмен температура және ылғалдылықтың әсерінен α-амилаза белсенділігінің өзгеруі (11 -тәулік) .

1-Саратовская 29, 2- Казахстанская, 3-Казахстанская ранняя, 4-Кайыр, 5

Алмакен, 6-Скарлет, 7-Лютесценс 70, 8- Лютесценс 462, 9- Лютесценс 314,

10- Лютесценс 157, 11-№132 озимая, 12-№132 яровая, 13-№138 озимая, 14

№138 яровая.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

рН 9

а б

рН 4

1-Саратовская 29, 2-Казахстанская, 3-Казахстанская ранняя, 4-Кайыр, 5- Алмакен, 6-Скарлет, 7-Лютесценс 70, 8-Лютесценс 462, 9-Лютесценс 314, 10-Лютесценс 157, 11-№132 озимая, 12-№132 яровая, 13-№138 озимая, 14- №138 яровая.

рН 9

в г

рН 4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

ҚОРЫТЫНДЫ

1. Бидайдың мерзімінен бұрын өніп-өсу факторын зерттеу үшін бидай дәндерінің құрамындағы α-амилаза ферментінің белсенділігі анықталды.

2. Төмен температура және ылғалдылық жағдайымен өңдеуден кейін, осы факторларға жоғары тұрақтылық және төзімділік көрсеткен 4 сорт және 1 линия анықталды. Оларға: Скарлет, Лютесценс 70 Лютесценс 314, Лютесценс 157 және №138 озимая жатады.

3. Қолайсыз жағдайлармен өңдеудің 7-ші тәулігінде жоғары белсенділік көрсететін, жоғары изоэлектрлік нүктеге (ИЭТ) ие α-амилазаның изоферменттік құрамының ерекшеліктері зерттелді.

4. Пісіп-жетілу кезеңіндегі немесе бидай дәнін сақтау кезеңінде масағында бидай дәнінің өніп-өсу эффектісі α-амилаза ферментінің синтезіне байланысты болатыны анықталды.

Ұқсас жұмыстар

Бидайдың тозаңды қара күйесі Ustilago tritici

Ауыл шаруашылық дақылдарының егу жолдары

Ауыл шаруашылық дақылдарының зиянкестері және ауруларына қарсы қолданылатын препараттардың биологиялық, шаруашылық тиімділігі

Генетикалық инженерияның негіздер

Зиянды организмдерге өсімдік төзімділігін бағалау

ҰН ЖӘНЕ ЖАРМА ЫЛҒАЛДЫЛЫҒЫН АНЫҚТАУ ӘДІСІ

Флавоноидтар туралы түсінік

Бунақденелердің және кеміргіштердің бактериялды аурулары

Өсімдік ауруларын есепке алу әдістері

Микроағзалар. Табиғатта микроағзалардың әсері

Пәндер